Llandygái: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
tacluso, cat |
dol |
||
| Llinell 3: | Llinell 3: | ||
[[Delwedd:Penrhyn Castle.jpg|250px|bawd|Castell Penrhyn]] |
[[Delwedd:Penrhyn Castle.jpg|250px|bawd|Castell Penrhyn]] |
||
Yr adeilad mwyaf yn Llandygái yw [[Castell Penrhyn]], a adeiladwyd gan [[Arglwydd Penrhyn]] gyda'r arian a gafodd o dyfu siwgwr yn [[Jamaica]] a'r [[elw]] o [[Chwarel y Penrhyn]]. Mae'n awr yn eiddo i'r [[Ymddiriedolaeth Genedlaethol]]. |
Yr adeilad mwyaf yn Llandygái yw [[Castell Penrhyn]], a adeiladwyd gan [[Arglwydd Penrhyn]] gyda'r arian a gafodd o dyfu siwgwr yn [[Jamaica]] a'r [[elw]] o [[Chwarel y Penrhyn]]. Mae'n awr yn eiddo i'r [[Ymddiriedolaeth Genedlaethol]]. |
||
| ⚫ | Rhwng Llandygái a stad dai Maesgeirchen mae Stad Ddiwydiannol Llandygái. Wrth baratoi'r tir ar gyfer y stad ddiwydiannol yn 1967 darganfuwyd olion tŷ sylweddol o faint o'r cyfnod [[Neolithig]], 6 medr o led wrth 13 medr o hyd, ynghyd ag olion o [[Oes yr Efydd]], [[Oes yr Haearn]], cyfnod y [[Ymerodraeth Rufeinig|Rhufeiniaid]] a mynwent o'r [[Canol Oesoedd]] cynnar. Mae'r stad ddiwydiannol yn awr yn cael ei ehangu. Cloddiodd [[Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd]] Parc Bryn Cegin yn [[2006]]<ref> http://www.heneb.co.uk/llandegaiweblog/llandygaiintro.html </ref> (cyn yr adeiladu), gan ddarganfod olion tŷ arall yn dyddio o oddeutu 4000CC ac olion neolithig eraill, yn ogystal ag olion dau dŷ crwn o gyfnod y [[Brython]]iaid a'r Rhufeiniaid, amrywiaeth o [[glain|leiniau]] gwydr ac artiffactau eraill, a thwmpathau llosg o'r [[oes efydd]]<ref>Cyfeillion 24 Friends, Cylchgrawn Ymddiriedolaeth Gwynedd, Gwanwyn 2006, tt. 11-24</ref>. |
||
Heb fod ymhell o Landygái mae gwarchodfa adar Aberogwen, ar lan [[Traeth Lafan]]. |
Heb fod ymhell o Landygái mae gwarchodfa adar Aberogwen, ar lan [[Traeth Lafan]]. |
||
Treuliodd y bardd [[Griffith Williams (Gutyn Peris)]] ([[1769]]-[[1838]]), un o ddisgyblion [[Dafydd Ddu Eryri]], y rhan helaeth o'i oes yn Llandygái. Gweithiai yn [[Chwarel y Penrhyn]]. |
Treuliodd y bardd [[Griffith Williams (Gutyn Peris)]] ([[1769]]-[[1838]]), un o ddisgyblion [[Dafydd Ddu Eryri]], y rhan helaeth o'i oes yn Llandygái. Gweithiai yn [[Chwarel y Penrhyn]]. |
||
==Olion hynafol== |
|||
Ceir [[cylch cytiau caeëdig Cororion]] gerllaw, sy'n dyddio yn ôl i [[Oes yr Efydd]]. |
|||
| ⚫ | Rhwng Llandygái a stad dai Maesgeirchen mae Stad Ddiwydiannol Llandygái. Wrth baratoi'r tir ar gyfer y stad ddiwydiannol yn 1967 darganfuwyd olion tŷ sylweddol o faint o'r cyfnod [[Neolithig]], 6 medr o led wrth 13 medr o hyd, ynghyd ag olion o [[Oes yr Efydd]], [[Oes yr Haearn]], cyfnod y [[Ymerodraeth Rufeinig|Rhufeiniaid]] a mynwent o'r [[Canol Oesoedd]] cynnar. Mae'r stad ddiwydiannol yn awr yn cael ei ehangu. Cloddiodd [[Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd]] Parc Bryn Cegin yn [[2006]]<ref> http://www.heneb.co.uk/llandegaiweblog/llandygaiintro.html </ref> (cyn yr adeiladu), gan ddarganfod olion tŷ arall yn dyddio o oddeutu 4000CC ac olion neolithig eraill, yn ogystal ag olion dau dŷ crwn o gyfnod y [[Brython]]iaid a'r Rhufeiniaid, amrywiaeth o [[glain|leiniau]] gwydr ac artiffactau eraill, a thwmpathau llosg o'r [[oes efydd]]<ref>Cyfeillion 24 Friends, Cylchgrawn Ymddiriedolaeth Gwynedd, Gwanwyn 2006, tt. 11-24</ref>. |
||
==Cyfeiriadau== |
==Cyfeiriadau== |
||
Fersiwn yn ôl 08:08, 21 Tachwedd 2010
Pentref a chymuned ychydig i'r de-ddwyrain o ddinas Bangor yng Ngwynedd yw Llandygái (weithiau Llandygai neu Llandegai). Saif ar lan orllewinol Afon Ogwen, gyda phentref Tal-y-bont ar y lan ddwyreiniol. Yn ôl traddodiad, sefydlwyd Llandygái gan Sant Tegai/Tygái yn y 6ed ganrif.
Yr adeilad mwyaf yn Llandygái yw Castell Penrhyn, a adeiladwyd gan Arglwydd Penrhyn gyda'r arian a gafodd o dyfu siwgwr yn Jamaica a'r elw o Chwarel y Penrhyn. Mae'n awr yn eiddo i'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol.
Heb fod ymhell o Landygái mae gwarchodfa adar Aberogwen, ar lan Traeth Lafan.
Treuliodd y bardd Griffith Williams (Gutyn Peris) (1769-1838), un o ddisgyblion Dafydd Ddu Eryri, y rhan helaeth o'i oes yn Llandygái. Gweithiai yn Chwarel y Penrhyn.
Olion hynafol
Ceir cylch cytiau caeëdig Cororion gerllaw, sy'n dyddio yn ôl i Oes yr Efydd.
Rhwng Llandygái a stad dai Maesgeirchen mae Stad Ddiwydiannol Llandygái. Wrth baratoi'r tir ar gyfer y stad ddiwydiannol yn 1967 darganfuwyd olion tŷ sylweddol o faint o'r cyfnod Neolithig, 6 medr o led wrth 13 medr o hyd, ynghyd ag olion o Oes yr Efydd, Oes yr Haearn, cyfnod y Rhufeiniaid a mynwent o'r Canol Oesoedd cynnar. Mae'r stad ddiwydiannol yn awr yn cael ei ehangu. Cloddiodd Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd Parc Bryn Cegin yn 2006[1] (cyn yr adeiladu), gan ddarganfod olion tŷ arall yn dyddio o oddeutu 4000CC ac olion neolithig eraill, yn ogystal ag olion dau dŷ crwn o gyfnod y Brythoniaid a'r Rhufeiniaid, amrywiaeth o leiniau gwydr ac artiffactau eraill, a thwmpathau llosg o'r oes efydd[2].
Cyfeiriadau
- ↑ http://www.heneb.co.uk/llandegaiweblog/llandygaiintro.html
- ↑ Cyfeillion 24 Friends, Cylchgrawn Ymddiriedolaeth Gwynedd, Gwanwyn 2006, tt. 11-24
Dinas
Bangor
Trefi
Abermaw · Y Bala · Bethesda · Blaenau Ffestiniog · Caernarfon · Cricieth · Dolgellau · Harlech · Nefyn · Penrhyndeudraeth · Porthmadog · Pwllheli · Tywyn
Pentrefi
Aberangell · Aberdaron · Aberdesach · Aberdyfi · Aber-erch · Abergwyngregyn · Abergynolwyn · Aberllefenni · Abersoch · Afon Wen · Arthog · Beddgelert · Bethania · Bethel · Betws Garmon · Boduan · Y Bont-ddu · Bontnewydd (Arfon) · Bontnewydd (Meirionnydd) · Botwnnog · Brithdir · Bronaber · Bryncir · Bryncroes · Bryn-crug · Brynrefail · Bwlchtocyn · Caeathro · Carmel · Carneddi · Cefnddwysarn · Clynnog Fawr · Corris · Croesor · Crogen · Cwm-y-glo · Chwilog · Deiniolen · Dinas, Llanwnda · Dinas, Llŷn · Dinas Dinlle · Dinas Mawddwy · Dolbenmaen · Dolydd · Dyffryn Ardudwy · Edern · Efailnewydd · Fairbourne · Y Felinheli · Y Ffôr · Y Fron · Fron-goch · Ffestiniog · Ganllwyd · Garndolbenmaen · Garreg · Gellilydan · Glan-y-wern · Glasinfryn · Golan · Groeslon · Llanaber · Llanaelhaearn · Llanarmon · Llanbedr · Llanbedrog · Llanberis · Llandanwg · Llandecwyn · Llandegwning · Llandwrog · Llandygái · Llanddeiniolen · Llandderfel · Llanddwywe · Llanegryn · Llanenddwyn · Llanengan · Llanelltyd · Llanfachreth · Llanfaelrhys · Llanfaglan · Llanfair · Llanfihangel-y-Pennant (Abergynolwyn) · Llanfihangel-y-Pennant (Cwm Pennant) · Llanfihangel-y-traethau · Llanfor · Llanfrothen · Llangelynnin · Llangïan · Llangwnadl · Llwyngwril · Llangybi · Llangywer · Llaniestyn · Llanllechid · Llanllyfni · Llannor · Llanrug · Llanuwchllyn · Llanwnda · Llanymawddwy · Llanystumdwy · Llanycil · Llithfaen · Maentwrog · Mallwyd · Minffordd · Minllyn · Morfa Bychan · Morfa Nefyn · Mynydd Llandygái · Mynytho · Nantlle · Nantmor · Nant Peris · Nasareth · Nebo · Pant Glas · Penmorfa · Pennal · Penrhos · Penrhosgarnedd · Pen-sarn · Pentir · Pentrefelin · Pentre Gwynfryn · Pentreuchaf · Pen-y-groes · Pistyll · Pontllyfni · Portmeirion · Prenteg · Rachub · Y Rhiw · Rhiwlas · Rhos-fawr · Rhosgadfan · Rhoshirwaun · Rhoslan · Rhoslefain · Rhostryfan · Rhos-y-gwaliau · Rhyd · Rhyd-ddu · Rhyduchaf · Rhydyclafdy · Rhydymain · Sarnau · Sarn Mellteyrn · Saron · Sling · Soar · Talsarnau · Tal-y-bont, Abermaw · Tal-y-bont, Bangor · Tal-y-llyn · Tal-y-sarn · Tanygrisiau · Trawsfynydd · Treborth · Trefor · Tre-garth · Tremadog · Tudweiliog · Waunfawr