Tsunami: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B r2.6.4) (robot yn newid: nl:Tsunami (vloedgolf) |
B r2.6.5) (robot yn ychwanegu: rw:Umutingito udasanzwe |
||
Llinell 90: | Llinell 90: | ||
[[ro:Tsunami]] |
[[ro:Tsunami]] |
||
[[ru:Цунами]] |
[[ru:Цунами]] |
||
[[rw:Umutingito udasanzwe]] |
|||
[[scn:Tsunami]] |
[[scn:Tsunami]] |
||
[[sh:Tsunami]] |
[[sh:Tsunami]] |
Fersiwn yn ôl 07:09, 5 Ebrill 2011
Ton neu nifer o donnau anferth yw Tsunami (Hepburn) (o'r 津波 Siapaneg ton fawr mewn porthladd, Kunrei-shiki: Tunami). Fel arfer, mae Tsunami yn cael ei chreu ar ôl daeargryn neu ffrwydriad llosgfynydd ar waelod y môr, neu wedi i feteoryn ddisgyn i'r môr. Mae ynni Tsunami yn gyson ac yn penderfynu uchder a chyflymder y tonnau. Felly mae uchder y don yn tyfu pryd mae hi'n dod i le mwy bas ger y tir ac mae ei chyflymder yn arafu. Tra bod y don yn symud ar wyneb y môr mae hi'n isel, yn gyflym ac o donfedd hir, ac felly mae'n anodd sylwi arni, ond mewn bae neu le arall cul a bas mae'n bosibl iddi fod yn fwy nag 30m uchder ac iddi achosi niwed erchyll.
Mae systemau rhybudd gan nifer o drefi ar lan y Môr Tawel (yn bennaf yn Siapan ac yn Hawaii) ac mae Sefydliadau Seismoleg a lloerennau yn gwylio a rhagfynegi Tsunami.