Ogof: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
TXiKiBoT (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: ga:Pluais |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 14: | Llinell 14: | ||
* [[Ogof Ffynnon Ddu]], Bannau Brycheiniog |
* [[Ogof Ffynnon Ddu]], Bannau Brycheiniog |
||
* [[Ogof Paviland]], Penrhyn Gẃyr (darganfuwyd sgerbwd dyn o'r Oesoedd Cynnar) |
* [[Ogof Paviland]], Penrhyn Gẃyr (darganfuwyd sgerbwd dyn o'r Oesoedd Cynnar) |
||
==Ogofau gweddill y byd= |
|||
* [[Gaping Gill]], Swydd Efrog |
|||
[[Categori:Ogofâu| ]] |
[[Categori:Ogofâu| ]] |
Fersiwn yn ôl 00:07, 16 Mawrth 2010
Gwagle naturiol o dan ddaear yw ogof. Gellir ffurfio ar yr un pryd fel y creigiau o'u gwmpas, er enghraifft mewn lafa. Mae llawer o ogofau felly ar ynysoedd Hawaii.
Beth bynnag, ffurfiwyd mwyafrif o ogofau ar ôl ffurfiad y creigiau, trwy doddiad y creigiau neu trwy erydiad. A mae rhai yn ffurfio ar arfordir y môr, trwy weithrediad y tonnau. Mae'r rheini yn eithaf bychain.
Toddiad cerrig mae'n digwydd i galchfaen yn bennaf, ond mae'na nifer o enghraifftiau toddiad cerrig mewn defnydd fel sialc, dolomit, marmor, iâ, gwenithfaen, halen, lafa a gypswm. Fel arfer, mae carst yn ffurfio ar yr yn pryd fel ogof. Mae'r calchfaen yn toddi oherwydd glaw a dŵr ddaear sydd yn cynnwys CO2 (asid carbonig) ac asidau naturiol eraill. Mewn llawer ogofau calchfaen mae stalagtitau a stalagmitau, yn aml yn creu tirlun danddaearol trawiadol.
Ogofau Cymru
- Agen Allwedd, Bannau Brycheiniog
- Ogof Craig a Ffynnon, Bannau Brycheiniog
- Ogof Daren Cilau, Bannau Brycheiniog
- Ogof Draenen, Bannau Brycheiniog
- Ogof Ffynnon Ddu, Bannau Brycheiniog
- Ogof Paviland, Penrhyn Gẃyr (darganfuwyd sgerbwd dyn o'r Oesoedd Cynnar)
=Ogofau gweddill y byd
- Gaping Gill, Swydd Efrog