DNA

Animeiddiad o adeiledd DNA

DNA

Moleciwl mawr iawn (polymer) yw DNA, sef asid deocsiriboniwcleig, sy'n cynnwys y wybodaeth etifeddol, y côd genetig. Mae DNA wedi `i wneud o'r elfennau carbon, hydrogen, ocsigen, ffosfforws a nitrogen.

Adeiledd DNA

Darganfu Friedrisch Miescher DNA ym 1869 heb ddeall ei pwrpas. Darganfu James Watson a Francis Crick adeiledd DNA ym 1953. Mae dwy gadwyn o niwcliotidau gyda'r DNA a mae niwcliotid sy'n moleciwlau llai (monomerau) a wedi'i wneud o siwgr pentos, bas nitrogenaidd a grŵp ffosffad. Mae'r dwy gadwyn o niwcliodidau yn ffurfio helics dwbl a chadwyd y dwy gyda'i gilydd gan bondiau hydrogen sy'n cysylliau'r basau y dwy gadwyn yn wan (paru basau cyflenwol). Adenin (A), Thymin (T), Gwanin (G) a Cytosin (C) yw'r pedair bas y DNA. Mae Adenin o hyd yn cysylltu trwy dai bondiau hydrogen a Thymin. A mae Gwanin o hyd yn cysylltu trwy tri bondiau hydrogen a Cytosin. Mae llawer o baru basau cyflenwol mewn DNA, ond fod pob tri ohonyn yn côd tripled. Fel hynny, Mae nifer o godau tripled a pob un ym golygu un o'r 20 asid amino, asid sy'n cael ei cynnwys mewn proteinau. O ganlyniad, mae'r trefn y basau (a'r codau tripled hefyd) yn achosi'r trefn asid amino mewn proteinau - a mae hynny'n golygu fod y wybodaeth am adeiledd prodeinau mewn y DNA. Gall y DNA trawsgrifio'r wybodaeth hwn i'r mRNA i wneud proteinau mwen ribosomau y cell.

Dyblygiad DNA

Mae angen dyblygiad DNA wrth i gellau rannu (mitosis) Gall y DNA cynhyrchu copi ei hyn trwy ensymau a moleciwlau cludo arbennig. I wneud hynny, mae ensym yn rhannu'r DNA i'r dwy niwcliotidau ac ar un pryd mae pob niwcliotid yn dechrau cynhyrchu niwcliotid newydd. Wedi'r gorffen y proses hyn, mae dwy DNA newydd, pob un gyda un niwcliotid hen ac un niwcliotid newydd.

Camgymeriadau dybligiad yw'n achosi mwtaniadau.