Bryn-mawr, Blaenau Gwent

Oddi ar Wicipedia
Jump to navigation Jump to search
Brynmawr
Brynmawr market square - geograph.org.uk - 688053.jpg
Mathtref farchnad, cymuned Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirBlaenau Gwent Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Arwynebedd4.31 ha Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau51.796°N 3.183°W Edit this on Wikidata
Cod SYGW04000927 Edit this on Wikidata
Cod OSSO185115 Edit this on Wikidata
Cod postNP23 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/auAlun Davies (Llafur Cymru)
AS/auNick Smith (Llafur)
[golygwch ar Wicidata]
Gweler hefyd Bryn Mawr, Pennsylvania.

Tref farchnad a chymuned ym mwrdeistref sirol Blaenau Gwent, Cymru, yw Bryn-mawr[1] neu Brynmawr.[2] Saif y dref, weithiau fe'i dyfynnir yn dref uchaf Cymru, rhyw 1,250 i 1,500 traed uwchlaw lefel y môr ar ben Cymoedd De Cymru. Tyfodd hi yn ystod cyrhaeddiad y gweithfeydd glo a diwydiannau haearn yn y 19eg ganrif gynnar.

Mae Caerdydd 35 km i ffwrdd o Frynmawr ac mae Llundain yn 215.1 km. Y ddinas agosaf ydy Casnewydd sy'n 26.4 km i ffwrdd.

Hyd 1957, roedd gorsaf drenau a agorwyd yn gan flwydd yn gynharach gan London and North Western Railway.

Yn wreiddiol, roedd hi'n anheddiad pentrefol bach o'r enw Gwaen Helygen (Cors Helygen mewn Cymraeg Cyfoes, neu "Marsh of the Willow" yn Saesneg) a oedd yn gorwedd yn y sir flaenorol o Sir Frycheiniog. Gydag ehangiad gwaith haearn Nant-y-glo, roedd angen tai ar y gweithwyr, a throdd Frynmawr yn dref ffyniannus. Er gwaethaf y cloddio glo yn dirywio, mae amgueddfa mwyngloddio fawr ar bwys y dref ym Mlaenafon o'r enw Pwll Mawr.

Heddiw, mae gan Frynmawr boblogaeth o fwy na 6,000 o bobl. Yn ôl Cyfrifiad 2001, mae 8% o'r boblogaeth yn medru'r Gymraeg. Mae 425 o bobl yn gallu siarad Cymraeg, mae 416 yn gallu darllen Cymraeg, ac mae 366 yn gallu ysgrifennu Cymraeg. Yn 2001, 9.4% o'r boblogaeth yn medru'r Gymraeg.[3]

Roedd gan y dref yr unig ysgol gynradd Gymraeg o'r enw Ysgol Gymraeg Brynmawr gyda 310 o ddisgyblion tan 2010, pan symudwyd yr ysgol i'r Blaenau i ysgol sydd wedi'i hadeiladu'n bwrpasol, newydd sbon o'r enw Ysgol Gymraeg Bro Helyg.


Cyfrifiad 2011[golygu | golygu cod y dudalen]

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[4][5][6][7]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Bryn-mawr, Blaenau Gwent (pob oed) (5,530)
  
 100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Bryn-mawr, Blaenau Gwent) (425)
  
 8%
:Y ganran drwy Gymru
  
 19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Bryn-mawr, Blaenau Gwent) (4942)
  
 89.4%
:Y ganran drwy Gymru
  
 73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Bryn-mawr, Blaenau Gwent) (1,000)
  
 40.7%
:Y ganran drwy Gymru
  
 67.1%

Gefeilldref[golygu | golygu cod y dudalen]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]

  1. ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
  2. ↑ British Place Names; adalwyd 9 Rhagfyr 2021
  3. ↑ "The Changing Face of Wales - Welsh Speakers". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-03-01. Cyrchwyd 2013-03-24.
  4. ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  5. ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  6. ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
  7. ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen marw]
gw • sg • go
Trefi a phentrefi Blaenau Gwent

Trefi
Abertyleri  · Blaenau  · Bryn-mawr  · Glynebwy  · Tredegar
Pentrefi
Aber-bîg  · Brynithel  · Cendl  · Cwm  · Cwmtyleri  · Chwe Chloch  · Llanhiledd  · Nant-y-glo  · Rasa  · St Illtyd  · Swffryd  · Tafarnau-bach  · Trefil  · Y Twyn  · Waun-lwyd

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Bryn-mawr,_Blaenau_Gwent&oldid=11012106"