Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Yn dileu "Gog_06.jpg". Cafodd ei dileu oddi ar Gomin gan Jcb achos: No permission since 28 June 2018. |
Jac-y-do (sgwrs | cyfraniadau) trefn --> urdd |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
''Mae "CBE", "DBE", "MBE" ac "OBE" i gyd yn ail-gyfeirio yma. |
''Mae "CBE", "DBE", "MBE" ac "OBE" i gyd yn ail-gyfeirio yma. |
||
[[Delwedd:Ster Orde van het Britse Rijk.jpg|bawd|250px|Seren |
[[Delwedd:Ster Orde van het Britse Rijk.jpg|bawd|250px|Seren Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig]] |
||
Urdd marchogion [[Prydeinig|Brydeinig]] ydy '''Urdd Dra Ardderchog yr Ymerodraeth Brydeinig''' ([[Saesneg]]: ''The Most Excellent Order of the British Empire'') a sefydlwyd ar [[4 Mehefin]] [[1917]] gan [[Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig]]. Mae'r urdd yn cynnwys pum dosbarth o raniadau dinesig a milwrol; yn nhrefn y pwysicaf gyntaf: |
|||
* |
* Marchog (neu Fonesig) y Groes Fawr (Saesneg: ''Knight (or Dame) of the Grand Cross'' (GBE) |
||
* |
* Marchog (neu Fonesig) Cadlywydd (Saesneg: ''Knight (or Dame) Commander'' (KBE neu DBE) |
||
* |
* Cadlywyd' (Saesneg: ''Commander'') (CBE) |
||
* |
* Swyddog (Saesneg: ''Officer'') (OBE) |
||
* |
* Aelod (Saesneg: ''Member'') (MBE). |
||
Dim ond y |
Dim ond y dau ddosbarth uchaf sy'n galluogi i'r derbynnydd ddod yn aelod o'r urdd marchogion, gan roi'r hawl iddynt ddefnyddio'r teitl 'Syr' (gŵr) neu 'Bonesig' (benyw) o flaen eu henwau, cyn belled â'u bod yn enedigol o wlad y mae [[Elizabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig]] yn bennaeth y wladwriaeth arni. Os nad ydynt, gallent ddefnyddio enw'r urdd yn eu henwau ond nid y teitlau. |
||
Mae hyn yn berthnasol hefyd i |
Mae hyn yn berthnasol hefyd i Fedal yr Ymerodraeth Brydeinig, nid yw derbynwyr o'r fedal honno yn aelodau o'r urdd, ond mae perthynas gyda'r urdd. Ni wobrwyir y fedal hon bellach yn y [[Y Deyrnas Unedig|Deyrnas Unedig]] na'i gwledydd dibynadwy, ond mae'r [[Ynysoedd Cook]] a rhai [[Gwledydd y Gymanwlad]] yn dal i'w gwobrwyo. |
||
Arwyddair |
Arwyddair yr urdd yw ''I Dduw a'r Ymerodraeth''. Hon yw'r urdd leiaf pwysig Brydeinig, ac mae ganddi fwy o aelodau nac unrhyw urdd arall. |
||
== Hanes == |
== Hanes == |
||
Sefydlodd [[Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig]] |
Sefydlodd [[Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig]] yr urdd i lenwi gwagle yng gyfundrefn anrhydeddau'r Deyrnas Unedig]]: ''[[Order of the Bath|The Most Honourable Order of the Bath]]'' a wobrwywyd i swyddogion uwch filwrol yn unig a gweinyddion dinasol; ''[[Order of St Michael and St George|The Most Distinguished Order of St Michael and St George]]'' a anrhydeddodd llysgenaid; a [[Trefn Frenhinol Fictoraidd|Threfn Frenhinol Fictoraidd]] a anrhydeddodd pobl a oedd wedi gweinyddu'r [[Teulu Brenhinol]] yn bersonol. Bwriad pennaf y brenin oedd anrhydeddu'r miloedd o bobl a weinyddodd o fewn sawl ffurf answyddogol yn ystod y [[Rhyfel Byd Cyntaf]]. Dim ond un dosbarth oedd gan yr urdd yn wreiddiol, ond yn [[1918]], yn fuan wedi ei sefydliad, rhannwyd hi'n swyddogol i raniadau Milwrol a Dinesig. |
||
Mae trefn y Marchogion yn fwy gweriniaethol na threfnau anghynhwysol Bath neu San Michael a San Siôr, ac yn ei dyddiau cynnar, ni ddaliwyd hi mewn cyfrifiaeth uchel. Newidiodd hyn dros y blynyddoedd. |
Mae trefn y Marchogion yn fwy gweriniaethol na threfnau anghynhwysol Bath neu San Michael a San Siôr, ac yn ei dyddiau cynnar, ni ddaliwyd hi mewn cyfrifiaeth uchel. Newidiodd hyn dros y blynyddoedd. |
||
== Cyfansoddiad == |
== Cyfansoddiad == |
||
Pen-arglwydd yr urdd yw brenin (neu frenhines) y Deyrnas Unedig, sy'n rheoli pob aelod arall yr urdd (yn arferol, ar gyngor y llywodraeth). |
|||
Mae'r [[Y Frenhiniaeth Prydeinig|Frenhiniaeth Brydeinig]] yn Sofren y Drefn, ac yn gweinyddu pob aelod arall y Drefn (yn arferol, ar gyngor y llywodraeth). |
|||
{{eginyn-adran}} |
{{eginyn-adran}} |
||
Llinell 28: | Llinell 26: | ||
== Gwisgoedd ac offer == |
== Gwisgoedd ac offer == |
||
[[Delwedd:Mbe medal front and reverse.jpg|bawd|Bathodyn Aelodau Trefn yr Ymerodraeth Brydeinig, blaen a chefn]] |
[[Delwedd:Mbe medal front and reverse.jpg|bawd|Bathodyn Aelodau Trefn yr Ymerodraeth Brydeinig, blaen a chefn]] |
||
[[Delwedd:Order of the British Empire (Civil) Ribbon.png|bawd|Rhuban Dosbarth Dinesig |
[[Delwedd:Order of the British Empire (Civil) Ribbon.png|bawd|Rhuban Dosbarth Dinesig yr urdd]] |
||
[[Delwedd:Order of the British Empire (Military) Ribbon.png|bawd|Rhuban Dosbarth Milwrol |
[[Delwedd:Order of the British Empire (Military) Ribbon.png|bawd|Rhuban Dosbarth Milwrol yr urdd]] |
||
[[Delwedd:Bessie Rischbieth.jpg|bawd|Gwisgai swyddogion benywaidd |
[[Delwedd:Bessie Rischbieth.jpg|bawd|Gwisgai swyddogion benywaidd yr urdd eu symbolau ar fwa, fel dengys yn y llun hwn]] |
||
Mae aelodau'r |
Mae aelodau'r urdd yn gwisgo gwisgoedd llafurfawr ar ddigwyddiadau arbennig (megis gwasanaethau ''quadrennial'' a choroni), sy'n newid o ran dosbarth (gwnaethpwyd newidiadau mawr i ddyluniad y gwisgoedd yn [[1937]]) |
||
{{eginyn-adran}} |
{{eginyn-adran}} |
||
== Capel == |
== Capel == |
||
Capel |
Capel yr urdd yw crypt dwyreiniol [[Prifeglwys San Paul]], ond deilir y gwasanaethau mawr ym mhrif gorff y brifeglwys. (Mae'r brifeglwys hefyd yn gartref i gapel [[Trefn San Michael a St Siôr]].) Deilir gwasanaethau crefyddol yr urdd pob pedair blynedd, yn y gwasanaethau hyn gweinyddir Marchogion a Boneddigesau newydd, neilltuwyd y capel yn [[1960]]. |
||
== Blaenoriaeth a Breintiau == |
== Blaenoriaeth a Breintiau == |
||
[[Delwedd:Blason des Cornwall-Legh barons Grey de Codnor WITH Orn ext circlet des CBE.svg|bawd|Gall Marchog neu Fonesig ddangos cylch |
[[Delwedd:Blason des Cornwall-Legh barons Grey de Codnor WITH Orn ext circlet des CBE.svg|bawd|Gall Marchog neu Fonesig ddangos cylch yr urdd ar eu [[arfbais]].]] |
||
Gwobrwyir aelodau'r |
Gwobrwyir aelodau'r urdd safle yn y [[drefn blaenoriaeth]]. Mae gwragedd dynion yr urdd hefyd yn ymddangos yn y flaenoriaeth, yn ogystal â meibion, merched a merched-yng-nghyfraith Marchog y Groes Fawr a Marchog Cadlywydd; ni ddengys perthnasau merched yr urdd unrhyw flaenoriaeth arbennig. Gall perthnasau ennill blaenoriaeth, fel rheol gyffredin, gan eu tadau a'u gwyr, ond nid gan eu mamau a'u gwragedd. |
||
== Diddymiadau == |
== Diddymiadau == |
||
{{Prif|Rhestr diddymiadau o wobrwyaethau |
{{Prif|Rhestr diddymiadau o wobrwyaethau Urddau'r Ymerodraeth Brydeinig}} |
||
* 1921: Cymerwyd anrhydedd OBE [[Cecil Malone]] oddiarno (gwobrwywyd 1919), yn dilyn ei gyhuddiaeth yn ôl [[Deddf Amddifyniaeth y Deyrnad (Caffaeliad Tir) 1920]].<ref>''The [[London Gazette]]'', [[24 Mehefin]] [[1921]].</ref> |
* 1921: Cymerwyd anrhydedd OBE [[Cecil Malone]] oddiarno (gwobrwywyd 1919), yn dilyn ei gyhuddiaeth yn ôl [[Deddf Amddifyniaeth y Deyrnad (Caffaeliad Tir) 1920]].<ref>''The [[London Gazette]]'', [[24 Mehefin]] [[1921]].</ref> |
||
* 1940: Cymerwyd anrhydedd CBE [[Vidkun Quisling]] oddiarno (gwobrwywyd 1929), yn dilyn ei gydweithrediad â'r [[Yr Almaen Naziaidd]] yn eu meddiant o [[Norwy]]. |
* 1940: Cymerwyd anrhydedd CBE [[Vidkun Quisling]] oddiarno (gwobrwywyd 1929), yn dilyn ei gydweithrediad â'r [[Yr Almaen Naziaidd]] yn eu meddiant o [[Norwy]]. |
||
Llinell 56: | Llinell 54: | ||
{{eginyn-adran}} |
{{eginyn-adran}} |
||
Beirniadodd [[John Lennon]] |
Beirniadodd [[John Lennon]] naws milwrol yr urdd yn hallt gan ddweud: |
||
:Saesneg: ''"Lots of people who complained about us receiving the MBE received theirs for heroism in the war - for killing people. We received ours for entertaining other people. I'd say we deserve ours more."'' |
:Saesneg: ''"Lots of people who complained about us receiving the MBE received theirs for heroism in the war - for killing people. We received ours for entertaining other people. I'd say we deserve ours more."'' |
||
Llinell 70: | Llinell 68: | ||
* [http://www.heraldica.org/topics/britain/order_precedence.htm Velde, F. R. (2003). "Order of Precedence in England and Wales.] |
* [http://www.heraldica.org/topics/britain/order_precedence.htm Velde, F. R. (2003). "Order of Precedence in England and Wales.] |
||
⚫ | |||
[[Categori:Urddau, anrhydeddau, a medalau]] |
[[Categori:Urddau, anrhydeddau, a medalau]] |
||
⚫ |
Fersiwn yn ôl 17:57, 1 Tachwedd 2018
Mae "CBE", "DBE", "MBE" ac "OBE" i gyd yn ail-gyfeirio yma.
Urdd marchogion Brydeinig ydy Urdd Dra Ardderchog yr Ymerodraeth Brydeinig (Saesneg: The Most Excellent Order of the British Empire) a sefydlwyd ar 4 Mehefin 1917 gan Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig. Mae'r urdd yn cynnwys pum dosbarth o raniadau dinesig a milwrol; yn nhrefn y pwysicaf gyntaf:
- Marchog (neu Fonesig) y Groes Fawr (Saesneg: Knight (or Dame) of the Grand Cross (GBE)
- Marchog (neu Fonesig) Cadlywydd (Saesneg: Knight (or Dame) Commander (KBE neu DBE)
- Cadlywyd' (Saesneg: Commander) (CBE)
- Swyddog (Saesneg: Officer) (OBE)
- Aelod (Saesneg: Member) (MBE).
Dim ond y dau ddosbarth uchaf sy'n galluogi i'r derbynnydd ddod yn aelod o'r urdd marchogion, gan roi'r hawl iddynt ddefnyddio'r teitl 'Syr' (gŵr) neu 'Bonesig' (benyw) o flaen eu henwau, cyn belled â'u bod yn enedigol o wlad y mae Elizabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig yn bennaeth y wladwriaeth arni. Os nad ydynt, gallent ddefnyddio enw'r urdd yn eu henwau ond nid y teitlau.
Mae hyn yn berthnasol hefyd i Fedal yr Ymerodraeth Brydeinig, nid yw derbynwyr o'r fedal honno yn aelodau o'r urdd, ond mae perthynas gyda'r urdd. Ni wobrwyir y fedal hon bellach yn y Deyrnas Unedig na'i gwledydd dibynadwy, ond mae'r Ynysoedd Cook a rhai Gwledydd y Gymanwlad yn dal i'w gwobrwyo.
Arwyddair yr urdd yw I Dduw a'r Ymerodraeth. Hon yw'r urdd leiaf pwysig Brydeinig, ac mae ganddi fwy o aelodau nac unrhyw urdd arall.
Hanes
Sefydlodd Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig yr urdd i lenwi gwagle yng gyfundrefn anrhydeddau'r Deyrnas Unedig]]: The Most Honourable Order of the Bath a wobrwywyd i swyddogion uwch filwrol yn unig a gweinyddion dinasol; The Most Distinguished Order of St Michael and St George a anrhydeddodd llysgenaid; a Threfn Frenhinol Fictoraidd a anrhydeddodd pobl a oedd wedi gweinyddu'r Teulu Brenhinol yn bersonol. Bwriad pennaf y brenin oedd anrhydeddu'r miloedd o bobl a weinyddodd o fewn sawl ffurf answyddogol yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Dim ond un dosbarth oedd gan yr urdd yn wreiddiol, ond yn 1918, yn fuan wedi ei sefydliad, rhannwyd hi'n swyddogol i raniadau Milwrol a Dinesig.
Mae trefn y Marchogion yn fwy gweriniaethol na threfnau anghynhwysol Bath neu San Michael a San Siôr, ac yn ei dyddiau cynnar, ni ddaliwyd hi mewn cyfrifiaeth uchel. Newidiodd hyn dros y blynyddoedd.
Cyfansoddiad
Pen-arglwydd yr urdd yw brenin (neu frenhines) y Deyrnas Unedig, sy'n rheoli pob aelod arall yr urdd (yn arferol, ar gyngor y llywodraeth).
Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu at yr adran hon.
Gwisgoedd ac offer
Mae aelodau'r urdd yn gwisgo gwisgoedd llafurfawr ar ddigwyddiadau arbennig (megis gwasanaethau quadrennial a choroni), sy'n newid o ran dosbarth (gwnaethpwyd newidiadau mawr i ddyluniad y gwisgoedd yn 1937) Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu at yr adran hon.
Capel
Capel yr urdd yw crypt dwyreiniol Prifeglwys San Paul, ond deilir y gwasanaethau mawr ym mhrif gorff y brifeglwys. (Mae'r brifeglwys hefyd yn gartref i gapel Trefn San Michael a St Siôr.) Deilir gwasanaethau crefyddol yr urdd pob pedair blynedd, yn y gwasanaethau hyn gweinyddir Marchogion a Boneddigesau newydd, neilltuwyd y capel yn 1960.
Blaenoriaeth a Breintiau
Gwobrwyir aelodau'r urdd safle yn y drefn blaenoriaeth. Mae gwragedd dynion yr urdd hefyd yn ymddangos yn y flaenoriaeth, yn ogystal â meibion, merched a merched-yng-nghyfraith Marchog y Groes Fawr a Marchog Cadlywydd; ni ddengys perthnasau merched yr urdd unrhyw flaenoriaeth arbennig. Gall perthnasau ennill blaenoriaeth, fel rheol gyffredin, gan eu tadau a'u gwyr, ond nid gan eu mamau a'u gwragedd.
Diddymiadau
- 1921: Cymerwyd anrhydedd OBE Cecil Malone oddiarno (gwobrwywyd 1919), yn dilyn ei gyhuddiaeth yn ôl Deddf Amddifyniaeth y Deyrnad (Caffaeliad Tir) 1920.[1]
- 1940: Cymerwyd anrhydedd CBE Vidkun Quisling oddiarno (gwobrwywyd 1929), yn dilyn ei gydweithrediad â'r Yr Almaen Naziaidd yn eu meddiant o Norwy.
- 1949: Cymerwyd anrhydedd OBE Man Wai Wong oddiarno (gwobrwywyd 1947), yn dilyn ei gyhuddiaeth am ymddygiad anghyfreithlon ym Malaya.[2]
- 1965: Cymerwyd anrhydedd OBE Kim Philby oddiarno (gwobrwywyd 1946), yn dilyn ei amlygiad fel asiant ddwbl.[3]
- 1975: Cymerwyd anrhydedd MBE William Spens oddiarno (gwobrwywyd 1954), yn dilyn ei gyhuddiaeth am ddwyn.[4]
- 1980: Cymerwyd anrhydedd KBE Albert Henry oddiarno (gwobrwywyd 1974), yn dilyn ei gyhuddiaeth o dwyll etholaethol.[5]
- 1988: Cymerwyd anrhydedd OBE Lester Piggott oddiarno (gwobrwywyd yn 1975), yn dilyn ei gyhuddiaeth o dwyll treth tax fraud.[6]
- 2006: Cymerwyd anrhydedd MBE Michael Eke oddiarno (gwobrwywyd yn 2003) yn dilyn ei gyhuddiaeth am ddwyn a thwyllo.[7]
- 2006: Cymerwyd anrhydedd MBE Naseem Hamed oddiarno (gwobrwywyd yn 1999) yn dilyn ei gyhuddiaeth o yrru'n beryglus.[8]
Beirniadaeth
Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu at yr adran hon.
Beirniadodd John Lennon naws milwrol yr urdd yn hallt gan ddweud:
- Saesneg: "Lots of people who complained about us receiving the MBE received theirs for heroism in the war - for killing people. We received ours for entertaining other people. I'd say we deserve ours more."
Nodiadau
- ↑ The London Gazette, 24 Mehefin 1921.
- ↑ The London Gazette, 20 December 1949.
- ↑ The London Gazette, 10 August 1965. Retrieved 28 Feb 2007.
- ↑ The London Gazette, 18 July 1975. Retrieved 28 Feb 2007.
- ↑ The London Gazette, 11 April 1980. Retrieved 28 Chwefror 2007.
- ↑ The London Gazette, 6 Mehefin 1981.
- ↑ MBE conman is stripped of honour
- ↑ 'Prince' Naseem stripped of MBE after time in jail for car crash
Ffynonellau
- www.honours.gov.uk
- Cambridge University Heraldic and Genealogical Society. (2002). The Most Excellent Order of the British Empire.
- Peter Galloway, The Order of the British Empire, Cyhoeddwyr: Central Chancery of the Orders of Knighthood Cyhoeddwyd: 1996 ISBN 0-907605-65-6
- "Knighthood and Chivalry." (1911). Encyclopædia Britannica, 11th ed. London: Cambridge University Press.
- Velde, F. R. (2003). "Order of Precedence in England and Wales.