Castell Caerdydd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau) B →Adeiladwaith diweddarach: Rhedeg AWB i glirio gwallau using AWB |
Ham II (sgwrs | cyfraniadau) |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
{{Gwybodlen lle|gwlad={{banergwlad|Cymru}}}} |
|||
Sefydlwyd '''Castell Caerdydd''' ar safle ger canol dinas [[Caerdydd]] heddiw gan y [[Normaniaid]] yn [[1091]], ar safle [[Caerau Rhufeinig Cymru|caer Rufeinig]]. Gwelir gweddillion y gaer honno ar y safle hyd heddiw. Ychwanegwyd castell ffug gan [[Ardalydd Bute]] yn y [[19g]]. |
Sefydlwyd '''Castell Caerdydd''' ar safle ger canol dinas [[Caerdydd]] heddiw gan y [[Normaniaid]] yn [[1091]], ar safle [[Caerau Rhufeinig Cymru|caer Rufeinig]]. Gwelir gweddillion y gaer honno ar y safle hyd heddiw. Ychwanegwyd castell ffug gan [[Ardalydd Bute]] yn y [[19g]]. |
||
==Caer Rufeinig Caerdydd== |
==Caer Rufeinig Caerdydd== |
||
{{prif|Caer Rufeinig Caerdydd}} |
{{prif|Caer Rufeinig Caerdydd}} |
||
⚫ | |||
[[Delwedd:Design for the Summer Smoking Room at Cardiff Castle.jpg|250px|bawd|Stafell Smygu Ardalydd Bute yn y castell newydd]] |
|||
Mae rhan helaeth o furiau'r [[Castell mwnt a beili]] Normanaidd wedi'u codi ar ben cwrs y muriau Rhufeinig gwreiddiol. Mewn stafelloedd arddangosfa dan y muriau presennol gellir gweld darnau o'r muriau Rhufeinig. Ymddengys i'r gaer gael ei chodi ar safle caer gynharach a godwyd tua diwedd y [[ganrif gyntaf OC]]. Adeiladwyd yr ail gaer o gerrig [[tywodfaen]] coch, efallai fel amddiffyniad yn erbyn ymosodiadau o'r môr, tua'r flwyddyn [[400]] OC. |
Mae rhan helaeth o furiau'r [[Castell mwnt a beili]] Normanaidd wedi'u codi ar ben cwrs y muriau Rhufeinig gwreiddiol. Mewn stafelloedd arddangosfa dan y muriau presennol gellir gweld darnau o'r muriau Rhufeinig. Ymddengys i'r gaer gael ei chodi ar safle caer gynharach a godwyd tua diwedd y [[ganrif gyntaf OC]]. Adeiladwyd yr ail gaer o gerrig [[tywodfaen]] coch, efallai fel amddiffyniad yn erbyn ymosodiadau o'r môr, tua'r flwyddyn [[400]] OC. |
||
==Y castell Normanaidd== |
==Y castell Normanaidd== |
||
⚫ | |||
Un o breswylwyr enwocaf y castell oedd Robert Curthose, a garcharwyd yno gan ei frawd ifancach, [[Harri I, brenin Lloegr|Brenin Harri I Lloegr]], o [[1106]] tan [[1134]]. Yn [[1158]], y castell oedd lleoliad herwgipiad beiddgar gan [[Ifor Bach]]. Daeth [[Owain Glyn Dŵr]] i reoli'r castell yn [[1404]], gan ei adael i'r Cymry tan i [[Siaspar Tudur]], ewythr [[Harri Tudur]], ei feddiannu yn [[1488]] fel diolch iddo am ei ran yn ymgyrchoedd ei nai. |
Un o breswylwyr enwocaf y castell oedd Robert Curthose, a garcharwyd yno gan ei frawd ifancach, [[Harri I, brenin Lloegr|Brenin Harri I Lloegr]], o [[1106]] tan [[1134]]. Yn [[1158]], y castell oedd lleoliad herwgipiad beiddgar gan [[Ifor Bach]]. Daeth [[Owain Glyn Dŵr]] i reoli'r castell yn [[1404]], gan ei adael i'r Cymry tan i [[Siaspar Tudur]], ewythr [[Harri Tudur]], ei feddiannu yn [[1488]] fel diolch iddo am ei ran yn ymgyrchoedd ei nai. |
||
Llinell 21: | Llinell 22: | ||
==Dolenni allanol== |
==Dolenni allanol== |
||
* {{Gwefan swyddogol|https://www.castell-caerdydd.com}} |
|||
* [http://www.cardiffcastle.com/ Gwefan Castell Caerdydd] |
|||
* [http://www.castlewales.com/cardiff.html Gwefan Cestyll Cymru] |
* [http://www.castlewales.com/cardiff.html Gwefan Cestyll Cymru] |
||
Fersiwn yn ôl 16:57, 31 Rhagfyr 2018
Math | castell, safle archaeolegol, local authority museum |
---|---|
Sefydlwyd | |
Daearyddiaeth | |
Lleoliad | canol dinas Caerdydd, Castell, Caerdydd |
Sir | Castell, Caerdydd |
Gwlad | Cymru |
Uwch y môr | 11.7 metr |
Cyfesurynnau | 51.482309°N 3.181106°W |
Arddull pensaernïol | yr Adfywiad Gothig |
Perchnogaeth | Cyngor Caerdydd |
Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd I, heneb gofrestredig |
Manylion | |
Dynodwr Cadw | GM171 |
Sefydlwyd Castell Caerdydd ar safle ger canol dinas Caerdydd heddiw gan y Normaniaid yn 1091, ar safle caer Rufeinig. Gwelir gweddillion y gaer honno ar y safle hyd heddiw. Ychwanegwyd castell ffug gan Ardalydd Bute yn y 19g.
Caer Rufeinig Caerdydd
- Prif: Caer Rufeinig Caerdydd
Mae rhan helaeth o furiau'r Castell mwnt a beili Normanaidd wedi'u codi ar ben cwrs y muriau Rhufeinig gwreiddiol. Mewn stafelloedd arddangosfa dan y muriau presennol gellir gweld darnau o'r muriau Rhufeinig. Ymddengys i'r gaer gael ei chodi ar safle caer gynharach a godwyd tua diwedd y ganrif gyntaf OC. Adeiladwyd yr ail gaer o gerrig tywodfaen coch, efallai fel amddiffyniad yn erbyn ymosodiadau o'r môr, tua'r flwyddyn 400 OC.
Y castell Normanaidd
Un o breswylwyr enwocaf y castell oedd Robert Curthose, a garcharwyd yno gan ei frawd ifancach, Brenin Harri I Lloegr, o 1106 tan 1134. Yn 1158, y castell oedd lleoliad herwgipiad beiddgar gan Ifor Bach. Daeth Owain Glyn Dŵr i reoli'r castell yn 1404, gan ei adael i'r Cymry tan i Siaspar Tudur, ewythr Harri Tudur, ei feddiannu yn 1488 fel diolch iddo am ei ran yn ymgyrchoedd ei nai.
Adeiladwaith diweddarach
Yn ystod y 19g, codwyd castell hynafol ffug gan y pensaer William Burges, a oedd yn gweithio i Ardalydd Bute. Fe'i cynlluniwyd i edrych fel cartref a fyddai'n gweddu i un o straeon y Tylwyth Teg gyda nifer o gerfluniau cain a lluniau i'w addurno. Yn ddiweddarach fe'i rhoddwyd i ddinas Caerdydd gan deulu'r Bute. Mae bellach yn atyniad twristaidd poblogaidd ac mae'n gartref i amgueddfa lleng-filwrol, yn ogystal â gweddillion yr hen gastell.
Mynediad a chyfleusterau
Lleolir y castell yng nghanol Caerdydd a saif wrth ymyl Parc Bute. Lleolir canolfan ddinesig Parc Cathays gerllaw hefyd, ynghyd â'r prif strydoedd siopa.
Mae'n gartref i ddawns haf Prifysgol Caerdydd bob blwyddyn a chynhelir Mardi Gras mwyaf Cymru ar gaeau'r castell bob mis Awst.
Gyda lle i dros ddeng mil o bobl ymgynull, manteisiwyd ar hyn i gynnal nifer o gyngherddau roc a pherfformiadau byw, gan gynnwys un gan y grŵp Stereophonics ym mis Mehefin 1998.