Robert Thomas (Ap Vychan): Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 15:12, 23 Ionawr 2010

Robert Thomas (Ap Vychan) (Delwedd o Gasgliad John Thomas, Llyfrgell Genedlaethol Cymru)

Llenor a gweinidog Cymreig o ardal Penllyn, Gwynedd, oedd Robert Thomas, enw barddol Ap Vychan neu Ap Fychan (11 Awst 1809 – 23 Ebrill 1880). Roedd yn perthyn i Fychaniaid Caer Gai ac felly'n ddisgynydd pell i Rowland Vaughan, Gwerful Fychan a Tudur Penllyn.

Ganed Ap Vychan (sic) mewn bwthyn wrth waelod Pennant-Lliw ym mhlwyf Llanuwchllyn. Tyfodd i fyny mewn amgylchiadau caled iawn. Dywed am ei fam,

'Llon oedd, llawen o hyd, — eon wenai

Yn wyneb caledfyd;

Canai hi heb ofni'r byd

Yn oedfa gerwin adfyd.'

Cafodd ei addysg i gyd gan ei dad, Dafydd Thomas, a ddysgodd iddo ddarllen a sgwennu Cymraeg ac elfennau rhifyddiaeth. Ar ôl gweithio fel gwas yma ac acw, aeth i fod yn brentis yng Nghonwy a phriododd ferch ei feist, William Jones. Dechreuodd bregethu. Daeth Ap Vychan yn gyfaill i'r Methodus mawr J. R. Jones, Ramoth. Bu'n weinidog yn Ninas Mawddwy a phlwyf Rhiwabon, ymysg lleoedd eraill a chafodd waith fel golygydd Y Dysgedydd, cylchgrawn yr Annibynwyr. Yn 1873 fe'i apwyntiwyd yn athro diwinyddiaeth yng Ngholeg y Bala a daeth i adnabod Michael D. Jones. Bu farw yn 1880.

Gwnaeth Ap Vychan dipyn o enw iddo'i hun fel bardd, gan ennill dwy gadair am ei awdlau yn Eisteddfodau'r Rhyl a Chaerleon, ond nid oes llawer o werth i'w farddoniaeth. Fe'i cofir yn bennaf fel awdur rhyddiaith mewn arddull syml, diddorol, a byw ar y pynciau agosaf at ei galon, sef cymdeithas, traddodiadau a chymeriadau Penllyn a Gwynedd. Mae ei hunangofiant yn ddogfen gymdeithasol bwysig ar fywyd gwerin cefn gwlad gogledd Cymru yn hanner cyntaf y 19eg ganrif.

Llyfryddiaeth

Gwaith Ap Vychan, gol. O. M. Edwards (Cyfres y Fil)

Ceir detholiad da o ryddiaith Ap Vychan yn y gyfrol Hunangofiant ac Ysgrifau Ap Fychan, gol. W. Lliedi Williams (Gwasg Prifysgol Cymru, 1948). Cyhoeddwyd rhai o'i draethodau yn y cofiant iddo gan Michael D. Jones a D. V. Thomas.

Dolennau allanol

Y Bywgraffiadur Ar-lein

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
-[[Delwedd:ApVychan.jpg|right|thumb|250px|Robert Thomas (Ap Vychan) (Delwedd o [http://www.llgc.org.uk/?id=343&L=1 Gasgliad John Thomas, Llyfrgell Genedlaethol Cymru])]] Llenor a gweinidog o ardal [[Penllyn]], [[Gwynedd]], oedd '''Robert Thomas''', enw barddol '''Ap Vychan''' neu '''Ap Fychan''' ([[11 Awst]], [[1809]] - [[23 Ebrill]] [[1880]]). Roedd yn perthyn i Fychaniaid [[Caer Gai]] ac felly'n ddisgynydd pell i [[Rowland Vaughan]], [[Gwerful Fychan]] a [[Tudur Penllyn]].
+[[Delwedd:ApVychan.jpg|right|thumb|250px|Robert Thomas (Ap Vychan) (Delwedd o [http://www.llgc.org.uk/?id=343&L=1 Gasgliad John Thomas, Llyfrgell Genedlaethol Cymru])]]
+Llenor a gweinidog [[Cymry|Cymreig]] o ardal [[Penllyn]], [[Gwynedd]], oedd '''Robert Thomas''', enw barddol '''Ap Vychan''' neu '''Ap Fychan''' ([[11 Awst]] [[1809]] &ndash; [[23 Ebrill]] [[1880]]). Roedd yn perthyn i Fychaniaid [[Caer Gai]] ac felly'n ddisgynydd pell i [[Rowland Vaughan]], [[Gwerful Fychan]] a [[Tudur Penllyn]].
 Ganed Ap Vychan (''sic'') mewn bwthyn wrth waelod [[Pennant-Lliw]] ym mhlwyf [[Llanuwchllyn]]. Tyfodd i fyny mewn amgylchiadau caled iawn. Dywed am ei fam,
@@ Llinell 19: / Llinell 20: @@
 *[http://wbo.llgc.org.uk/cy/c-THOM-ROB-1809.html Y Bywgraffiadur Ar-lein]
+{{DEFAULTSORT:Thomas, Robert (Ap Vychan)}}
+[[Categori:Genedigaethau 1809]]
-{{DEFAULTSORT:Thomas (Ap Vychan), Robert}}
+[[Categori:Marwolaethau 1880]]
 [[Categori:Beirdd Cymraeg]]
 [[Categori:Llenorion Cymraeg]]
+[[Categori:Golygyddion Cymreig]]
 [[Categori:Gweinidogion ac offeiriaid Cristnogol]]
 [[Categori:Pobl o Feirionnydd]]
-[[Categori:Genedigaethau 1809]]
-[[Categori:Marwolaethau 1880]]
-[[Categori:Delweddau o gasgliad John Thomas]]