Elfen Grŵp 15: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
cat a dosbarthiad
Llinell 22: Llinell 22:
| {{element cell|115|Ununpentiwm|Uup| |Solid|Poor metals|Synthetic}}
| {{element cell|115|Ununpentiwm|Uup| |Solid|Poor metals|Synthetic}}
|}
|}
Grŵp pymtheg [[Elfen gemegol|elfen]] yn y [[tabl cyfnodol]] ydy '''Grŵp 15''', neu'r '''grŵp nitrogen'''. Yn nhrefn safonnol [[IUPAC]] mae grŵp 14 yn cynnwys: '''[[nitrogen]]''' ('''N'''), '''[[ffosfforws]]''' ('''P'''), '''[[arsenig]]''' ('''As'''), '''[[antimoni]]''' ('''Sb'''), '''[[bismwth]]''' ('''Bi''') ac '''[[ununpentiwm]]''' ('''Uup''') (heb ei gadarnhau).
Grŵp pymtheg [[Elfen gemegol|elfen]] yn y [[tabl cyfnodol]] ydy '''Grŵp 15''', neu'r '''grŵp nitrogen'''. Yn nhrefn safonnol [[IUPAC]] mae grŵp 14 yn cynnwys: '''[[nitrogen]]''' ('''N''') (sy'n [[anfetel]]), '''[[ffosfforws]]''' ('''P''') ([[anfetel]]), '''[[arsenig]]''' ('''As''') ([[meteloid]]}, '''[[antimoni]]''' ('''Sb''') ([[meteloid]]}, '''[[bismwth]]''' ('''Bi''') ([[metel tlawd]]) ac '''[[ununpentiwm]]''' ('''Uup''') (([[metel tlawd]]), mae'n debyg).


Mae [[IUPAC]] yn ei alw'n swyddogol efo'r teitl '''Grŵp 15'''. Yr hen enw i'r grŵp oedd '''Grŵp VB''' a '''Grŵp VA'''.<ref>Fluck, E. New notations in the periodic table. ''Pure & App. Chem.'' '''1988''', ''60'', tud 431-436.[http://www.iupac.org/publications/pac/1988/pdf/6003x0431.pdf]</ref>
Mae [[IUPAC]] yn ei alw'n swyddogol efo'r teitl '''Grŵp 15'''. Yr hen enw i'r grŵp oedd '''Grŵp VB''' a '''Grŵp VA'''.<ref>Fluck, E. New notations in the periodic table. ''Pure & App. Chem.'' '''1988''', ''60'', tud 431-436.[http://www.iupac.org/publications/pac/1988/pdf/6003x0431.pdf]</ref>
Llinell 57: Llinell 57:


[[Categori:Tabl cyfnodol| ]]
[[Categori:Tabl cyfnodol| ]]
[[Categori:Metaloid]]
[[Categori:Metel tlawd]]
[[Categori:Anfetel]]
[[Categori:Elfennau cemegol]]
[[Categori:Elfennau cemegol]]
[[Categori:Cemeg Anorganig]]
[[Categori:Cemeg Anorganig]]

Fersiwn yn ôl 06:09, 23 Gorffennaf 2010

Grŵp → 15
↓ Cyfnod
2 7
N
3 15
P
4 33
As
5 51
Sb
6 83
Bi
7 115
Uup

Grŵp pymtheg elfen yn y tabl cyfnodol ydy Grŵp 15, neu'r grŵp nitrogen. Yn nhrefn safonnol IUPAC mae grŵp 14 yn cynnwys: nitrogen (N) (sy'n anfetel), ffosfforws (P) (anfetel), arsenig (As) (meteloid}, antimoni (Sb) (meteloid}, bismwth (Bi) (metel tlawd) ac ununpentiwm (Uup) ((metel tlawd), mae'n debyg).

Mae IUPAC yn ei alw'n swyddogol efo'r teitl Grŵp 15. Yr hen enw i'r grŵp oedd Grŵp VB a Grŵp VA.[1]

Mae patrwm yr electronnau rhwng aelodau unigol y teulu yn debyg iawn i'w gilydd, yn enwedig ar du allan y gragen, ac oherwydd hyn mae eu hymddygiad cemegol yn debyg i'w gilydd:

Z Elfen Nifer yr electronnau
7 nitrogen 2, 5
15 ffosfforws 2, 8, 5
33 arsenig 2, 8, 18, 5
51 antimoni 2, 8, 18, 18, 5
83 bismwth 2, 8, 18, 32, 18, 5
115 ununpentiwm 2, 8, 18, 32, 32, 18, 5

Mae gan bob un o'r elfennau hyn 5 electron yn haen allanol y gragen; 2 electron yn yr isgragen 's' a 3 electron yn yr isgragen 'p', .

Yr elfen bwysicaf, mae'n debyg, yn y teulu hwn o elfennau ydy nitrogen (symbol cemegol N) sef prif elfen yr aer sydd o'n cwmpas.


Casgliad o rai o'r elfennau o'r grŵp nitrogen.

Cyfeiriadau

  1. Fluck, E. New notations in the periodic table. Pure & App. Chem. 1988, 60, tud 431-436.[1]