Cumbria

Cumbria
Math	siroedd seremonïol Lloegr, sir an-fetropolitan
Ardal weinyddol	Gogledd-orllewin Lloegr, Lloegr
Prifddinas	Caerliwelydd
Poblogaeth	499,781
Sefydlwyd	1974 ;
Daearyddiaeth
Gwlad	Lloegr
Arwynebedd	6,766.5996 km²
Yn ffinio gyda	Dumfries a Galloway, Northumberland, Roxburgh, Ettrick and Lauderdale, Swydd Durham, Swydd Gaerhirfryn, Gogledd Swydd Efrog
Cyfesurynnau	54.5°N 3.25°W
Cod SYG	E10000006
	GB-CMA
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaethol	council of Cumbria County Council
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Sir seremonïol yng Ngogledd-orllewin Lloegr yw Cumbria. Ei chanolfan weinyddol yw Caerliwelydd. Mae'r sir yn cynnwys Ardal y Llynnoedd gyda'r mynyddoedd uchaf yn Lloegr.

Hanes[golygu | golygu cod]

Yr un tarddiad sydd i'r enw "Cumbria" â'r gair "Cymru"; yn wir, yn yr ardal hon y siaradwyd Hen Gymraeg ddiwethaf yng ngwledydd Prydain ar wahân i Gymru a Chernyw^[1] ac efallai Ystrad Clud yn yr Alban. Gair arall am yr iaith ar yr adeg hon yw Cymbrieg, sy'n air academaidd mewn gwirionedd. Mae'r cofnod cynharaf sydd ar glawr o'r gair Hen Saesneg Cumberland yn dyddio o 945; ei ystyr yw "Tir y Cymry".

Roedd Rheged, un o deyrnasoedd Brythonig yr Hen Ogledd yn cynnwys y cyfan o'r ardal a adnabyddir heddiw fel Cumbria. Ymhlith y brenhinoedd Brythonig yr oedd Urien Rheged (canodd Taliesin iddo), Owain, Dyfnwal ab Owain, a Mael Coluim^{[angen ffynhonnell]}. Yn y 7g, daeth o dan deyrnas Northumbria a'i arweinydd Ecgfrith.