Tsunami: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
TobeBot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: ht:Radmare |
FoxBot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: ace:Ië beuna |
||
Llinell 13: | Llinell 13: | ||
{{Cyswllt erthygl ddethol|th}} |
{{Cyswllt erthygl ddethol|th}} |
||
[[ace:Ië beuna]] |
|||
[[af:Tsoenami]] |
[[af:Tsoenami]] |
||
[[an:Tsunami]] |
[[an:Tsunami]] |
Fersiwn yn ôl 13:13, 30 Awst 2010
Ton neu nifer o donnau anferth yw Tsunami (Hepburn) (o'r 津波 Siapaneg ton fawr mewn porthladd, Kunrei-shiki: Tunami). Fel arfer, mae Tsunami yn cael ei chreu ar ôl daeargryn neu ffrwydriad llosgfynydd ar waelod y môr, neu wedi i feteoryn ddisgyn i'r môr. Mae ynni Tsunami yn gyson ac yn penderfynu uchder a chyflymder y tonnau. Felly mae uchder y don yn tyfu pryd mae hi'n dod i le mwy bas ger y tir ac mae ei chyflymder yn arafu. Tra bod y don yn symud ar wyneb y môr mae hi'n isel, yn gyflym ac o donfedd hir, ac felly mae'n anodd sylwi arni, ond mewn bae neu le arall cul a bas mae'n bosibl iddi fod yn fwy nag 30m uchder ac iddi achosi niwed erchyll.
Mae systemau rhybudd gan nifer o drefi ar lan y Môr Tawel (yn bennaf yn Siapan ac yn Hawaii) ac mae Sefydliadau Seismoleg a lloerennau yn gwylio a rhagfynegi Tsunami.