Morgrugyn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu Tagiau: Golygiad drwy declyn symudol Golygiad ar declun symudol (ap) Golygiad trwy'r ap iOS |
Dim crynodeb golygu Tagiau: Golygiad drwy declyn symudol Golygiad ar declun symudol (ap) Golygiad trwy'r ap iOS |
||
| Llinell 37: | Llinell 37: | ||
Grŵp llwyddiannus iawn o [[pryf|bryfed]] yw '''morgrug'''. Mae 11,844 o rywogaethau ledled y byd, yn enwedig mewn hinsoddau poeth. Mae llawer o forgrug yn ffurfio [[cytref (bioleg)|cytrefi]] o filiynau o unigolion. |
Grŵp llwyddiannus iawn o [[pryf|bryfed]] yw '''morgrug'''. Mae 11,844 o rywogaethau ledled y byd, yn enwedig mewn hinsoddau poeth. Mae llawer o forgrug yn ffurfio [[cytref (bioleg)|cytrefi]] o filiynau o unigolion. |
||
==Enwau ac etymoleg== |
|||
mŷr, |
|||
:[H. Grn. ''menƿionen'' [?sic], gl. ''formica'', Crn. Diw. ''mwrrian'', H. Lyd. ''moriuon'', Llyd. C. ''meryenenn'', Llyd. Diw. ''merien, merienenn'', Gwydd. C. ''moirb'': o’r gwr. IE. ''*moru̯i-'' ‘morgrugyn’, cf. e. lle Lladin Prydain ''Morionio''; dichon fod y ff. un. yn adff. o’r ll.] eb. ll. myrion (bach. g. myrionyn, b. myrionen). Morgrugyn: ''ant''. |
|||
Enghraifft cynharaf: |
|||
:1632 D, morgrug … ''est potiùs Tuberculum formicarum, quod Dem.'' Myrdwyn, à Myr, Formicæ, & Twyn. Nam Mor & Myr est Formica. Pl. Morion, & Myrion.<ref>Geiriadur Prifysgol Cymru</ref) |
|||
==Morgrug hedegog== |
==Morgrug hedegog== |
||
Fersiwn yn ôl 11:56, 14 Ionawr 2019
| Morgrug | |
|---|---|
| |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Arthropoda |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Hymenoptera |
| Is-urdd: | Apocrita |
| Uwchdeulu: | Vespoidea |
| Teulu: | Formicidae Latreille, 1809 |
| Is-deuluoedd | |
|
Agroecomyrmecinae | |
Grŵp llwyddiannus iawn o bryfed yw morgrug. Mae 11,844 o rywogaethau ledled y byd, yn enwedig mewn hinsoddau poeth. Mae llawer o forgrug yn ffurfio cytrefi o filiynau o unigolion.
Enwau ac etymoleg
mŷr,
- [H. Grn. menƿionen [?sic], gl. formica, Crn. Diw. mwrrian, H. Lyd. moriuon, Llyd. C. meryenenn, Llyd. Diw. merien, merienenn, Gwydd. C. moirb: o’r gwr. IE. *moru̯i- ‘morgrugyn’, cf. e. lle Lladin Prydain Morionio; dichon fod y ff. un. yn adff. o’r ll.] eb. ll. myrion (bach. g. myrionyn, b. myrionen). Morgrugyn: ant.
Enghraifft cynharaf:
- 1632 D, morgrug … est potiùs Tuberculum formicarum, quod Dem. Myrdwyn, à Myr, Formicæ, & Twyn. Nam Mor & Myr est Formica. Pl. Morion, & Myrion.Gwall cyfeirio: Mae tag clo
</ref>ar goll ar gyfer y tag<ref>
Dyma ddyddiadau eraill hedfan morgrug (yn nhrefn amser) yn Nhywyddiadur Llên Natur (mae'n debyg mai'r morgrugyn melyn Lasius flavusoedd y rhan fwyaf ohonynt):
- Minehead 26 Medi 1946: “Mr. A. V. Cornish saw Jackdaws hawking flying ants.
- Sidmouth, Dyfnaint; 13Awst1987: “pla, pawb yn sylwi”.
- Birmingham, 6 Awst 1988: cwyno mawr eu bod yn mynd i bobman.
- Harlech, 11Awst1988: Porthdinllaen. *4Medi1988. Trefor, Arfon.
- 12 Awst 199X; Cwmistir, Tudweiliog
- 19 Awst 1990. Ynys Enlli
- 28 Gorffennaf 1992. Waunfawr
- 24 Awst 1994 “yn blastar dros y lôn”. Foryd Caernarfon
- 29 Awst 1994. Pontrug 6 Awst 2002: ”criw mawr o wylanod penddu uwchben”.
- Waunfawr; 26 Gorffennaf 2006: “ar hyd y lonydd a'r ceir(wel,un car llwyd,nid ar un coch wrth ei ymyl!)”.
- Dulyn,24 Gorffennaf 2008: adroddiad radio o Iwerddon.
- Llansadwrn 28 Gorffenaf 2008: Overcast during the evening with flying ants emerging; last year they were seen here on 23 August..Soon eight or more large dragonflies were overhead picking them off, it was a spectacular flying display.[1] [1]
Sylwer mai ym mis Gorffennaf mae'r cofnodion diweddaraf.
