Bonet lelog: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Erthygl newydd using AWB |
B Wikidata list updated |
||
| Llinell 42: | Llinell 42: | ||
|links= |
|links= |
||
}} |
}} |
||
{| class='wikitable sortable' style='width:100%' |
|||
!rhywogaeth |
|||
![[:d:Property:P225|P225]] |
|||
!delwedd |
|||
{{Zutabe formatoa/Familiak |
|||
| label = ''[[:d:Q164329|Clitocybe acromelalga]]'' |
|||
| p225 = Clitocybe acromelalga |
|||
| p18 = |
|||
}} |
|||
{{Zutabe formatoa/Familiak |
|||
| label = ''[[:d:Q1710523|Clitocybe amoenolens]]'' |
|||
| p225 = Clitocybe amoenolens |
|||
| p18 = |
|||
}} |
|||
{{Zutabe formatoa/Familiak |
|||
| label = ''[[:d:Q1402263|Clitocybe dealbata]]'' |
|||
| p225 = Clitocybe dealbata |
|||
| p18 = [[Delwedd:Clitocybe dealbata 1.jpg|center|80px]] |
|||
}} |
|||
{{Zutabe formatoa/Familiak |
|||
| label = ''[[:d:Q2092236|Clitocybe diatreta]]'' |
|||
| p225 = Clitocybe diatreta |
|||
| p18 = [[Delwedd:2007-09-22 Clitocybe diatreta.jpg|center|80px]] |
|||
}} |
|||
{{Zutabe formatoa/Familiak |
|||
| label = ''[[:d:Q1648496|Clitocybe sinopica]]'' |
|||
| p225 = Clitocybe sinopica |
|||
| p18 = [[Delwedd:Clitocybe Sinopica.JPG|center|80px]] |
|||
}} |
|||
{{Zutabe formatoa/Familiak |
|||
| label = [[Pengrwm wen]] |
|||
| p225 = Lyophyllum connatum |
|||
| p18 = [[Delwedd:Lyophyllum connatum G4 (1).JPG|center|80px]] |
|||
}} |
|||
{{Zutabe formatoa/Familiak |
|||
| label = ''[[:d:Q913466|Twmffat/twndish anis]]'' |
|||
| p225 = Clitocybe odora |
|||
| p18 = [[Delwedd:Clitocybe-odora.jpg|center|80px]] |
|||
}} |
|||
{{Zutabe formatoa/Familiak |
|||
| label = ''[[:d:Q1646087|Twmffat/twndish blodiog]]'' |
|||
| p225 = Clitocybe vibecina |
|||
| p18 = [[Delwedd:Clitocybe.vibecina.-.lindsey.jpg|center|80px]] |
|||
}} |
|||
{{Zutabe formatoa/Familiak |
|||
| label = ''[[:d:Q883698|Twmffat/twndish deildrig]]'' |
|||
| p225 = Clitocybe phyllophila |
|||
| p18 = [[Delwedd:Clitocybe phyllophila 20121111wa.JPG|center|80px]] |
|||
}} |
|||
{{Zutabe formatoa/Familiak |
|||
| label = ''[[:d:Q757125|Twmffat/twndish niwl]]'' |
|||
| p225 = Clitocybe nebularis |
|||
| p18 = [[Delwedd:Clitocybe Nebularis.JPG|center|80px]] |
|||
}} |
|||
|} |
|||
{{Wikidata list end}} |
{{Wikidata list end}} |
||
Fersiwn yn ôl 05:46, 9 Mawrth 2020
| Bonet lelog Mycena pura
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Agaricales |
| Teulu: | Tricholomataceae |
| Genws: | Mycena[*] |
| Rhywogaeth: | Mycena pura |
| Enw deuenwol | |
| Mycena pura (Pers.) P.Kumm. | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Tricholomataceae yw'r Boned lelog (Lladin: Mycena pura; Saesneg: Lilac Bonnet).[1] 'Y Bonedau' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Bathwyd y gair yn 1821 (Boletus, sef 'madarchen') gan Linnaeus. Mae'r teulu Tricholomataceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Mae bywoleuni (neu 'bioymoleuedd') yn cael ei gynhyrchu a'i allyrru gan y rhywogaeth hon, a cheir grwp o ffyngau tebyg. Ceir hefyd rhai bacteria, a llawer o organebau eraill sy'n cynhyrchu bywoleuni. O'u bwyta, gall y ffwng yma gael effaith seicoweithredol; gall hyn arwain at newidiadau mewn canfyddiad (perception), hwyliau'r person, ymwybyddiaeth, gwybyddiaeth neu ymddygiad y person.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw gwyn. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un cap conig. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel maethiad saproffytig.
Ffyngau
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Tricholomataceae
Mae gan Boned lelog ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | P225 | delwedd |
|---|---|---|
| Clitocybe acromelalga | Clitocybe acromelalga | |
| Clitocybe amoenolens | Clitocybe amoenolens | |
| Clitocybe dealbata | Clitocybe dealbata |  |
| Clitocybe diatreta | Clitocybe diatreta |  |
| Clitocybe sinopica | Clitocybe sinopica |  |
| Pengrwm wen | Lyophyllum connatum | .JPG) |
| Twmffat/twndish anis | Clitocybe odora |  |
| Twmffat/twndish blodiog | Clitocybe vibecina |  |
| Twmffat/twndish deildrig | Clitocybe phyllophila |  |
| Twmffat/twndish niwl | Clitocybe nebularis |  |
Gweler hefyd
Cyfeiriadau
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Bonet lelog gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.
a