Aran Fawddwy
 | |
| Math | mynydd, copa  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 905 metr |
| Cyfesurynnau | 52.78702°N 3.68786°W |
| Cod OS | SH8627222387 |
| Manylion | |
| Amlygrwydd | 670 metr |
| Rhiant gopa | Yr Wyddfa |
| Cadwyn fynydd | Eryri |
 | |
Mae Aran Fawddwy yn fynydd yn ne Parc Cenedlaethol Eryri yng Ngwynedd.
Enw[golygu | golygu cod]
Daw'r enw o gwmwd Mawddwy, oedd yn cynnwys y wlad o gwmpas rhan uchaf Afon Dyfi.
Uchder[golygu | golygu cod]
Gyda uchder o 905 medr, Aran Fawddwy yw mynydd uchaf Cymru ac Ynys Prydain i'r de o'r Wyddfa. Aran Fawddwy yw'r copa uchaf ar y grib sy'n rhedeg tua'r de-orllewin o gyffiniau Llanuwchllyn tua Dolgellau, sydd hefyd yn cynnwys Aran Benllyn sydd fymryn yn is, ac yna'n parhau tua'r gorllewin fel Cadair Idris, gyda Bwlch Oerddrws yn gorwedd rhwng dwy ran y gadwyn; cyfeiriad grid SH862223. Uchder cymharol, neu ”amlygrwydd” y copa, ydy 235 metr: dyma'r uchder mae'r copa'n codi uwchlaw'r mynydd agosaf.
Dosberthir copaon Cymru, a gweddill gwledydd Prydain, yn rhestri arbennig yn ôl uchder ac yn ôl amlygrwydd y copa; mae'r copa hwn yn cael ei alw'n Marilyn, Hewitt a Nuttall. Mae sawl cymdeithas yn mesur, gwiro a chasglu'r rhestri hyn a dônt ynghyd ar wefan “Database of British and Irish hills”.[1] Uchder y copa o lefel y môr ydy 905m (2969tr). Cafodd yr uchder ei fesur a'i gadarnhau ddiwethaf ar 28 Ionawr 2004.
Daearyddiaeth[golygu | golygu cod]
Y pentrefi agosaf i'r mynydd yw Dinas Mawddwy i'r de, Llanymawddwy i'r de-ddwyrain, Rhydymain i'r gorllewin a Llanuwchllyn tua'r gogledd. Ar lechweddau dwyreiniol Aran Fawddwy mae llyn bychan Creiglyn Dyfi, lle mae Afon Dyfi yn tarddu.
Llwybrau[golygu | golygu cod]
Gellir dringo'r mynydd o'r de o Gwm Cywarch, sy'n rhedeg tua'r gogledd o Ddinas Mawddwy. Ffordd arall o gyrraedd y copa yw dringo Aran Benllyn o Lanuwchllyn, ac yna dilyn y grib dros dir corslyd.
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
- Rhestri copaon a sut y cânt eu dosbarthu
- Rhestr mynyddoedd Cymru
- Rhestr o Gopaon Cymru
- Rhestr Mynyddoedd yr Alban dros 2,000'
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- Lleoliad ar wefan Streetmap Archifwyd 2011-05-24 yn y Peiriant Wayback.
- Lleoliad ar wefan Get-a-map Archifwyd 2011-05-24 yn y Peiriant Wayback.