Siwgr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 19:09, 9 Ionawr 2010

Math o garbohydrad yw siwgr neu siwgwr, defnyddir mewn bwyd ar ffurf grisialau, sef swcros. Y siwgr sydd iw gael mewn celloedd planhigion neu anifeiliaid yw glwcos.

Cemeg

Mewn biocemeg, mae siwgr yn foleciwl carbohydrad syml, sef monosaccharid a disaccharid. Mae siwgr yn cynnwys y grŵp aldehyd (-CHO) neu grŵp keton (C=O) gan fondiau dwbl carbon-ocsigen a mae'r siwgr mwyaf cyffredin yn (CH₂O)_n gan yr _n yn rhwybeth rhwng 3 a 7. Beth bynnag, mae deoxyribos yn eithriad am fod ef yn siwgr heb ocsigen.

Rhennir siwgr ar ôl ei cynnwys carbon hefyd, ac er enghraifft mae siwgr trios (C₃H₆O₃) a siwgr pentos. Mae siwgr pentos yn cynnwys ribos a deocsiribos sydd mewn asid niwcleig (DNA). Mae siwgr hecsos yn cynnwys glwcos (ATP) sydd yn bwysig i gynhyrchu ynny. Mae planhigion yn cynhyrchu glwcos (C₆H₁₂O₆) yn ystod ffotosynthesis ac yn ei droi hi i starts i'w storio.

Siwgr sydd yn rhoi flas i fwyd

Cynhyrchir siwgr o wialenni siwgr, betys siwgr neu palmwydd siwgr. Gwledydd sydd yn cynhyrchu siwgr yw'n cynnwys Awstralia, Brasil a Thailand, ond mae'r cynhyrchwyr bennaf yn wledydd America Ladin, y Môr Caribî a'r Dwyrain Pell.

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
-[[Delwedd:Sugar Brown.jpg|bawd|200px|Siwgr brown]]
+[[Delwedd:Sugar Brown.jpg|bawd|dde|200px|Siwgr brown]]
-Fath o [[carbohydrad|garbohydrad]] yw '''siwgr''', a'r hyn a ddefnyddir i baratoi bwyd yw'n [[crisial|grisialau]] gwyn, sef [[swcros]]. Y siwgr sydd mewn [[cell (bioleg)|cell]]oedd blanhigion neu anifeiliaid yw [[glwcos]].
+Math o [[carbohydrad|garbohydrad]] yw '''siwgr''' neu '''siwgwr''', defnyddir mewn bwyd ar ffurf [[crisial|grisialau]], sef [[swcros]]. Y siwgr sydd iw gael mewn [[cell (bioleg)|cell]]oedd planhigion neu anifeiliaid yw [[glwcos]].
 ==Cemeg==
+Mewn [[biocemeg]], mae siwgr yn [[moleciwl|foleciwl]] carbohydrad syml, sef [[monosaccharid]] a [[disaccharid]]. Mae siwgr yn cynnwys y grŵp [[aldehyd]] (-CHO) neu grŵp keton (C=O) gan fondiau dwbl carbon-ocsigen a mae'r siwgr mwyaf cyffredin yn (CH<sub>2</sub>O)<sub>n</sub> gan yr <sub>n</sub> yn rhwybeth rhwng 3 a 7. Beth bynnag, mae [[deoxyribos]] yn eithriad am fod ef yn siwgr heb ocsigen.
-Mewn [[biocemeg]], mae siwgr yn [[moleciwl]] carbohydrad symlaf, sef [[monosaccharid]] a [[disaccharid]]. Mae siwgr yn cynnwys grŵp [[aldehyd]] (-CHO) neu grŵp keton (C=O) gan bondiau dwbl carbon-ocsigen a mae siwgr amlaf yn (CH<sub>2</sub>O)<sub>n</sub> gan yr <sub>n</sub> yn rhwybeth rhwng 3 a 7. Beth bynnag, mae [[deoxyribos]] yn eithriad am fod ef yn siwgr heb ocsigen.
 Rhennir siwgr ar ôl ei cynnwys carbon hefyd, ac er enghraifft mae siwgr trios (C<sub>3</sub>H<sub>6</sub>O<sub>3</sub>) a siwgr pentos. Mae siwgr pentos yn cynnwys [[ribos]] a [[deocsiribos]] sydd mewn [[DNA|asid niwcleig]] (DNA). Mae siwgr hecsos yn cynnwys [[glwcos]] (ATP) sydd yn bwysig i gynhyrchu ynny. Mae planhigion yn cynhyrchu glwcos (C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub>) yn ystod [[ffotosynthesis]] ac yn ei droi hi i [[starts]] i'w storio.
 ==Siwgr sydd yn rhoi flas i fwyd==
+Cynhyrchir siwgr o [[gwialen siwgr|wialenni siwgr]], [[betysen siwgr|betys siwgr]] neu [[palmwydden siwgr|palmwydd siwgr]]. Gwledydd sydd yn cynhyrchu siwgr yw'n cynnwys [[Awstralia]], [[Brasil]] a [[Thailand]], ond mae'r cynhyrchwyr bennaf yn wledydd [[America Ladin]], y [[Môr Caribî]] a'r [[Dwyrain Pell]].
-Cynhyrchir siwgr o [[gwialen siwgr|wialenni siwgr]], [[betysen siwgr|betys siwgr]] neu [[palmwydden siwgr|palmwydd siwgr]]. Gwledydd sydd yn cynhyrchu siwgr yw'n cynnwys [[Awstralia]], [[Brasil]] a [[Thailand]], ond mae'r cynhyrchwyr bennaf yn wledydd [[America Ladin]], y [[Môr Caribî]] a'r [[Dwyrain Pell]].
-==Cysylltiadau allanol==
-*[http://www.zucker.prv.pl "Siwgr" mewn 370 iaith]
 [[Categori:Siwgr]]
 [[Categori:Iechyd]]
 [[Categori:Biocemeg]]
-<!-- [[ja:&#30722;&#31958;]] -->
 [[af:Suikers]]