Cerddoriaeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
FoxBot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn ychwanegu: my:ဂီတ
KamikazeBot (sgwrs | cyfraniadau)
B [r2.6.4] robot yn ychwanegu: hif:Music
Llinell 89: Llinell 89:
[[he:מוזיקה]]
[[he:מוזיקה]]
[[hi:संगीत]]
[[hi:संगीत]]
[[hif:Music]]
[[hr:Glazba]]
[[hr:Glazba]]
[[ht:Mizik]]
[[ht:Mizik]]

Fersiwn yn ôl 20:01, 15 Rhagfyr 2010

Dechrau sonata piano K545 gan Mozart

Cerddoriaeth yw celfyddyd a fynegir drwy gyfrwng sŵn wedi'i drefnu mewn amser. Elfennau cyffredinol cerddoriaeth yw traw sy'n rheoli alaw a harmoni, rhythm (a'i gysyniadau perthynol tempo a medr), deinameg, soniaredd a gwead.

Mae'r cread, perfformiad, arwyddocâd a hyd yn oed diffiniad cerddoriaeth yn amrywio yn ôl diwylliant a chyd-destun cymdeithasol. Mae cerddoriaeth yn amrywio o gyfansoddiadau trefniedig llym (a'u hail-gread yn ystod perfformiad) i ffurfiau cerddorol byrfyfyriol. Fe ellir rhannu cerddoriaeth i mewn i genres gwahanol.

I bobl yn nifer o ddiwylliannau, mae cerddoriaeth yn rhan hanfodol o'u ffordd o fyw. Diffiniodd athronwyr Groeg ac India hynafol gerddoriaeth fel tonau wedi'u trefnu'n llorweddol fel melodïau ac yn fertigol fel harmonïau. Yn gyffredinol nid oes un cysyniad rhyng-ddiwylliannol sy'n diffinio beth yw cerddoriaeth heblaw ei bod yn 'sŵn drwy amser'.[1]

Hanes

Cyfnodau cyn-hanes

Mae'n rhaid bod datblygiad cerddoriaeth ymhlith bodau dynol cynnar wedi digwydd wrth iddynt sylwi ar synnau naturiol fel y synnau y mae adar ac anifeiliaid eraill yn gwneud wrth gyfathrebu. Cerddoriaeth gyn-hanesyddol yw'r enw a roddir ar gerddoriaeth a gynhyrchwyd gan ddiwylliannau cyn-ysgrifen. Gall ysgolheigion ddychmygu cerddoriaeth gyn-hanesyddol wrth astudio olion a ddargynfyddwyd ar safleoedd paleolithig, fel esgyrn gyda thyllau a ddefnyddiwyd fel ffliwt o ryw fath.[2]

Fe welir y cofnodion cynharach o fynegiant cerddorol yn y Samaveda yn India ac mewn sgript cuneiform yn Ur sy'n dyddio o 2,000 C.C. Hefyd fe ddarganfyddwyd offerynnau llinynnol o'r Gwareiddiad Dyffryn Indus.[3]

Mae gan India un o'r traddodiadau cerddorol hynaf yn y byd; fe welir cyfeiriadau at gerddoriaeth glasurol Indiaidd (marga) yn llenyddiaeth hynafol y traddodiad Hindwaidd, y Veda. Mae gan draddodiad cerddorol Tseina hanes o dair mil o flynyddoedd ac roedd cerddoriaeth yn agwedd pwysig o fywyd diwylliannol yng Ngroeg hynafol

Diwylliannau gorllewinol

Cyfeiriadau

  1. Nattiez 1990: 47-8, 55
  2. Son et musique au paléolithique", Pour La Science,. 253, 52-58 (1998)
  3. The Music of India Gan Reginald MASSEY, Jamila MASSEY. Google Books

Gweler hefyd

Cerddoriaeth glasurol
Mathau o gerddoriaeth
Offerynau cerdd
Nodiant cerddorol
Rhestr cerddorion enwog
Rhestr cantorion enwog
Rhestr cyfansoddwyr
Termau cerddorol