Betysen borthi

Oddi ar Wicipedia
Betysen borthi
Enghraifft o'r canlynoltacson Edit this on Wikidata
Mathfodder, useful plant Edit this on Wikidata
Safle tacsonamrywiad, Group Edit this on Wikidata
Rhiant dacsonBeta vulgaris vulgaris Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia


Beta is-rh.vulgaris 3
Beta vulgaris subsp. vulgaris var. alba
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Ddim wedi'i restru: Angiosbermau
Ddim wedi'i restru: Ewdicotau
Ddim wedi'i restru: Ewdicotau craidd
Urdd: Caryophyllales
Teulu: Amaranthaceae
Is-deulu: Betoideae
Genws: Beta
Rhywogaeth: B. vulgaris
Enw deuenwol
Beta vulgaris
L.

Planhigyn blodeuol yw Betysen borthi sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Amaranthaceae yn y genws Beta. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Beta is-rhyw.vulgaris 3 a'r enw Saesneg yw Fodder beet neu Mangelwurzel (o'r Almaeneg Mangel/Mangold, "chard", a Wurzel, "gwreiddyn").[1]

Mae'n blanhigyn lluosflwydd sy'n tyfu mewn hinsawdd cynnes. Nid oes ganddo stipwl (neu ddeilen fach). Fel arfer mae'r dail yn ddanheddog.

Bwyd a diod[golygu | golygu cod]

Ystyr 'porthi' yw 'rhoi bwyd' i rywun - o'r gair 'porthiant' neu 'fwyd'. Caiff y betysen borthi ei dyfu fel bwyd anifeiliaid; mae ei wraidd mawr gwyn, melyn neu oren-felyn wedi ei ddatblygu'n bennaf yn y 18g ar gyfer gwartheg a moch ond gall dyn ei fwyta hefyd.

Yn 1830 cyhoeddwyd llyfr, The Practice of Cookery, a oedd yn cynnwys rysait i wneud cwrw gyda betysen borthi.[2]

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. Wright, Clifford A. (2001) Mediterranean Vegetables: a cook's ABC of vegetables and their preparation in Spain, France, Italy, Greece, Turkey, the Middle East, and north Africa with more than 200 authentic recipes for the home cook Boston, Massachusetts: Harvard Common Press, page 52, ISBN 1-55832-196-9
  2. Dalgairns, Mrs. (1830) The Practice of Cookery: adapted to the business of every day life (third edition) Cadell & Company, Caeredin, Yr Alban, page 498, OCLC 24513143
Comin Wikimedia
Comin Wikimedia
Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i: