Rhestr o esgyrn y sgerbwd dynol

Sgerbwd Dynol
Diagram o'r sgerbwd dynol
Anatomeg

Dyma restr o esgyrn y sgerbwd dynol.

Prif: Sgerbwd dynol

Mae sgerbwd dynol oedolyn yn cynnwys 206 asgwrn. Mae'n cynnwys 270 o esgyrn ar enedigaeth, sy'n gostwng i 80 asgwrn yn y sgerbwd echelinol (28 yn y benglog a 52 yn y torso) a 126 esgyrn yn y sgerbwd atodol (32 × 2 yn yr eithafoedd uchaf, gan gynnwys y ddwy fraich a 31 × 2 yn yr eithafoedd isaf gan gynnwys y ddwy goes). Dydy’r cyfrif ddim yn cynnwys nifer o esgyrn bach sydd yn aml yn amrywiol, megis rhai o’r esgyrn sesamoid.

Cyflwyniad

Mae nifer yr esgyrn yn y sgerbwd yn newid gydag oedran, wrth i nifer o esgyrn ymdoddi. Bydd y broses ymdoddi fel arfer yn cael ei gwblhau yn y trydydd degawd o oedran. Mae'r esgyrn y benglog a'r wyneb yn cael eu cyfrif fel esgyrn ar wahân, er iddynt ymdoddi’n naturiol. Mae rhai o’r esgyrn sesamoid dibynadwy megis yr asgwrn pysennaidd yn cael eu cynnwys yn y cyfrif, tra bod eraill, megis yr esgyrn sesamoid hallux, yn cael eu hepgor. Gall unigolion gael mwy neu lai o esgyrn na’r nifer sydd wedi rhestru isod oherwydd amrywiadau anatomegol neu genetig.

Yr esgyrn

Y meingefn (asgwrn cefn)

Prif erthygl Asgwrn cefn Mae gan oedolyn llawn dwf 26 o esgyrn yn y meingefn, tra gall plentyn gael 34.

• Fertebrâu gyddfol (7)
• Fertebrâu thorasig (12)
• Fertebrâu meingefnol (5)
• Fertebrâu sacrol (5 ar enedigaeth, yn toddi, wrth dyfu, i un)
• Yr asgwrn cynffon (5 ar enedigaeth, gan doddi yn un) Enw Cymraeg arall cwtyn y gynffon cwtyn y cynffon

• 
  Y Meingefn
• 
  Fertebrâu gyddfol
• 
  Fertebrâu thorasig
• 
  Fertebrâu meingefnol
• 
  Fertebrâu sacrol
• 
  Asgwrn cynffon

Y thoracs (y frest)

Fel arfer mae 25 o esgyrn yn y frest, ond bydd gan tua 0.8% o’r boblogaeth asennau gyddfol ychwanegol (asennau serfigol). Mae asennau gyddfol yn gyffredin mewn rhai anifeiliaid megis ymlusgiaid.

• Sternwm (1) Enwau eraill: ‘’asgwrn y frest; clwyd y ddwyfron; clwyd ais’’
• Yr asennau (24, yn 12 pâr)

• 
  Sternwm
• 
  Asennau

Cranium (penglog, creuan)

Mae 22 o esgyrn yn y benglog. Gan gynnwys yr asgwrn hyoid ac esgyrn y glust ganol, mae’r pen yn cynnwys 29 o esgyrn.

• Esgyrn cranial (8)
  • Asgwrn gwegil
  • Esgyrn parwydol (2)
  • Asgwrn blaen (talcen)
  • Esgyrn arleisiol (2)
  • Asgwrn sffenoid
  • Asgwrn bôn y trwyn
• Esgyrn yr wyneb (14)
  • Esgyrn trwynol (2)
  • macsilâu (ên uchaf) (2)
  • Asgwrn ddagrau (2)
  • Asgwrn cernol neu asgwrn y boch (2);
  • Asgwrn taflodol (2)
  • Y concoid trwynol israddol (2)
  • Fomer (yr asgwrn swch)
  • Mandibl (ên isaf)
• Hyoid (sydd heb ei gysylltu ag unrhyw asgwrn arall)
• Yr esgyrnynnau yn y clustiau canol (6)
  • Morthwyl y glust (2) (maliws)
  • Eingion y glust (2) (incws)
  • Gwarthol y glust (2) (stapes)

• 
  Penglog
• 
  Asgwrn gwegil
• 
  Esgyrn parwydol
• 
  Asgwrn blaen
• 
  Esgyrn arleisiol
• 
  Asgwrn sffenoid
• 
  Asgwrn bôn y trwyn
• 
  Esgyrn trwynol
• 
  Macsilâu
• 
  Asgwrn ddagrau
• 
  Asgwrn taflodol
• 
  Mandibl
• 
  Hyoid
• 
  esgyrn y glust

Y Fraich

Mae cyfanswm o 64 o esgyrn yn y fraich.

• Esgyrn y fraich uchaf (6 asgwrn, 3 ar bob ochr)
  • Hwmerws
• Gwregys pectoral (yr ysgwydd)
  • Palfais (padell yr ysgwydd)
  • Pont yr ysgwydd
• Esgyrny fraich isaf (4 asgwrn, 2 ar bob ochr)
  • Wlna (asgwrn cyfelin)
  • Radiws
• Esgyrn y llaw (54 asgwrn, 27 ym mhob llaw)
  • Carpal
  • Sgaffoid (2)
  • Asgwrn cilgant (2)
  • Asgwrn tricwetral ( (2)
  • Asgwrn pysennaidd (2)
  • Trapesiwm (2)
  • Asgwrn trapesoid (2)
  • Asgwrn capitate (2) (methu canfod term Cymraeg)
  • Asgwrn hamate (2) (methu canfod term Cymraeg)
  • Metacarpol (5 × 2 = 10)
• Ffalangau y llaw
  • Ffalangau procsimol (5 × 2 = 10)
  • Ffalangau canolradd (4 × 2 = 8)
  • Ffalangau distal (5 × 2 = 10)

• 
  Hwmerws
• 
  Palfais
• 
  Pont yr ysgwydd
• 
  Wlna
• 
  Radiws
• 
  Esgyrn y llaw

Pelfis (Y clun, isgeudod, ceudod pelfig, gwregys pelfig)

Mae gan y pelfis tri rhanbarth:

• Iliwm
• Ischiwm
• Pwbis (2)

• 
  Y gwregys pelfig
• 
  Iliwm
• 
  Ischiwm
• 
  Pwbis

Y Goes

• Forddwyd (2)
• Padell pen-glin (2)
• Tibia (2)
• Ffibwla (2)
• Y droed (52 asgwrn, 26 ym mhob troed)
  • Tarsws
    • Asgwrn y sawdl (2)
    • Talws (2)
    • Asgwrn cychog (2)
    • Asgwrn cunffurf canolig (2)
    • Asgwrn cunffurf canolradd (2)
    • Asgwrn cunffurf ochrol (2)
    • Asgwrn ciwboid (2)
  • Metatarsol (10)
  • Ffalangau’r droed
    • Ffalangau procsimol (5 × 2 = 10)
    • Ffalangau canolradd (4 x 2 = 8)
    • Ffalangau distal (5 x 2 = 10)

• 
  Forddwyd
• 
  Padell pen-glin (patella)
• 
  Tibia (coes chwith)
• 
  Ffibwla
• 
  A -Asgwrn cychog B -Talws C - Asgwrn ciwboid D - Asgwrn cychog E, F, G - Esgyrn cunffurf

Cyfeiriadau

Bones of the Human Body Archifwyd 2017-07-25 yn y Peiriant Wayback.

Geiriadur yr Academi

Geiriadur Prifysgol Cymru

Termau nyrsio a bydwreigiaeth Ysgol Astudiaethau Nyrsio a Bydwreigiaeth, Prifysgol Cymru, Bangor, 1997 ISBN 0904567958

Rhybudd Cyngor Meddygol

Cyngor meddygol

Sgrifennir tudalennau Wicipedia ar bwnc iechyd er mwyn rhoi gwybodaeth sylfaenol, ond allen nhw ddim rhoi'r manylion sydd gan arbenigwyr i chi. Mae llawer o bobl yn cyfrannu gwybodaeth i Wicipedia. Er bod y mwyafrif ohonynt yn ceisio osgoi gwallau, nid ydynt i gyd yn arbenigwyr ac felly mae'n bosib bod peth o'r wybodaeth a gynhwysir ar y ddalen hon yn anghyflawn neu'n anghywir. Am wybodaeth lawn neu driniaeth ar gyfer afiechyd, cysylltwch â'ch meddyg neu ag arbenigwr cymwys arall!