2005

20g - 21g - 22g
1950au 1960au 1970au 1980au 1990au - 2000au - 2010au 2020au 2030au 2040au 2050au
2000 2001 2002 2003 2004 - 2005 - 2006 2007 2008 2009 2010

---

Digwyddiadau

Ionawr

• 1 Ionawr
  • Deddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 yn dod i rym.
  • Y lira newydd yn cael ei gyflwyno fel arian cyfredol Twrci
• 2-6 Ionawr - Marwolaeth chwech o bobl mewn corwyntoedd stormus sy'n tarAmericanaidd.
• 3 Ionawr - Ymladd yn Irac - Marwolaeth llywydd Baghdad, Ali Al-Haidri.
• 5 Ionawr - Darganfyddiad Eris (planed gorrach) gan tîm Arsyllfa Palomar.
• 7 Ionawr
  • Trên mewn damwain fawr yn Bologna, yr Eidal, ac 18 o bobl yn marw.
• 13 Ionawr - Lluniau mewn llawer o bapurau newydd Prydain yn dangos y Tywysog Harry mewn iwnifform "Nazïaidd".
• 14 Ionawr - Yr "Huygens Probe" yn glanio ar Titan, lleuad fwya'r blaned Sadwrn.
• 20 Ionawr - George Bush yn dechrau ar ei ail dymor fel Arlywydd Unol Daleithiau
• 22 Ionawr - Cyngerdd Swnami yng Nghaerdydd.
• 23 Ionawr - Viktor Yushchenko yn dechrau ei dymor fel Arlywydd Wcráin.
• 30 Ionawr - Etholiadau yn Irac.

Chwefror

• 8 Chwefror
  • Cadoediad rhwng Israel a Palesteina yn dechrau.
  • Etholiad cyffredinol yn Nenmarc
• 9 Chwefror - Ymosodiad bom mewn car gan ETA ym Madrid.
• 10 Chwefror - Etholiad yn Sawdi Arabia
• 16 Chwefror - "Protocol Kyoto" yn dod i rym, heb Unol Daleithiau America a Awstralia

Mawrth

• 31 Mawrth - Darganfod y blaned gorrach newydd Makemake

Ebrill

• 2 Ebrill - Marwolaeth Pab Ioan Pawl II yn Y Fatican.
• 8 Ebrill - Gwylnos Pab Ioan Pawl II.
• 9 Ebrill - Priodas y Tywysog Siarl â Camilla Parker Bowles.
• 17 Ebrill - Rhys Ifans yn ennill gwobr BAFTA.
• 18 Ebrill - Pump yn marw mewn gwrthryfel fach yn Iran.
• 19 Ebrill - Benedict XVI yn cael ei ddethol fel y Pab newydd.
• 23 Ebrill - Silvio Berlusconi yn llunio llywodraeth newydd yn yr Eidal

Mai

• 5 Mai - Etholiad cyffredinol Prydain. Llafur yn ennill mwyafrif. Tony Blair yn aros yn brif weinidog.
• 18 Mai - Ffilm olaf Star Wars, Star Wars III: Revenge of the Sith yn agor yng Nghymru
• 21 Mai - Gwlad Groeg yn ennill Cystadleuaeth Gân yr Eurovision yn Kiev
• 29 Mai - Pobl Ffrainc yn pleidleisio yn erbyn y Cyfansoddiad Ewropeaidd

Mehefin

• 1 Mehefin
  • Pobl yr Iseldiroedd yn pleidleisio "na" i'r Cyfansoddiad Ewropeaidd gan ddilyn pobl Ffrainc
  • Lindsay Lohan (actores) mewn damwain car.
• 5 Mehefin - Swistir yn pleidleisio i ymuno ag Ardal Schengen
• 6 Mehefin - Dirprwy arlywydd Syria yn ymddiswyddo.
• 13 Mehefin - Michael Jackson yn ei gael yn ddieuog o droseddau yn erbyn plant
• 19 Mehefin
  • Etholiad yn Galicia, Sbaen.
  • Nicole Cabell yn ennill gwobr Canwr y Byd Caerdydd
• 30 Mehefin - Sbaen yn dilyn Gwlad Belg i ganiatáu "priodasau yr un rhyw"

Gorffennaf

• 2 Gorffennaf - Katherine Jenkins a'r Stereophonics yn chwarae yn nghyngherddau Live 8
• 7 Gorffennaf - Ffrwydradau Llundain 7 Gorffennaf 2005
• 21 Gorffennaf - Ffrwydradau Llundain 21 Gorffennaf 2005

Awst

• 30 Gorffennaf-6 Awst - Eisteddfod Genedlaethol Cymru Eryri a'r Cyffiniau 2005
• 23 Awst - Ffurfiodd Corwynt Katrina yn y Bahamas.

Medi

• 11 Medi - Etholiad cyffredinol yn Japan

Hydref

• 8 Hydref - Daeargryn yn Kashmir; 80,000 o bobol yn colli ei bywydau

Tachwedd

• 22 Tachwedd - Y Bundestag yn penodi Angela Merkel fel canghellor yr Almaen
• 27 Tachwedd - Daeargryn Qeshm

Rhagfyr

• 20 Rhagfyr - Sylfaen y Prifysgol Aleksandër Moisiu yn Durrës, Albania

Celfyddydau

• Ffilmiau
  • Cymraeg
    • Y Lleill, ffilm gan Emyr Glyn Williams
  • Saesneg
    • Batman Begins
    • Brokeback Mountain
    • Charlie and the Chocolate Factory
    • The Lion, the Witch and the Wardrobe
    • Chicken Little
    • Corpse Bride
    • Crash
    • Fantastic Four, gyda Ioan Gruffudd
    • Fun with Dick and Jane
    • Harry Potter and the Goblet of Fire
    • Hoodwinked!
    • The Interpreter
    • King Kong
    • Madagascar
    • Miss Congeniality 2: Armed & Fabulous
    • Munich
    • The Dark, gyda Sean Bean a Richard Elfyn
    • The Sisterhood of the Traveling Pants (ffilm)
    • Star Wars Episode III: Revenge of the Sith
    • The Constant Gardener
    • Wallace & Gromit in The Curse of the Were-Rabbit
  • Ffrangeg
    • Les Poupées russes
• Llyfrau
  • Gweler Llenyddiaeth yn 2005
• Cerddoriaeth
  • Celebration Fanfare gan Alun Hoddinott
  • Requiem gan Karl Jenkins
• Albymau
  • Gwyneth Glyn - Wyneb Bros Dro
  • Super Furry Animals - Love Kraft

Genedigaethau

• 26 Mehefin - Tywysoges Alexia, merch Tywysog Willem-Alexander yr Iseldiroedd

Marwolaethau

• 2 Ionawr - Cyril Fletcher, actor, 91
• 6 Ionawr - Makgatho Mandela, cyfreithiwr, mab Nelson Mandela, 54
• 23 Ionawr - Morys Bruce, 4ydd Arglwydd Aberdâr, 85
• 12 Chwefror - Arthur Miller, dramodydd, 89
• 20 Chwefror - Hunter S. Thompson, newyddiadurwr ac awdur, 67
• 25 Chwefror
  • Syr Glanmor Williams, hanesydd, 84
  • Peter Benenson, sefydlydd Amnesty International, 83
• 8 Mawrth - Alice Thomas Ellis, nofelydd, 72
• 26 Mawrth - James Callaghan, yr Arglwydd Callaghan o Caerdydd, Prif Weinidog y Deyrnas Unedig, 92
• 2 Ebrill - Pab Ioan Pawl II, 84
• 21 Ebrill - Gwynfor Evans, gwleidydd Plaid Cymru, 92
• 23 Ebrill - Syr John Mills, actor, 97
• 16 Mai - Syr Rees Davies, hanesydd, 66
• 22 Mai - Phil Clift, cricedwr, 86
• 31 Mai - Martyn Davies, chwaraewr rygbi
• 6 Mehefin
  • Maya Kopitseva, arlunydd, 81
  • Anne Bancroft, actores ffilm, 73
• 17 Gorffennaf - Syr Edward Heath, Prif Weinidog y Deyrnas Unedig, 89
• 30 Gorffennaf - Derrick Morris, 75
• 1 Awst - Fahd, brenin Sawdi Arabia
• 6 Awst - Robin Cook, gwleidydd, 59
• 19 Awst - Mo Mowlam, gwleidydd, 59
• 20 Awst - Clifford Williams, actor, 78
• 3 Hydref
  • Jeff Young, chwaraewr rygbi, 63
  • Ronnie Barker, comediwr, 76
• 17 Hydref - Zak Carr, seiclwr, 30
• 24 Hydref - Rosa Parks, ymgyrchydd hawliau sifil, 92
• 5 Tachwedd - John Fowles, nofelydd, 79
• 25 Tachwedd - George Best, pêl-droediwr, 59

Gwobrau Nobel

• Ffiseg: Roy J. Glauber, John L. Hall a Theodor W. Hänsch
• Cemeg: Robert Grubbs, Richard Schrock ac Yves Chauvin
• Meddygaeth: Robin Warren a Barry Marshall
• Llenyddiaeth: Harold Pinter
• Economeg: Robert J. Aumann a Thomas Schelling
• Heddwch: Asiantaeth Ynni Atomig Rhyngwladol a Mohamed ElBaradei

Eisteddfod Genedlaethol (Eryri)

• Cadair: Tudur Dylan Jones
• Coron: Christine James
• Medal Ryddiaeth: Dylan Iorwerth, Darnau
• Gwobr Goffa Daniel Owen: Sian Eirian Rees Davies, I Fyd Sy Well

Eraill

• Gwobr Roland Mathias