Bwlch Suwalki
Bwlch Suwałki (ffin Lithwania a Gwlad Pwyl, wedi'i amlygu mewn oren) | |
Enghraifft o'r canlynol | salient |
---|---|
Gwladwriaeth | Gwlad Pwyl, Lithwania, Rwsia, Belarws |
Rhanbarth | Podlaskie Voivodeship, Sir Alytus, Sir Marijampolė |
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia |
Mae Bwlch Suwałki, a elwir hefyd yn goridor Suwałki ( [suˈvawkʲi], yn ardal denau ei phoblogaeth yn union i'r de-orllewin o'r ffin rhwng Lithwania a Gwlad Pwyl, rhwng Belarws aKaliningrad Oblast (Rwsia). Wedi'i enwi ar ôl tref Pwylaidd Suwałki, mae'r tagfa hwn wedi dod o bwysigrwydd strategol a milwrol enfawr ers i Wlad Pwyl a gwladwriaethau'r Baltig ymuno â NATO.
Ffurfiwyd y ffin rhwng Gwlad Pwyl a Lithwania ar ôl Cytundeb Suwalki 1920; ond nid oedd yn lle pwysig yn y cyfnod rhwng y ddau ryfel byd oherwydd ar y pryd, roedd tiroedd Gwlad Pwyl yn ymestyn ymhellach i'r gogledd-ddwyrain, tra yn ystod y Rhyfel Oer, roedd Lithwania'n rhan o'r Undeb Sofietaidd a Gwlad Pwyl gomiwnyddol yn perthyn i gynghrair Pact Warsaw dan arweiniad Sofietaidd. Creodd diddymiad yr Undeb Sofietaidd a Chytundeb Warsaw ffiniau a oedd yn torri trwy'r llwybr tir byrraf rhwng Kaliningrad (tiriogaeth Rwsia wedi'i hynysu o'r tir mawr) a Belarus (cynghreiriad Rwsia). Wrth i daleithiau'r Baltig a Gwlad Pwyl ymuno â NATO, daeth y darn cul hwn o'r ffin rhwng Gwlad Pwyl a Lithwania'n lle hanfodol bwysig gan y byddai gwrthdaro milwrol rhwng Rwsia a Belarus ar un ochr a NATO ar y llall, yn gwbwl bosib, a byddai'r cipio'r stribed 65 km (40 milltir) rhwng Oblast Kaliningrad Rwsia a Belarws yn debygol o beryglu ymdrechion NATO i amddiffyn taleithiau'r Baltig. Dwyshaodd ofnau NATO ynghylch Bwlch Suwałki ar ôl 2014, pan goresgynnodd Rwsia Crimea a lansio’r rhyfel yn Donbas, a chynyddodd ymhellach ar ôl i Rwsia oresgyn Wcrain yn Chwefror 2022. Ysgogodd y pryderon hyn y gynghrair i gynyddu ei phresenoldeb milwrol yn yr ardal, a ysgogwyd ras arfau gan y digwyddiadau hyn.
Gwelodd Rwsia a gwledydd yr Undeb Ewropeaidd ddiddordeb mawr hefyd mewn defnydd sifil o'r bwlch yma. Yn yr 1990au a dechrau'r 2000au, ceisiodd Rwsia drafod coridor alldiriogaethol i gysylltu ei ebychnod o Oblast Kaliningrad â Grodno (Hrodna) yn Belarus, ond ni chydsyniodd Gwlad Pwyl, Lithwania na'r UE. Amharwyd ar symud nwyddau trwy'r bwlch yn ystod haf 2022, yn ystod goresgyniad Rwsia o'r Wcráin, wrth i Lithwania a'r Undeb Ewropeaidd gyflwyno cyfyngiadau cludo ar gerbydau Rwsia fel rhan o'u sancsiynau. Mae ffordd Via Baltica, cyswllt hanfodol sy'n cysylltu'r Ffindir a gwladwriaethau'r Baltig â gweddill yr Undeb Ewropeaidd, yn nadreddu trwy'r ardal ac, yn Nhachwedd 2022, cafodd ei hadeiladu yng Ngwlad Pwyl fel gwibffordd S61.
Sefyllfa'r byddinoedd yn 2023
[golygu | golygu cod]NATO a'i aelod-wladwriaethau
[golygu | golygu cod]O wanwyn 2022 ymlaen, roedd yr unedau sydd agosaf at y Bwlch Suwałki sy'n perthyn i NATO neu i'w aelod-wladwriaethau yn cynnwys:
- 900 o filwyr yr Almaen [1] ynghyd â milwyr Tsiec, Norwyaidd ac Iseldiraidd, cyfanswm o tua 1,600 o bersonél, ochr yn ochr â'r Mechanized Infantry Brigade Iron Wolf, a anfonwyd yn adran amlwladol NATO yn Rukla ar ochr Lithwania, 140 km (87 mi) o'r ffin.[2] Mae'r frigâd wedi'i harfogi â thanciau Leopard 2, cerbydau ymladd milwyr traed Marder, a howitzers hunanyredig PzH-2000.[3] Ceir is-uned o frigâd Iron Wolf, Bataliwn Uhlan Mecanyddol y Dduges Birutė, yn Alytus, 60 km (37 mi) o'r ffin rhwng Gwlad Pwyl a Lithwania. Yn ogystal, gorchmynwyd uwchraddio canolfan filwrol yn Rūdninkai, sy'n 35 km (22 mi) i'r de o Vilnius a thua 125 km (78 mi) o'r Bwlch Suwałki,fel mater o frys, wedi i'r Seimas basio mesur i'r perwyl hwnw.[4] Ailagorwyd y ganolfan ar 2 Mehefin 2022 ac mae'n gallu dal 3,000 o filwyr. [5]
- Grŵp maint bataliwn Americanaidd (800 o bobl) o’r 185fed Catrawd Troedfilwyr (o ganol 2022) ynghyd â’r 15fed Brigâd Fecanyddol o Wlad Pwyl yn ogystal â 400 o Dragŵniaid Brenhinol Prydeinig a rhai o filwyr Rwmania a Chroatia. Mae'r milwyr hyn wedi'u lleoli ger trefi Pwyleg Orzysz a Bemowo Piskie, tua'r un pellter o'r ffin â Rukla.[6][7] Mae'r lluoedd arfog wedi'u harfogi â M1 Abrams Americanaidd a thanciau T-72 wedi'u haddasu o Wlad Pwyl, Stryker, M3 Bradley a cherbydau ymladd troedfilwyr BWP-1 Pwyleg, rocedi M-92 Croateg a systemau amddiffyn awyr Rwmania.[8][3] Mae brigadau yn y ddwy wlad yn gweithredu ar sail gylchdro. Llofnododd brigadau gwesteiwr Gwlad Pwyl a Lithwania gytundeb ar gyfer cydweithredu ar y cyd yn 2020, ond, yn wahanol i'r gweithrediadau gyda lluoedd tramor, nid yw'r rhain yn israddol i orchymyn NATO;[9][10]
- Roedd y 14eg Catrawd Magnelau Gwrth-danciau, dan orchymyn Pwylaidd, yn Suwałki gyda'u taflegrau Spike-LR o Israel. Cafodd y gatrawd ei diraddio am gyfnod byr i sgwadron gan fod ei hoffer yn hen ffasiwn. [8] Mae rhai heddluoedd eraill yn yr ardal dan reolaeth Bwylaidd yn cynnwys catrawd magnelau yn Węgorzewo, brigâd fecanyddol yn Giżycko ac uned gwrth-awyr yn Gołdap . [11]
- Hyd at 40,000 o filwyr o fewn Llu Ymateb NATO, a lansiwyd ar 25 Chwefror 2022 sydd ar gael ar fyr rybudd.[12]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Germany ready to "essentially contribute" to formation of NATO brigade in Lithuania". DELFI (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2 May 2022. Cyrchwyd 2022-04-28.
- ↑ Bennhold, Katrin (2022-03-23). "Germany Is Ready to Lead Militarily. Its Military Is Not". The New York Times (yn Saesneg). ISSN 0362-4331. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 28 April 2022. Cyrchwyd 2022-04-28.
- ↑ 3.0 3.1 Roblin, Sebastien (2021-06-26). "In a Russia-NATO War, the Suwalki Gap Could Decide World War III". The National Interest (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 26 June 2021. Cyrchwyd 2022-03-30.
- ↑ Peseckyte, Giedre (2022-04-15). "Lithuania to set up new military training ground". www.euractiv.com (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 April 2022. Cyrchwyd 2022-04-28.
- ↑ "Lithuania opens Rūdninkai military training area". lrt.lt (yn Saesneg). 2022-06-02. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 13 June 2022. Cyrchwyd 2022-06-14.
- ↑ "Battle Group Poland's Storm Battery fires for effect". NATO Multinational Corps Northeast (yn Saesneg). 2021-11-02. Cyrchwyd 2022-04-28.[dolen farw]
- ↑ "'The Russians could come any time': fear at Suwałki Gap on EU border". The Guardian (yn Saesneg). 2022-06-25. Cyrchwyd 2022-06-27.
- ↑ 8.0 8.1 Lesiecki, Rafał (2022-04-01). "Przesmyk suwalski. Dlaczego jest tak ważny dla NATO" [Suwałki Gap. Why is it so important to NATO]. TVN24 (yn Pwyleg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 April 2022. Cyrchwyd 2022-04-16.
- ↑ Frisell, Eva Hagström; Pallin, Krister, gol. (2021). Western Military Capability in Northern Europe 2020. Part II: National Capabilities. Stockholm: Swedish Defence Research Agency. t. 86. Cyrchwyd 16 April 2022.
- ↑ Thomas, Matthew (2020-02-27). "Defending the Suwałki Gap". Baltic Security Foundation (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 19 April 2021. Cyrchwyd 2022-03-31.
- ↑ Piątek, Marcin (2022-05-17). "Przesmyk suwalski: rejon wrażliwy" [Suwałki Gap: a sensitive area]. Polityka (yn Pwyleg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 18 May 2022. Cyrchwyd 2022-05-18.
- ↑ "What is NATO's Response Force, and why is it being activated?". News @ Northeastern (yn Saesneg). 2022-02-25. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 27 February 2022. Cyrchwyd 2022-04-28.
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- This 60-Mile Strip of Land Is NATO’s ‘Weak Spot’ Against Russia fideo gan y Wall Street Journal ar bwysigrwydd y Bwlch, Awst 2023 adeg Rhyfel Rwsia ar Wcráin