Antiochia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
SieBot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: pnb:انطاکیہ |
B robot yn newid: pl:Antiochia (Turcja) |
||
Llinell 26: | Llinell 26: | ||
[[cs:Antiochie]] |
[[cs:Antiochie]] |
||
[[de:Antiochia am Orontes]] |
[[de:Antiochia am Orontes]] |
||
[[el:Αντιόχεια# |
[[el:Αντιόχεια#.CE.93.CE.B5.CE.BD.CE.B9.CE.BA.CE.AC]] |
||
[[en:Antioch]] |
[[en:Antioch]] |
||
[[eo:Antioĥio]] |
[[eo:Antioĥio]] |
||
Llinell 32: | Llinell 32: | ||
[[fi:Antiokia]] |
[[fi:Antiokia]] |
||
[[fr:Antioche#Histoire]] |
[[fr:Antioche#Histoire]] |
||
[[he:אנטיוכיה# |
[[he:אנטיוכיה#.D7.94.D7.99.D7.A1.D7.98.D7.95.D7.A8.D7.99.D7.94_.D7.A9.D7.9C_.D7.94.D7.A2.D7.99.D7.A8]] |
||
[[hr:Antiohija#Povijest]] |
[[hr:Antiohija#Povijest]] |
||
[[hu:Antiokheia# |
[[hu:Antiokheia#T.C3.B6rt.C3.A9nete]] |
||
[[id:Antiokhia]] |
[[id:Antiokhia]] |
||
[[it:Antiochia#Storia]] |
[[it:Antiochia#Storia]] |
||
Llinell 44: | Llinell 44: | ||
[[nl:Antiochië#Geschiedenis]] |
[[nl:Antiochië#Geschiedenis]] |
||
[[no:Antiokia ved Orontes]] |
[[no:Antiokia ved Orontes]] |
||
[[pl:Antiochia |
[[pl:Antiochia (Turcja)]] |
||
[[pnb:انطاکیہ]] |
[[pnb:انطاکیہ]] |
||
[[pt:Antioquia]] |
[[pt:Antioquia]] |
Fersiwn yn ôl 08:01, 5 Hydref 2010
Roedd Antiochia ar yr Orontes (Groeg: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; Lladin: Antiochia ad Orontem; yn ddinas ar lan ddwyreiniol Afon Orontes, ar safle dinas fodern Antakya, yn ne-orllewin Twrci.
Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y 4edd ganrif CC gan Seleucus I Nicator, un o gadfridogion Alecsander Fawr. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer Xenarius i efelychu dinas Alexandria. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr Ymerodraeth Seleucaidd, yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad Cristionogaeth.
Yn ystod oes aur y ddinas tua diwedd y cyfnod Hellenistaidd a dechrau'r cyfnod Rhufeinig, roedd ei phoblogaeth wedi cyrraedd tua 500,000; y drydedd dinas yn y byd ar ôl Rhufain ac Alexandria. Erbyn y 4edd ganrif, yn ôl Chrysostom roedd y boblogaeth wedi lleihau i tua 200,00. Nid yw'r ffigyrau hyn yn cynnwys caethweision.
Yn ddiweddarach bu ymgiprys am y ddinas rhwng yr Arabiaid a'r Ymerodraeth Fysantaidd. Bu gwarchae hir ar y ddinas yn ystod y Groesgad Gyntaf, a daeth Bohemund, tywysog Taranto, yn arglwydd y ddinas. Cipiwyd y ddinas yn ôl yn 1268 gan y Swltan Mamluk Baibars wedi gwarchae hir arall. Lladdodd Baibars lawer o'r boblogaeth Gristionogol, a rhwng hyn a'r ffaith fod y porthladd erbyn hyn allan o gyrraedd llongau mawr, dirywiodd y ddinas.
Enwogion
- Ammianus Marcellinus, hanesydd fu'n enedigol o'r ddinas
- Justina o Antiochia, santes gynnar a merthyr