Bwrdeistref Caerfyrddin (etholaeth seneddol)

Oddi ar Wicipedia

Roedd Bwrdeistref Caerfyrddin yn etholaeth fwrdeistrefol a ffurfiwyd ym 1542 ac a ddiddymwyd ym 1918. Roedd yn dychwelyd un Aelod Seneddol i Dŷ'r Cyffredin Senedd y Deyrnas Unedig. Roedd unrhyw un a oedd wedi ei dderbyn yn fwrdeisiwr tref Caerfyrddin neu wedi cyflawni prentisiaeth gyflawn o 7 mlynedd i un o'r bwrdeiswyr yn cael pleidleisio; doedd dim angen byw yn yr etholaeth. Ym 1832 ychwanegwyd bwrdeiswyr tref Llanelli at yr etholfraint.

Aelodau Seneddol Cynnar[golygu | golygu cod]

Blwyddyn Aelod
1542 Gruffydd Williams
1545 Gruffydd Williams
1547 Thomas Phaer
1553 William Parry
1553 Gruffydd Hygons
1554 William Aubrey
1554 John Parry
1555 William Wightman
1558 John Vaughan
1559 John Parry
1563 John Morgan
1571 John Vaughan
1572 Thomas Wigmore
1584 John Puckering
1584 Edward Donne Lee
1586 Edward Donne Lee
1588 Gelly Meyrick
1593 Thomas Baskerville
1597 Henry Vaughan
1601 Walter Rice
1604 Walter Rice
1614 William Thomas
1621 Henry Vaughan
1624 Henry Vaughan
1626 Henry Vaughan
1628 Henry Vaughan

Cynrychiolaeth Seneddol yng nghyfnod Rhyfel Cartref Lloegr[golygu | golygu cod]

1629–1640 Dim Senedd

1640 Francis Lloyd (Plaid y Brenin)

1644 Lloyd yn cael ei ddiarddel am gefnogi'r Brenin

1646 William Davies

1648 i 1653 Dim cynrychiolaeth Seneddol ar gyfer Bwrdeistref Caerfyrddin

Aelodau Seneddol hyd Ddeddf Diwygio 1832[golygu | golygu cod]

Blwyddyn Aelod
1660 Arthur Annesley
1661 Yr Anrh. John Vaughan
1679 Altham Vaughan
1685 Richard Vaughan
1725 James Phillips
1727 Arthur Bevan
1741 Syr John Philipps
1747 Thomas Mathews
1751 Griffith Philipps
1761 Iarll Verney
1768 Griffith Philipps
1774 John Adams
1780 George Philipps
1784 John George Philipps
Mai 1796 Magens Dorrien Magens
Tach 1796 John George Philipps
1803 Sir William Paxton
1806 Yr Is-lyngesydd George Campbell
1813 John Frederick Campbell
1821 John Jones

Aelodau Seneddol 1832-1918[golygu | golygu cod]

Etholiad Aelod Plaid
1832 Yr anrh. William Henry Yelverton Whig
1835 David Lewis Ceidwadol
1837 David Morris Whig
1859 Rhyddfrydwr
1864 William Morris Rhyddfrydwr
1868 Syr John Cowell-Stepney Rhyddfrydwr
1874 Charles William Nevill Ceidwadol
1876 Syr Arthur Cowell-Stepney Rhyddfrydwr
1878 Benjamin Thomas Williams Rhyddfrydwr
1882 John Jones Jenkins Rhyddfrydwr
1886 Syr Arthur Cowell-Stepney Rhyddfrydwr
1892 Evan Rowland Jones Rhyddfrydwr
1895 John Jones Jenkins Rhyddfrydwr Unoliaethol
1900 Alfred Davies Rhyddfrydwr
1906 William Llewelyn Williams Rhyddfrydwr

Canlyniadau etholiad o 1832[golygu | golygu cod]

Etholiadau yn y 1830au[golygu | golygu cod]

Etholiad cyffredinol 1832: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol William Henry Yelverton 302 50.6
Ceidwadwyr John Jones 295 49.4
Mwyafrif 7
Y nifer a bleidleisiodd 87.3
Etholiad cyffredinol 1835: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Ceidwadwyr David Lewis 304 53.1
Rhyddfrydol William Henry Yelverton 268 46.9
Mwyafrif 36
Y nifer a bleidleisiodd 74
Ceidwadwyr yn disodli Rhyddfrydol Gogwydd
Etholiad cyffredinol 1837: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol David Morris 333 53.7
Ceidwadwyr David Lewis 287 46.3
Mwyafrif 46
Y nifer a bleidleisiodd 78.9
Rhyddfrydol yn disodli Ceidwadwyr Gogwydd

Etholiadau yn y 1840au[golygu | golygu cod]

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1841 David Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1847 David Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiadau yn y 1850au[golygu | golygu cod]

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1852 David Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1857 David Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiadau yn y 1860au[golygu | golygu cod]

Isetholiad Bwrdeistref Caerfyrddin 1864 William Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1865 William Morris Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol 1868: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Syr John Cowell-Stepney 1,892 76.1
Ceidwadwyr M D Treherne 595 23.9
Mwyafrif 1,297
Y nifer a bleidleisiodd 75.7
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Etholiadau yn y 1870au[golygu | golygu cod]

Etholiad cyffredinol 1874: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Ceidwadwyr Charles William Nevill 1,654 52
Rhyddfrydol Syr Arthur Cowell-Stepney 1,481 47.2
Mwyafrif 173
Y nifer a bleidleisiodd 69.8
Ceidwadwyr yn disodli Rhyddfrydol Gogwydd

Isetholiad Bwrdeistref Caerfyrddin 1876 Syr Arthur Cowell-Stepney Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Isetholiad Bwrdeistref Caerfyrddin 1878 Benjamin Thomas Williams Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiadau yn y 1880au[golygu | golygu cod]

Etholiad cyffredinol 1880: Bwrdeistref Caerfyrddin
Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Benjamin Thomas Williams 1,935 51.5
Rhyddfrydol John Jones Jenkins 1,825 48.5
Mwyafrif 110
Y nifer a bleidleisiodd 70
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Isetholiad Bwrdeistref Caerfyrddin 1882 John Jones Jenkins Rhyddfrydol Diwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol 1885 Bwrdeistref Caerfyrddin

Nifer y pleidleiswyr 5,399

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol John Jones Jenkins 2,884 69.2
Ceidwadwyr John Simmons 1,281 30.8
Mwyafrif 1,603 38.4
Y nifer a bleidleisiodd 77.1
Etholiad cyffredinol 1886 Bwrdeistref Caerfyrddin

Nifer y pleidleiswyr 5,399

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Syr Arthur Cowell-Stepney 2,120 52.8
Rhyddfrydwyr Unoliaethol John Jones Jenkins 1,898 47.2
Mwyafrif 222 5.6
Y nifer a bleidleisiodd
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Etholiadau yn y 1890au[golygu | golygu cod]

Etholiad cyffredinol 1892 Bwrdeistref Caerfyrddin

Nifer yr etholwyr 5,289

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Evan Rowland Jones 2,412 52.4
Unoliaethol Ryddfrydol John Jones Jenkins 2,187 47.6
Mwyafrif 225 4.8
Y nifer a bleidleisiodd 87.0
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Etholiad cyffredinol 1895 Bwrdeistref Caerfyrddin

Nifer yr etholwyr 5,370

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Unoliaethol Ryddfrydol John Jones Jenkins 2,443 50.5
Rhyddfrydol Evan Rowland Jones 2,391 49.5
Mwyafrif 52 1.0
Y nifer a bleidleisiodd
Unoliaethol Ryddfrydol yn disodli Rhyddfrydol Gogwydd

Etholiadau yn y 1900au[golygu | golygu cod]

Etholiad cyffredinol 1900 Bwrdeistref Caerfyrddin

Nifer yr etholwyr 5,557

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Alfred Davies 2,837 58.1
Unoliaethol Ryddfrydol John Jones Jenkins 2,047 41.9
Mwyafrif 790 16.2
Y nifer a bleidleisiodd 87.9
Rhyddfrydol yn disodli Unoliaethol Ryddfrydol Gogwydd
Etholiad cyffredinol 1906 Bwrdeistref Caerfyrddin

Nifer yr etholwyr 6,258

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol William Llewelyn Williams 3,902 68.3
Unoliaethol Ryddfrydol Yr Anrh. Vere Brabazon Ponsonby 1,808 31.7
Mwyafrif 2,094 36.6
Y nifer a bleidleisiodd 91.2
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Etholiadau yn y 1910au[golygu | golygu cod]

Etholiad cyffredinol Ionawr 1910: Bwrdeistref Caerfyrddin

Nifer yr etholwyr 6,772

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol William Llewelyn Williams 4,197 68.1
Unoliaethwyr Rhyddfrydol Is-iarll Tiverton 1,965 31.9
Mwyafrif 2,232 36.2
Y nifer a bleidleisiodd 91.0
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Etholiad cyffredinol Rhagfyr 1910 William Llewelyn Williams, Rhyddfrydol yn ddiwrthwynebiad.

Isetholiad Bwrdeistref Caerfyrddin 1912

Nifer yr etholwyr 7,279

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol William Llewelyn Williams 3,836 58.6 -9.5
Ceidwadwyr Henry Coulson Bond 2,555 39.1 +7.2
Llafur Annibynnol F G Vivian 149 2.3 n/a
Mwyafrif 1,281 19.5 16.7
Y nifer a bleidleisiodd 89.8
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd -8.3

Diddymwyd yr etholaeth a daeth yn rhan o Etholaeth Caerfyrddin

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]