Seiclon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Pori'r hanes yn rhyngweithiol
Cymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Crewyd drwy gyfieithu'r dudalen "Cyclone"
 
Dim crynodeb golygu
Llinell 10: Llinell 10:


Mae seiclogenesis trofannol yn disgrifio'r broses o ddatblygiad seiclonau trofannol. Mae seiclonau trofannol yn ffurfio oherwydd gwres cudd sy'n cael ei yrru gan weithgaredd stormydd sylweddol, ac mae iddynt graidd cynnes.<ref name="AOML FAQ A7">{{Cite web|url=http://www.aoml.noaa.gov/hrd/tcfaq/A7.html|title=Frequently Asked Questions: What is an extra-tropical cyclone?|date=2004-08-13|access-date=2007-03-23|publisher=[[Atlantic Oceanographic and Meteorological Laboratory]], Hurricane Research Division|last=Stan Goldenberg}}</ref> Gall seiclonau drosglwyddo rhwng cyfnodau all-drofannol, is-drofannol, a throfannol. Mae mesoseiclonau yn ffurfio seiclonau craidd cynnes dros dir, a gallant arwain at ffurfio [[trowynt]]. <ref name="FoN">Forces of Nature. [http://library.thinkquest.org/C003603/english/tornadoes/themesocyclone.shtml Tornadoes : the mesocyclone.] {{Webarchive}} Retrieved on 2008-06-15.</ref> Gall colofnau dŵr hefyd ffurfio o mesoseiclonau, ond yn amlach na pheidio, maent yn datblygu o amgylcheddau o ansefydlogrwydd uchel a gwynt hollt (Saeseg: wind shear) fertigol isel.<ref name="NWS"> [https://web.archive.org/web/20050211013703/http://www.srh.noaa.gov/eyw/HTML/spoutweb.htm Crynodeb] Allweddol Gorllewin y [[National Weather Service|Gwasanaeth Tywydd]] [https://web.archive.org/web/20050211013703/http://www.srh.noaa.gov/eyw/HTML/spoutweb.htm o fathau o ddyfroedd dŵr] </ref> Ym Môr yr Iwerydd a chefnforoedd y Môr Tawel yn y gogledd-ddwyrain, cyfeirir at seiclon trofannol yn gyffredinol fel [[Corwynt|'hurricane' (corwynt)]], fe'i gelwir yn 'seiclon' yn y môr Indiaidd a de'r Môr Tawel, ac fe'i gelwir yn '[[teiffŵn]]' y Môr Tawel gogledd-orllewinol yn [[Teiffŵn|dephoon]].<ref>{{Cite web|url=http://www.aoml.noaa.gov/hrd/tcfaq/A1.html|title=Frequently asked questions|website=Hurricane Research Division}}</ref> Nid yw'r cynnydd yn ansefydlogrwydd yn y fortecsau yn bob amser yn bresennol. Er enghraifft, gall maint, dwysedd, darfudiad lleithder, anweddiad arwyneb, lefel y tymheredd posibl ar bob uchder posibl effeithio ar esblygiad aflinol vortecs.<ref>{{Cite journal|title=Influence of condensation and latent heat release upon barotropic and baroclinic instabilities of vortices in a rotating shallow water f-plane model|last=Rostami|first=Masoud|last2=Zeitlin|first2=Vladimir|journal=Geophysical and Astrophysical Fluid Dynamics|issue=1|doi=10.1080/03091929.2016.1269897|year=2017|volume=111|pages=1–31|bibcode=2017GApFD.111....1R}}</ref><ref>{{Cite journal|title=An improved moist-convective rotating shallow-water model and its application to instabilities of hurricane-like vortices|last=Rostami|first=Masoud|last2=Zeitlin|first2=Vladimir|journal=Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society|issue=714|doi=10.1002/qj.3292|year=2018|volume=144|pages=1450|bibcode=2018QJRMS.144.1450R}}</ref>
Mae seiclogenesis trofannol yn disgrifio'r broses o ddatblygiad seiclonau trofannol. Mae seiclonau trofannol yn ffurfio oherwydd gwres cudd sy'n cael ei yrru gan weithgaredd stormydd sylweddol, ac mae iddynt graidd cynnes.<ref name="AOML FAQ A7">{{Cite web|url=http://www.aoml.noaa.gov/hrd/tcfaq/A7.html|title=Frequently Asked Questions: What is an extra-tropical cyclone?|date=2004-08-13|access-date=2007-03-23|publisher=[[Atlantic Oceanographic and Meteorological Laboratory]], Hurricane Research Division|last=Stan Goldenberg}}</ref> Gall seiclonau drosglwyddo rhwng cyfnodau all-drofannol, is-drofannol, a throfannol. Mae mesoseiclonau yn ffurfio seiclonau craidd cynnes dros dir, a gallant arwain at ffurfio [[trowynt]]. <ref name="FoN">Forces of Nature. [http://library.thinkquest.org/C003603/english/tornadoes/themesocyclone.shtml Tornadoes : the mesocyclone.] {{Webarchive}} Retrieved on 2008-06-15.</ref> Gall colofnau dŵr hefyd ffurfio o mesoseiclonau, ond yn amlach na pheidio, maent yn datblygu o amgylcheddau o ansefydlogrwydd uchel a gwynt hollt (Saeseg: wind shear) fertigol isel.<ref name="NWS"> [https://web.archive.org/web/20050211013703/http://www.srh.noaa.gov/eyw/HTML/spoutweb.htm Crynodeb] Allweddol Gorllewin y [[National Weather Service|Gwasanaeth Tywydd]] [https://web.archive.org/web/20050211013703/http://www.srh.noaa.gov/eyw/HTML/spoutweb.htm o fathau o ddyfroedd dŵr] </ref> Ym Môr yr Iwerydd a chefnforoedd y Môr Tawel yn y gogledd-ddwyrain, cyfeirir at seiclon trofannol yn gyffredinol fel [[Corwynt|'hurricane' (corwynt)]], fe'i gelwir yn 'seiclon' yn y môr Indiaidd a de'r Môr Tawel, ac fe'i gelwir yn '[[teiffŵn]]' y Môr Tawel gogledd-orllewinol yn [[Teiffŵn|dephoon]].<ref>{{Cite web|url=http://www.aoml.noaa.gov/hrd/tcfaq/A1.html|title=Frequently asked questions|website=Hurricane Research Division}}</ref> Nid yw'r cynnydd yn ansefydlogrwydd yn y fortecsau yn bob amser yn bresennol. Er enghraifft, gall maint, dwysedd, darfudiad lleithder, anweddiad arwyneb, lefel y tymheredd posibl ar bob uchder posibl effeithio ar esblygiad aflinol vortecs.<ref>{{Cite journal|title=Influence of condensation and latent heat release upon barotropic and baroclinic instabilities of vortices in a rotating shallow water f-plane model|last=Rostami|first=Masoud|last2=Zeitlin|first2=Vladimir|journal=Geophysical and Astrophysical Fluid Dynamics|issue=1|doi=10.1080/03091929.2016.1269897|year=2017|volume=111|pages=1–31|bibcode=2017GApFD.111....1R}}</ref><ref>{{Cite journal|title=An improved moist-convective rotating shallow-water model and its application to instabilities of hurricane-like vortices|last=Rostami|first=Masoud|last2=Zeitlin|first2=Vladimir|journal=Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society|issue=714|doi=10.1002/qj.3292|year=2018|volume=144|pages=1450|bibcode=2018QJRMS.144.1450R}}</ref>

[[Categori:Pages with unreviewed translations]]
== Cyfeiriadau ==

Fersiwn yn ôl 21:20, 29 Ebrill 2019

Seiclon ger Gwlad yr Iâ ar 4 Medi, 2003

Mewn meteoroleg, màs aer ar raddfa fawr sy'n cylchdroi o amgylch canol cryf o wasgedd atmosfferig isel yw seiclon neu cylchwynt.[1][2] Nodweddir seiclonau gan wyntoedd cynyddol sy'n troi o amgylch parth o wasgedd isel.[3][4] Y systemau mwyaf o bwysedd isel yw fortecsau pegynol a seiclonau all-drofannol o'r raddfa fwyaf (y raddfa synoptig).

Bathwyd y gair 'seiclon' gan [./https://en.wikipedia.org/wiki/Henry_Piddington Henry Piddington] a gyhoeddodd 40 o bapurau yn The Journal of the Asiatic Society rhwng 1836 a 1855 a oedd yn trafod [./https://en.wikipedia.org/wiki/Tropical_storms stormydd trofannol]. Gwelai debygrwydd rhwng y system dywydd a thorch neidr. Cyhoeddodd ei brif waith Laws of the Storms yn 1842.[5]

Mae seiclonau craidd cynnes fel seiclonau trofannol a seiclonau is-drofannol hefyd o fewn y raddfa synoptig.[6] Mae mesoseiclonau, trowyntoedd a chythreuliaid llwch yn perthyn i raddfa ganol llai.[7] Gall seiclonau lefel uwch fodoli heb bresenoldeb wyneb isel, a gallant ddod o waelod y cafn troposfferig uchaf trofannol yn ystod misoedd yr haf yn Hemisffer y Gogledd. Gwelwyd seiclonau hefyd ar blanedau eraill, fel Mawrth a Neifion . [8] [9] Seiclogenesis yw'r broses o ffurfio a dwysáu seiclonau. [10] Mae seiclonau all-drofannol yn dechrau fel tonnau mewn ardaloedd mawr lle ceir gwahaniaeth tymheredd lledred-canol a elwir yn barthau baroclinig. Mae'r parthau hyn yn crebachu ac yn ffurfio ffryntiau tywydd wrth i'r cylchrediad seiclonig gau a dwysáu. Yn hwyrach yn eu cylch bywyd, mae seiclonau yn allwthio wrth i fasau aer oer danseilio'r aer cynhesach a dod yn systemau craidd oer. Mae trac seiclon yn cael ei arwain yn ystod ei gylchred bywyd o 2 i 6 diwrnod trwy lif llywio'r jetlifau is-drofannol.

Mae ffryntiau tywydd yn marcio'r ffin rhwng dau fas aer o wahanol dymheredd, lleithder, a dwyseddau, ac maent yn gysylltiedig â'r ffenomenau meteorolegol mwyaf amlwg. Mae ffryntiau oer cryf fel arfer yn cynnwys bandiau cul o stormydd mellt a tharanau a thywydd garw, ac efallai y byddant weithiau'n cael eu gwthio gan linellau sgwrio neu linellau sych. Mae ffryntiau o'r fath yn ffurfio i'r gorllewin o'r ganolfan gylchrediad ac yn gyffredinol yn symud o'r gorllewin i'r dwyrain; mae ffryntiau cynnes yn ffurfio i'r dwyrain o ganolfan y seiclon ac fel arfer cynhelir dyddodiad a niwl stratif. Mae ffryntiau cynnes yn symud tua'r pegynau o flaen y llwybr seiclon. Mae ffryntiau achludol yn ffurfio'n hwyr yng nghylchred bywyd seiclon ger canol y seiclon ac yn aml yn lapio o amgylch canolbwynt y storm.

Mae seiclogenesis trofannol yn disgrifio'r broses o ddatblygiad seiclonau trofannol. Mae seiclonau trofannol yn ffurfio oherwydd gwres cudd sy'n cael ei yrru gan weithgaredd stormydd sylweddol, ac mae iddynt graidd cynnes.[11] Gall seiclonau drosglwyddo rhwng cyfnodau all-drofannol, is-drofannol, a throfannol. Mae mesoseiclonau yn ffurfio seiclonau craidd cynnes dros dir, a gallant arwain at ffurfio trowynt. [12] Gall colofnau dŵr hefyd ffurfio o mesoseiclonau, ond yn amlach na pheidio, maent yn datblygu o amgylcheddau o ansefydlogrwydd uchel a gwynt hollt (Saeseg: wind shear) fertigol isel.[13] Ym Môr yr Iwerydd a chefnforoedd y Môr Tawel yn y gogledd-ddwyrain, cyfeirir at seiclon trofannol yn gyffredinol fel 'hurricane' (corwynt), fe'i gelwir yn 'seiclon' yn y môr Indiaidd a de'r Môr Tawel, ac fe'i gelwir yn 'teiffŵn' y Môr Tawel gogledd-orllewinol yn dephoon.[14] Nid yw'r cynnydd yn ansefydlogrwydd yn y fortecsau yn bob amser yn bresennol. Er enghraifft, gall maint, dwysedd, darfudiad lleithder, anweddiad arwyneb, lefel y tymheredd posibl ar bob uchder posibl effeithio ar esblygiad aflinol vortecs.[15][16]

Cyfeiriadau

  1. ↑ Glossary of Meteorology (June 2000). "Cyclonic circulation". American Meteorological Society. Cyrchwyd 2008-09-17.
  2. ↑ Glossary of Meteorology (June 2000). "Cyclone". American Meteorological Society. Cyrchwyd 2008-09-17.
  3. ↑ BBC Weather Glossary (July 2006). "Cyclone". British Broadcasting Corporation. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2006-08-29. Cyrchwyd 2006-10-24.
  4. ↑ "UCAR Glossary — Cyclone". University Corporation for Atmospheric Research]. Cyrchwyd 2006-10-24.
  5. ↑ "Modern Meteorology". Indian Meteorological Department. Cyrchwyd 2011-11-18.[dolen marw]
  6. ↑ Canolfan Corwynt Genedlaethol (2012). Rhestr termau NHC. Wedi'i adfer ar 2012-08-13.
  7. ↑ I. Orlanski (1975). "A rational subdivision of scales for atmospheric processes". Bulletin of the American Meteorological Society 56 (5): 527–530. Bibcode 1975BAMS...56..527.. doi:10.1175/1520-0477-56.5.527.
  8. ↑ David Brand (1999-05-19). "Colossal cyclone swirling near Martian north pole is observed by Cornell-led team on Hubble telescope". Cornell University. Archifwyd o'r gwreiddiol ar June 13, 2007. Cyrchwyd 2008-06-15. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  9. ↑ Samantha Harvey (2006-10-02). "Historic Hurricanes". NASA. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2008-04-15. Cyrchwyd 2008-06-14. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  10. ↑ Nina A. Zaitseva (2006). "Cyclogenesis". National Snow and Ice Data Center. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2006-08-30. Cyrchwyd 2006-12-04. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  11. ↑ Stan Goldenberg (2004-08-13). "Frequently Asked Questions: What is an extra-tropical cyclone?". Atlantic Oceanographic and Meteorological Laboratory, Hurricane Research Division. Cyrchwyd 2007-03-23.
  12. ↑ Forces of Nature. Tornadoes : the mesocyclone. Error in webarchive template: Check |url= value. Empty. Retrieved on 2008-06-15.
  13. ↑ Crynodeb Allweddol Gorllewin y Gwasanaeth Tywydd o fathau o ddyfroedd dŵr
  14. ↑ "Frequently asked questions". Hurricane Research Division.
  15. ↑ Rostami, Masoud; Zeitlin, Vladimir (2017). "Influence of condensation and latent heat release upon barotropic and baroclinic instabilities of vortices in a rotating shallow water f-plane model". Geophysical and Astrophysical Fluid Dynamics 111 (1): 1–31. Bibcode 2017GApFD.111....1R. doi:10.1080/03091929.2016.1269897.
  16. ↑ Rostami, Masoud; Zeitlin, Vladimir (2018). "An improved moist-convective rotating shallow-water model and its application to instabilities of hurricane-like vortices". Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society 144 (714): 1450. Bibcode 2018QJRMS.144.1450R. doi:10.1002/qj.3292.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Seiclon&oldid=8098811"