Elfen Grŵp 15: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Dim crynodeb golygu |
cat a dosbarthiad |
||
Llinell 22: | Llinell 22: | ||
| {{element cell|115|Ununpentiwm|Uup| |Solid|Poor metals|Synthetic}} |
| {{element cell|115|Ununpentiwm|Uup| |Solid|Poor metals|Synthetic}} |
||
|} |
|} |
||
Grŵp pymtheg [[Elfen gemegol|elfen]] yn y [[tabl cyfnodol]] ydy '''Grŵp 15''', neu'r '''grŵp nitrogen'''. Yn nhrefn safonnol [[IUPAC]] mae grŵp 14 yn cynnwys: '''[[nitrogen]]''' ('''N'''), '''[[ffosfforws]]''' ('''P'''), '''[[arsenig]]''' ('''As'''), '''[[antimoni]]''' ('''Sb'''), '''[[bismwth]]''' ('''Bi''') ac '''[[ununpentiwm]]''' ('''Uup''') ( |
Grŵp pymtheg [[Elfen gemegol|elfen]] yn y [[tabl cyfnodol]] ydy '''Grŵp 15''', neu'r '''grŵp nitrogen'''. Yn nhrefn safonnol [[IUPAC]] mae grŵp 14 yn cynnwys: '''[[nitrogen]]''' ('''N''') (sy'n [[anfetel]]), '''[[ffosfforws]]''' ('''P''') ([[anfetel]]), '''[[arsenig]]''' ('''As''') ([[meteloid]]}, '''[[antimoni]]''' ('''Sb''') ([[meteloid]]}, '''[[bismwth]]''' ('''Bi''') ([[metel tlawd]]) ac '''[[ununpentiwm]]''' ('''Uup''') (([[metel tlawd]]), mae'n debyg). |
||
Mae [[IUPAC]] yn ei alw'n swyddogol efo'r teitl '''Grŵp 15'''. Yr hen enw i'r grŵp oedd '''Grŵp VB''' a '''Grŵp VA'''.<ref>Fluck, E. New notations in the periodic table. ''Pure & App. Chem.'' '''1988''', ''60'', tud 431-436.[http://www.iupac.org/publications/pac/1988/pdf/6003x0431.pdf]</ref> |
Mae [[IUPAC]] yn ei alw'n swyddogol efo'r teitl '''Grŵp 15'''. Yr hen enw i'r grŵp oedd '''Grŵp VB''' a '''Grŵp VA'''.<ref>Fluck, E. New notations in the periodic table. ''Pure & App. Chem.'' '''1988''', ''60'', tud 431-436.[http://www.iupac.org/publications/pac/1988/pdf/6003x0431.pdf]</ref> |
||
Llinell 57: | Llinell 57: | ||
[[Categori:Tabl cyfnodol| ]] |
[[Categori:Tabl cyfnodol| ]] |
||
[[Categori:Metaloid]] |
|||
[[Categori:Metel tlawd]] |
|||
[[Categori:Anfetel]] |
|||
[[Categori:Elfennau cemegol]] |
[[Categori:Elfennau cemegol]] |
||
[[Categori:Cemeg Anorganig]] |
[[Categori:Cemeg Anorganig]] |
Fersiwn yn ôl 06:09, 23 Gorffennaf 2010
Grŵp → | 15 |
---|---|
↓ Cyfnod | |
2 | 7 N |
3 | 15 P |
4 | 33 As |
5 | 51 Sb |
6 | 83 Bi |
7 | 115 Uup |
Grŵp pymtheg elfen yn y tabl cyfnodol ydy Grŵp 15, neu'r grŵp nitrogen. Yn nhrefn safonnol IUPAC mae grŵp 14 yn cynnwys: nitrogen (N) (sy'n anfetel), ffosfforws (P) (anfetel), arsenig (As) (meteloid}, antimoni (Sb) (meteloid}, bismwth (Bi) (metel tlawd) ac ununpentiwm (Uup) ((metel tlawd), mae'n debyg).
Mae IUPAC yn ei alw'n swyddogol efo'r teitl Grŵp 15. Yr hen enw i'r grŵp oedd Grŵp VB a Grŵp VA.[1]
Mae patrwm yr electronnau rhwng aelodau unigol y teulu yn debyg iawn i'w gilydd, yn enwedig ar du allan y gragen, ac oherwydd hyn mae eu hymddygiad cemegol yn debyg i'w gilydd:
Z | Elfen | Nifer yr electronnau |
---|---|---|
7 | nitrogen | 2, 5 |
15 | ffosfforws | 2, 8, 5 |
33 | arsenig | 2, 8, 18, 5 |
51 | antimoni | 2, 8, 18, 18, 5 |
83 | bismwth | 2, 8, 18, 32, 18, 5 |
115 | ununpentiwm | 2, 8, 18, 32, 32, 18, 5 |
Mae gan bob un o'r elfennau hyn 5 electron yn haen allanol y gragen; 2 electron yn yr isgragen 's' a 3 electron yn yr isgragen 'p', .
Yr elfen bwysicaf, mae'n debyg, yn y teulu hwn o elfennau ydy nitrogen (symbol cemegol N) sef prif elfen yr aer sydd o'n cwmpas.