Caer Gybi (caer)

Caer Gybi (caer)

Caer Gybi: rhan o furiau'r gaer
Math	castellum, castell, wal mynwent eglwys
Daearyddiaeth
Lleoliad	Caergybi
Sir	Cymuned Caergybi
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	12 metr
Cyfesurynnau	53.3114°N 4.63278°W
Cod OS	SH2469682619
Gwleidyddiaeth
AC/au	Rhun ap Iorwerth (Plaid Cymru)
AS/au	Virginia Crosbie (Ceidwadwyr)
Statws treftadaeth	heneb gofrestredig, adeilad rhestredig Gradd I
Manylion
Dynodwr Cadw	AN031
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Roedd Caer Gybi yn gaer Rufeinig sydd yn awr yng nghanol tref Caergybi, sy'n cymryd ei henw o'r gaer.

Disgrifiad a hanes

Mae'r gaer ar lechwedd creigiog uwchben y môr, gyda muriau ar dair ochr a'r traeth ar y bedwaredd ochr, yn ffurfio hirsgwar 75 medr wrth 45 medr. Credir ei bod yn dyddio o ddiwedd y 3g neu ddechrau'r 4g. Credir bod y gaer yma at ddefnydd y llynges Rufeinig.

Caer Gybi: tu mewn i'r gaer

Ym muchedd Sant Cybi mae cyfeiriad at frenin Gwynedd, Maelgwn Gwynedd, yn rhoi'r tir yma iddo i adeiladu clas (mynachlog). Bellach mae eglwys y plwyf a'i mynwent ar safle'r gaer, ond mae'r muriau yn dal i sefyll hyd at uchder o bedair medr.

Cadwraeth

Mae'r safle yng ngofal CADW ac yn agored i'r cyhoedd. Cofrestrwyd yr heneb hon gyda'r rhif SAM unigryw: AN031.

Llyfryddiaeth

• Frances Lynch, A guide to ancient and historic Wales: Gwynedd (HMSO, 1995)