Ifor Williams: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 15:18, 23 Ionawr 2010

Ysgolhaig Cymraeg oedd Syr Ifor Williams (16 Ebrill 1881 – 4 Tachwedd 1965), un o ffigyrau mwyaf blaengar ym myd astudiaethau Celtaidd yng Nghymru yn yr ugeinfed ganrif. Ei arbenigedd oedd llenyddiaeth Gymraeg gynnar, yn enwedig barddoniaeth Hen Gymraeg. Cynhyrchodd y golygiadau safonol o nifer o destunau o bwys, yn enwedig Canu Aneirin, Canu Taliesin a Pedair Cainc y Mabinogi. Treuliodd ei holl yrfa ym Mangor, ger ei bentref genedigol, lle roedd e'n athro yn Adran Gymraeg y brifysgol.

Bywgraffiad

Fe'i ganed yn Mhendinas, Tregarth, ger Bangor, yn fab i chwarelwr, John Williams a'i wraig Jane. Cafodd ei addysg yng Ngholeg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor, lle astudiodd Gymraeg a Groeg. Dysgodd yno tan iddo ymddeol yn 1947. Penodwyd yn ddarlithydd cynorthwyol o dan yr Athro Syr John Morris-Jones. Derbyniodd gadair bersonol yn 1920, gan ddod yn bennaeth ar yr Adran Gymraeg yno pan fu farw Morris-Jones yn 1929.

Cyfraniad i astudiaethau Celtaidd

Roedd prif gyfraniad Wiilliams i ysgolheictod Cymraeg ym maes barddoniaeth gynnar. Golygodd nifer o testunau cynnar pwysig, sef y gweithiau barddol Canu Llywarch Hen (1935), Canu Aneirin (1938, y testun safonol cyntaf o'r Gododdin), Armes Prydain (1955) a Chanu Taliesin (1960).

Gwnaeth gyfraniad o bwys i astudiaeth rhyddiaith Gymraeg ganoloesol hefyd. Golygodd y gweithiau rhyddiaith Breuddwyd Maxen, Cyfranc Lludd a Llevelys (1910), Chwedlau Odo a Pedeir Keinc y Mabinogi. Golygydd Y Traethodydd oedd ef o 1939 tan 1964 a golygydd Bwletin y Bwrdd Gwybodau Celtaidd o 1937 tan 1948. Mae ei argraffiad o'r Pedair Cainc yn dal i fod yn safonol heddiw.

Rhai gweithiau eraill

Un o hoff bynciau Ifor Williams oedd enwau lleoedd Cymraeg ac erys ei gyfrol Enwau Lleoedd (1945) yn gyflwyniad safonol i'r pwnc. Ysgrifennodd yn ogystal Meddwn I (1946), cyfres o draethodau radio poblogaidd ar bynciau amrywiol. Mae'r gyfrol I Ddifyrru'r Amser (1959) yn cynnwys nifer o ysgrifau byr amrywiol, e.e. atgofion am ei blentyndod, myfyrdodau, ac ati.

Gweithiau

Ceir llyfryddiaeth lawn o waith Ifor Williams yn y gyfrol Sir Ifor Williams[:] A Bibliography, gol. Alun Eirug Davies (allbrintiwyd o Studia Celtica IV). Defnyddiol hefyd yw Mynegai i weithiau Ifor Williams, gol. Thomas Parry (Caerdydd, 1939).

Breuddwyd Maxen. Bangor: Jarvis a Foster, 1908.
Casgliad o waith Ieuan Deulwyn. Bangor: Welsh Manuscripts Society, 1909.
Cywyddau Dafydd ap Gwilym a’i gyfoeswyr. Gol. Ifor Williams a Thomas Roberts. Bangor: Evan Thomas, 1914.
Cywyddau Iolo Goch ac eraill, 1350–1450. Gol. Henry Lewis, Thomas Roberts ac Ifor Williams. Bangor: Evan Thomas, 1925 (ail argraffiad 1938).
Canu Llywarch Hen. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1930.
Pedeir Keinc y Mabinogi. Cardydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1930.
Canu Aneirin, gyda rhagymadrodd a nodiadau. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1938.
Lectures on early Welsh poetry. Dublin: Dublin Institute of Advanced Studies, 1944.
Enwau lleoedd. Lerpwl: Gwasg y Brython, 1945.
Chwedl Taliesin. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1957.
Canu Taliesin. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1960.

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
-Ysgolhaig [[Cymraeg]] oedd '''Syr Ifor Williams''' ([[16 Ebrill]] [[1881]] – [[4 Tachwedd]] [[1965]]), un o ffigyrau mwyaf blaengar ym myd astudiaethau [[Y Celtiaid|Celtaidd]] yng [[Cymru|Nghymru]] yn yr [[20fed ganrif|ugeinfed ganrif]]. Ei arbenigedd oedd [[llenyddiaeth Gymraeg]] gynnar, yn enwedig [[Cynfeirdd|barddoniaeth Hen Gymraeg]]. Cynhyrchodd y golygiadau safonol o nifer o destunau o bwys, yn enwedig ''Canu [[Aneirin]]'', ''Canu [[Taliesin]]'' a ''[[Pedair Cainc y Mabinogi]]''. Treuliodd ei holl yrfa ym [[Bangor|Mangor]], ger ei bentref genedigol, lle roedd e'n athro yn Adran Gymraeg y brifysgol.
+Ysgolhaig [[Cymraeg]] oedd '''Syr Ifor Williams''' ([[16 Ebrill]] [[1881]] &ndash; [[4 Tachwedd]] [[1965]]), un o ffigyrau mwyaf blaengar ym myd astudiaethau [[Y Celtiaid|Celtaidd]] yng [[Cymru|Nghymru]] yn yr [[20fed ganrif|ugeinfed ganrif]]. Ei arbenigedd oedd [[llenyddiaeth Gymraeg]] gynnar, yn enwedig [[Cynfeirdd|barddoniaeth Hen Gymraeg]]. Cynhyrchodd y golygiadau safonol o nifer o destunau o bwys, yn enwedig ''Canu [[Aneirin]]'', ''Canu [[Taliesin]]'' a ''[[Pedair Cainc y Mabinogi]]''. Treuliodd ei holl yrfa ym [[Bangor|Mangor]], ger ei bentref genedigol, lle roedd e'n athro yn Adran Gymraeg y brifysgol.
 ==Bywgraffiad==
@@ Llinell 26: / Llinell 26: @@
 * ''Canu Taliesin''. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1960.
-[[Categori:Ysgolheigion Cymraeg|Williams, Ifor]]
+{{DEFAULTSORT:Williams, Ifor}}
-[[Categori:Llenorion Cymraeg|Williams, Ifor]]
+[[Categori:Genedigaethau 1881]]
-[[Categori:Academyddion Cymreig|Williams, Ifor]]
+[[Categori:Marwolaethau 1965]]
-[[Categori:Genedigaethau 1881|Williams, Ifor]]
+[[Categori:Ysgolheigion Cymraeg]]
-[[Categori:Marwolaethau 1965|Williams, Ifor]]
+[[Categori:Llenorion Cymraeg]]
+[[Categori:Academyddion Cymreig]]
+[[Categori:Golygyddion Cymreig]]
+[[Categori:Pobl o Wynedd]]
 [[en: Ifor Williams]]