Izaak Walton
| Izaak Walton | |
|---|---|
 Portread o Izaak Walton gan Jacob Huysmans (tua 1672) a gedwir yn yr Oriel Bortreadau Genedlaethol. | |
| Ganwyd | 9 Awst 1593  Stafford |
| Bu farw | 15 Rhagfyr 1683 Caerwynt |
| Man preswyl | Chebsey |
| Dinasyddiaeth | y Deyrnas Unedig |
| Galwedigaeth | ysgrifennwr, cofiannydd |
| Plant | Izaak Walton |
Llenor Seisnig oedd Izaak Walton (9 Awst 1593 – 15 Rhagfyr 1683) sydd yn nodedig fel awdur The Compleat Angler (1653) ac am ei fywgraffiadau.
Ganed Izaak Walton ar 9 Awst 1593 yn Stafford, Swydd Stafford. Cafodd rywfaint o addysg cyn aeth yn brentis i lieiniwr yn Llundain. Yno, daeth i feddiant siop ei hun ac enillodd incwm digonol. Darllenwr brwd oedd Walton, ac er iddo dderbyn dim ond ychydig o addysg roedd yn hoff o astudiaethau ysgolheigaidd a fe fu'n gyfeillgar â gwŷr hyddysg. Bu'n byw yn agos i Eglwys St Dunstan, ac roedd yn weithgar yn ei blwyf ac yn gyfaill i ficer yr eglwys, y bardd John Donne. Buont yn aml yn pysgota gyda'i gilydd.[1]
Priododd Walton â Rachel Floud yn 1626, a chawsant saith o blant. Bu farw pob un ohonynt yn fabanod, ac yn 1642 bu farw Rachel hefyd. Priododd Walton ag Anne Ken, hanner-chwaer yr emynydd Thomas Ken, yn 1647, a chawsant dri phlentyn, a bu farw un ohonynt yn faban. Yn ystod Rhyfeloedd Cartref Lloegr, Brenhinwr pybyr oedd Walton. Yn 1640 ysgrifennodd The Life and Death of Dr. Donne a gyhoeddwyd mewn argraffiad o bregethau ei ddiweddar gyfaill. Cyhoeddodd ei ail fywgraffiad, The Life of Sir Henry Wotton, yn 1651. Ysgrifennodd ei waith enwocaf, The Compleat Angler, or, the Contemplative Man’s Recreation, yn 1653 a chyhoeddodd pedwar golygiad arall ohono yn ystod ei oes.[1]
Yn sgil yr Adferiad, penodwyd ei gyfaill George Morley yn Esgob Caerwynt a rhoddwyd caniatâd i Walton fyw ym mhalas yr esgob am weddill ei oes. Ysgrifennodd ddau gofiant arall, The Life of Mr. Richard Hooker (1665) a The Life of Mr. George Herbert (1670), a chyhoeddwyd casgliad o'i holl fywgraffiadau yn 1670. Cyhoeddodd ei fywgraffiad olaf, am yr Esgob Robert Sanderson, yn 1678. Bu farw ar 15 Rhagfyr 1683 yng Nghaerwynt, yn 90 oed.[1]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 (Saesneg) Izaak Walton. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 20 Ionawr 2020.