Seryddiaeth

Seryddiaeth

Lleuad Planed Seren Galaeth Bydysawd Astroffiseg Cosmoleg Nifwl

Un o luniau dynwyd gan delesgop Hubble (NASA)

Astudiaeth wyddonol o'r bydysawd y tu allan i atmosffer y Ddaear yw Seryddiaeth, gan gynnwys y sêr, Cysawd yr Haul a'r planedau. Mae'n cynnwys arsylwi ac egluro digwyddiadau tu hwnt i'r ddaear, ac astudio tarddiad a datblygiad gwrthrychau a welir yn yr awyr, ynghyd a'u priodoleddau ffisegol a chemegol.

I'r dyn cyntefig roedd y sêr yn rhyfeddod llwyr. Roedd yn addoli'r haul a'r lleuad gan edrych arnynt fel duwiau.

Am filoedd o flynyddoedd credid mai'r ddaear oedd canolbwynt y greadigaeth a bod y nen yn troi o amgylch y byd unwaith y dydd, ac fe grewyd calendrau gan y Swmeriaid a'r Babyloniaid, a'r Eifftiaid a'r Groegiaid yn ddibynnol ar y symudiadau yn y ffurfafen.

Aristotle (384 C.C.C. - 322 C.C.C.) yw'r dyn cyntaf a brofodd nad oedd y byd yn wastad (er mae'n debyg bod pobl yn deall hyn ymhell cyn hynny), ac fe awgrymwyd bod y ddaear yn cylchdroi o gwmpas yr haul gan Aristarchus o Mosa, tua 280 C.C.C..

Hyd at yr ail ganrif ar bymtheg yr oedd seryddwyr yn arsyllu â'r llygad noeth, ond gyda dyfodiad y telesgop derbyniwyd nad y ddaear oedd canolbwynt y bydysawd.

Cysylltiadau allanol

• Seryddiaeth yng Nghymru, 1923, gan y Parch J. Silas Evans

Planedau yng Nghysawd yr Haul Mercher Gwener Y Ddaear Mawrth Iau Sadwrn Wranws Neifion

Eginyn erthygl sydd uchod am seryddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.