Symffoni: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B →top: canrifoedd a Delweddau, replaced: 20fed ganrif → 20g, 19eg ganrif → 19g, 18fed ganrif → 18g using AWB |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 11: | Llinell 11: | ||
{{eginyn cerddoriaeth}} |
{{eginyn cerddoriaeth}} |
||
⚫ | |||
[[Categori:Cerddoriaeth glasurol]] |
[[Categori:Cerddoriaeth glasurol]] |
||
[[Categori:Ffurfiau cerddorol]] |
|||
[[Categori:Mathau o gerddoriaeth]] |
[[Categori:Mathau o gerddoriaeth]] |
||
⚫ |
Fersiwn yn ôl 19:37, 24 Mehefin 2019
Darn cerddoriaeth glasurol Gorllewinol, mewn pedwar symudiad neu ran fel rheol, yw symffoni. Datblygodd y symffoni glasurol o ganol y 18g ymlaen yn nwylo cyfansoddwyr fel Joseph Haydn a Mozart. Roedd y symudiad cyntaf yn gyflym ac ar ffurf sonata, yr ail yn araf a mynegol, y trydydd yn minuet a trio, a'r pedwerydd yn gyflym.
Ymestynodd Beethoven ystod emosiynol a thechnegol y symffoni gan ychwanegu corws a chantorion unigol yn ei Nawfed Symffoni. Gyda'r Mudiad Rhamantaidd yn y 19g a chyfansoddwyr fel Schubert, Schumann, Johannes Brahms, Mendelssohn, Dvořák a Tchaikovsky, tyfodd y symffoni i fod yn un o ffurfiau blaenaf a mwyaf poblogaidd y traddodiad Clasurol.
Ar ddiwedd y ganrif honno a dechrau'r ugeinfed, daeth cyfansoddwyr fel Anton Bruckner a Gustav Mahler â datblygiadau newydd ym maint a chynnwys y symffoni. Arbrofai Mahler yn arbennig gyda symffonïau marweddog, thematig, i'w perfformio gan gerddorfeydd mawr; mil o leisiau yn achos ei 8fed Symffoni, er enghraifft.
Ond gyda chyfansoddwyr fel Sibelius troes y symffoni'n fwy cryno, mwy pur yn ei helfennau a llai cyfyng ei strwythr: symffoni un symudiad yw 7fed Symffoni Sibelius er enghraifft.
Yn ail hanner yr 20g cafwyd amrywiaeth mawr ym myd y symffoni, o gerddoriaeth dra-fodern Dmitri Shostakovich i arddulliau arbrofol, minimalaidd y to newydd.