Buwch: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B r2.6.5) (robot yn ychwanegu: bxr:Үнеэн
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau)
B r2.6.4) (robot yn ychwanegu: mdf:Тракс
Llinell 103: Llinell 103:
[[lt:Naminis jautis]]
[[lt:Naminis jautis]]
[[lv:Liellops]]
[[lv:Liellops]]
[[mdf:Тракс]]
[[mk:Домашно говедо]]
[[mk:Домашно говедо]]
[[ml:പശു]]
[[ml:പശു]]

Fersiwn yn ôl 09:17, 7 Ebrill 2011

Gwartheg
Delwedd:Buwch.jpg
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Animalia
Ffylwm: Chordata
Dosbarth: Mammalia
Urdd: Artiodactyla
Teulu: Bovidae
Is-deulu: Bovinae
Genws: Bos
Rhywogaeth: B. taurus
Enw deuenwol
Bos taurus
Linnaeus, 1758

Anifail dof yw buwch (lluosog buchod). Maent yn cael eu magu am eu llefrith a'u cig. Tarw yw enw'r gwryw, a llo yw'r epil. Gelwir anifail gwryw sydd wedi ei ysbaddu yn fustach. Mae'r enw lluosog gwartheg yn cwmpasu'r cwbl, yn wryw, benyw ac epil.

Ych

Fe ddefnyddir gwartheg (gwrywaidd gan amlaf) at waith tynnu ar ffermydd, er bod yr arfer hwn wedi dod i ben i raddau helaeth yng Nghymru a gwledydd datblygedig eraill yn sgil dyfodiad y tractor. Gelwir bustach sydd wedi ei fagu at waith tynnu yn ych. Fe ddefnyddir ychen i aredig, i dynnu trol, cert, coed neu lwyth arall ac i weithio pwmp dŵr i ddyfrhau.

Gan amlaf defnyddir dau ych i weithio ar y cyd. Fe roddir iau ar eu gwarrau fel bod y gwaith tynnu yn cael ei rannu ar draws eu hysgwyddau. Dewisir ychen â chyrn ganddynt at y gwaith fel bod modd defnyddio’r cyrn i gadw’r iau yn ei le pan fydd yr ychen yn arafu, yn cerdded am yn ôl neu yn gostwng eu pennau.

Gweler hefyd

Eginyn erthygl sydd uchod am anifail. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato