Ogof: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: war:Lungíb; cosmetic changes |
B robot yn ychwanegu: sq:Shpella |
||
Llinell 75: | Llinell 75: | ||
[[sk:Jaskyňa]] |
[[sk:Jaskyňa]] |
||
[[sl:Jama]] |
[[sl:Jama]] |
||
[[sq:Shpella]] |
|||
[[sr:Пећина]] |
[[sr:Пећина]] |
||
[[sv:Grotta]] |
[[sv:Grotta]] |
Fersiwn yn ôl 23:24, 2 Ebrill 2010
Gwagle naturiol o dan ddaear yw ogof. Gellir ffurfio ar yr un pryd fel y creigiau o'u gwmpas, er enghraifft mewn lafa. Mae llawer o ogofau felly ar ynysoedd Hawaii.
Beth bynnag, ffurfiwyd mwyafrif o ogofau ar ôl ffurfiad y creigiau, trwy doddiad y creigiau neu trwy erydiad. A mae rhai yn ffurfio ar arfordir y môr, trwy weithrediad y tonnau. Mae'r rheini yn eithaf bychain.
Toddiad cerrig mae'n digwydd i galchfaen yn bennaf, ond mae'na nifer o enghraifftiau toddiad cerrig mewn defnydd fel sialc, dolomit, marmor, iâ, gwenithfaen, halen, lafa a gypswm. Fel arfer, mae carst yn ffurfio ar yr yn pryd fel ogof. Mae'r calchfaen yn toddi oherwydd glaw a dŵr ddaear sydd yn cynnwys CO2 (asid carbonig) ac asidau naturiol eraill. Mewn llawer ogofau calchfaen mae stalagtitau a stalagmitau, yn aml yn creu tirlun danddaearol trawiadol.
Ogofau Cymru
- Agen Allwedd, Bannau Brycheiniog
- Ogof Craig a Ffynnon, Bannau Brycheiniog
- Ogof Daren Cilau, Bannau Brycheiniog
- Ogof Draenen, Bannau Brycheiniog
- Ogof Ffynnon Ddu, Bannau Brycheiniog
- Ogof Paviland, Penrhyn Gẃyr (darganfuwyd sgerbwd dyn o'r Oesoedd Cynnar)