Ardal Lywodraethol Zarqa

Oddi ar Wicipedia
Ardal Lywodraethol Zarqa
MathArdaloedd Llywodraethol Gwlad Iorddonen Edit this on Wikidata
PrifddinasAmman Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirGwlad Iorddonen Edit this on Wikidata
GwladBaner Gwlad Iorddonen Gwlad Iorddonen
Arwynebedd4,761.3 km² Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaMafraq Governorate, Ardal Lywodraethol Amman Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau31.83°N 36.83°E Edit this on Wikidata
JO-AZ Edit this on Wikidata
Map
Dinas Rwseiffa
Gwylptiroedd Azraq
Castell Azraq
Qasr Amra, Safle Treftadaeth y Byd

Ardal Lywodraethol Zarqa (Arabeg: محافظة الزرقاء Muħāfazat az-Zarqāʔ; tafodieithoedd lleol "ez-Zergā" neu "ez-Zer'a") yw'r trydydd Ardal Lywodrethol ("Gofernad") fwyaf yn Iorddonen yn ôl poblogaeth. Prifddinas Gofernad Zarqa yw dinas Zarqa City, sef y ddinas fwyaf yn y dalaith. Mae wedi ei leoli 25 cilomedr (16 milltir) i'r dwyrain o brifddinas yr Iorddonen Amman. Yr ail ddinas fwyaf yn y llywodraethiant yw Rwseiffa.

Mae Gofernad Zarqa yn gartref i ganolfannau milwrol ac awyr mwyaf lluoedd arfog yr Iorddonen.

Hanes[golygu | golygu cod]

Ceir olion o aneddau a gwareiddiad yn ardal bresenol Gofernad Zarqa ers o leiaf yr Oes Efydd, yr amlycaf oedd y teyrnasau Amonitiaid a'r Nabateaniaid, a adeiladodd y gaer o'r enw Qasr al Hallabat, a ddefnyddiwyd wedyn gan y Rhufeiniaid, ac yna fel palas anialwch gan yr linach Fwslim yr Umayyad.

Yr olion hanesyddol mwyaf arwyddocaol yw'r palasau anialwch llinach derynasol yr Umayyad, megis Qasr Amra, safle Treftadaeth y Byd, Qasr al Hallabat, Qasr Shabib yng nghanol dinas Zarqa, yn ogystal â Chastell Azraq.

Castell Azraq[golygu | golygu cod]

Ar ôl adeiladu rheilffordd Hejaz gan y Tyrciaid Otoman ar ddechrau'r 1900au, daeth Zarqa yn ganolbwynt strategol bwysig yn y cyswll rhwng dinasoedd Damascus â Medina, a dechreuodd dinasoedd ar hyd y rheilffordd lewyrchu. Yn ddiweddarach, roedd gan Lleng Arabaidd yr Iorddonen (Jordanian Arab Legion) dan arweiniad Glubb Pasha ei brif ganolfannau yn nhalaith Zarqa.

Daearyddiaeth[golygu | golygu cod]

Mae Gornad Zarqa Governorate yn ffinio â Mafraq i'r gogledd a'r gogledd-ddwyrain, Amman i'r De-orllewin a Jerash a Balqa i'r gorllewin. Mae hefyd yn rhannu ffin ryngwladol â Sawdi Arabia yn ei hochr de-ddwyreiniol.

Qasr Amra, Safle Treftadaeth y Byd[golygu | golygu cod]

Mae'r rhan fwyaf o'r ardal a gwmpesir gan y Gofernad yn rhan o lwyfandir anialwch Syria. Mae rhanbarthau gorllewinol poblog y dalaith yn rhan o fasn Afon Zarqa. Mae'r ddwy ddinas, Zarqa a Rwseiffa (sillefir hefyd fel Russeifa) yn gorwedd fel ail a phedwerydd dinasoedd fwyaf yr Iorddonen.

Demograffeg[golygu | golygu cod]

Siroedd Gofernad Zarka Dangosodd gyfrifiad 2004 bod poblogaeth Gofernad Zarqa am y flwyddyn honno yn 764,650 ac ystyrir bod 94.5% yn boblogaeth drefol a 5.5% yn boblogaeth wledig. Roedd dinasyddion yr Iorddonen yn cyfrif am 97% o'r boblogaeth. Y gymhareb benyw i ddynion oedd 46% i 54%. Amcangyfrif poblogaeth Adran Ystadegau Jordanian ar gyfer y flwyddyn 2010 yw 910,800 gyda chymhareb menywod i ddynion o 48.25 i 51.75 a dwysedd poblogaeth o 191.3 o bobl fesul Km sgwâr.

Demographics of Zarqa Governorate 2004 Census [1] 2010 Estimate
Female to Male ratio 46% to 54% 48.25% to 51.75%
Jordanian citizens to foreign nationals 97% to 3% N/A
Urban population 727,268 860,700
Rural population 37,382 50,100
Total population 764,650 910,800

Poblogaeth yr is-raniadau lleol yn ôl y cyfrifiad:[2]

District Poblogaeth
(Cyfrifiad 1994)
Poblogaeth
(Cyfrifiad 2004)
Poblogaeth
(Cyfrifiad 2015)
Zarqa Governorate 639,469 764,650 1,364,878
Al-Hāshimiyah ... 46,311 80,713
Russeifa|Ar-Ruṣayfah (Russeifa) ... 268,237 481,900
Qaṣabah az-Zarqā' ... 450,102 802,265

Economi[golygu | golygu cod]

Oherwydd ei leoliad agos i'r dinasoedd poblog yr Iorddonen, mae gan Ardal Lywodraethol Zarqa y nifer fwyaf o ffatrïoedd yn yr Iorddonen, ac mae unig ffatri burfa olew yr Iorddonen wedi'i leoli yn Zarqa.

Lleolir Awyrfa Filwrol Muwaffaq Salti (y fwyaf yn y wlad), yn Azraq. Lleoliad hefyd tair prifysgol yn y dalaith: Prifysgol Hashemite,[3] Coleg Cymhwysol Prifysgol-Zarqa,[4] a Phrifysgol Breifat Zarqa.

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. "Jordan National Census of 2004 Table 3-1" (PDF). Dos.gov.jo. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar July 22, 2011. Cyrchwyd 2015-09-27. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  2. "Jordan: Administrative Division, Governorates and Districts". citypopulation.de. Cyrchwyd 25 December 2016.
  3. "HU. The Hashemite University /الجامعة الهاشمية". Hu.edu.jo. Cyrchwyd 2015-09-27.
  4. "Al-Balqa Applied University". Bau.edu.jo. Cyrchwyd 2015-09-27.

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]