Gwinwydden

Gwinwydden
Gwinwydd yn Ciudad Real, Sbaen
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Plantae
Rhaniad:	Magnoliophyta
Dosbarth:	Magnoliopsida
Urdd:	Vitales
Teulu:	Vitaceae
Genws:	Vitis L.
Rhywogaethau
niferus

Enw am blanhigion yn perthyn o'r teulu Vitaceae yw Gwinwydden (Vitis spp.). Maent yn dwyn grawnwin fel ffrwyth, a defnyddir y rhain i gynhyrchu gwin. Vitis vinifera, sy'n dod o Asia yn wreiddiol, a ddefnyddir i gynhyrchu gwin yn fasnachol fel rheol, ond gellir defnyddio grawnwin nifer o rywogaethau eraill hefyd.

Ceir cofnod o dyfu gwinwydd ar gyfer gwin o gyfnod cynnar iawn yn yr Hen Aifft ac Asia Leiaf, efallai o'r cyfnod Neolithig. Erbyn hyn, tyfir gwinwydd ar draws y byd lle mae'r tywydd yn gymhedrol.

Yn ôl yr FAO, defnyddir 75,866 cilometr sgwar o dir trwy'r byd ar gyfer tyfu gwinwydd ar gyfer grawnwin. Gelwir y tir y tyfir y gwinwydd arno yn winllan.

Rhywogaethau

• Vitis acerifolia
• Vitis aestivalis
• Vitis amurensis
• Vitis arizonica
• Vitis x bourquina
• Vitis californica
• Vitis x champinii
• Vitis cinerea
• Vitis x doaniana
• Vitis girdiana
• Vitis labrusca
• Vitis x labruscana
• Vitis monticola
• Vitis mustangensis
• Vitis x novae-angliae
• Vitis palmata
• Vitis riparia
• Vitis rotundifolia
• Vitis rupestris
• Vitis shuttleworthii
• Vitis tiliifolia
• Vitis vinifera
• Vitis vulpina

Mannau lle tyfir gwinwydd; data o 2005.

Gwlad	Arwynebedd a ddefnyddir
Sbaen	11,750 km²
Ffrainc	8,640 km²
Yr Eidal	8,270 km²
Twrci	8,120 km²
Unol Daleithiau	4,150 km²
Iran	2,860 km²
Romania	2,480 km²
Portiwgal	2,160 km²
Yr Ariannin	2,080 km²
Awstralia	1,642 km²