Caracalla: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
SieBot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn newid: hu:Marcus Aurelius Caracalla római császár |
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn newid: uk:Каракалла; cosmetic changes |
||
Llinell 3: | Llinell 3: | ||
'''Marcus Aurelius Antoninus Basianus''' ([[186]] - [[217]]), mwy adnabyddus fel '''Caracalla''', oedd [[Rhestr Ymerodron Rhufeinig|ymerawdwr Rhufain]] o [[211]] hyd ei farwolaeth. Daw'r enw ''Caracalla'' o ''"caracallus"'', math o ddilledyn, efallai clogyn, a wisgai'r ymerawdwr yn gyson. |
'''Marcus Aurelius Antoninus Basianus''' ([[186]] - [[217]]), mwy adnabyddus fel '''Caracalla''', oedd [[Rhestr Ymerodron Rhufeinig|ymerawdwr Rhufain]] o [[211]] hyd ei farwolaeth. Daw'r enw ''Caracalla'' o ''"caracallus"'', math o ddilledyn, efallai clogyn, a wisgai'r ymerawdwr yn gyson. |
||
Ganed Caracalla yn Lugdunum, [[Lyon]] yn [[Ffrainc]] heddiw, yn fab i [[Septimius Severus]] oedd ar y pryd yn rhaglaw talaith [[Gallia Lugdunensis]]. Pan ddaeth ei dad yn ymerawdwr cafodd Caracalla y teitl "Cesar" pan oedd yn saith oed. Yn |
Ganed Caracalla yn Lugdunum, [[Lyon]] yn [[Ffrainc]] heddiw, yn fab i [[Septimius Severus]] oedd ar y pryd yn rhaglaw talaith [[Gallia Lugdunensis]]. Pan ddaeth ei dad yn ymerawdwr cafodd Caracalla y teitl "Cesar" pan oedd yn saith oed. Yn [[198]] enwyd wf yn "Augustus", ac felly'n gyd-ymerawdwr a'i dad. Yn [[209]] enwyd ei frawd [[Geta]] yn gyd-ymerawdwr hefyd. I gryfhau ei sefyllfa, gorfododd ei dad Caracalla i briodi Plautina, Plautianus, pennaeth [[Gard y Praetoriwm]]. |
||
Yr oedd y berthynas rhwng Caracalla a Geta yn ddrwg, a gwaethygodd ymhellach pan enwyd y ddau yn gyd-olynwyr i'w tad pan fu ef farw ar [[4 Chwefror]] [[211]]. Llofruddiwyd Geta gan Caracalla yn [[212]]. Dywedir i tua 20,000 o bobl oedd yn gwybod mai'r ymerawdwr yn gyfrifol am y llofruddiaeth gael ei lladd. Gadwodd Caracalla ddinas [[Rhufain]] i fynd ar ymgyrchoedd milwrol, ac ni ddychwelodd tra bu byw. |
Yr oedd y berthynas rhwng Caracalla a Geta yn ddrwg, a gwaethygodd ymhellach pan enwyd y ddau yn gyd-olynwyr i'w tad pan fu ef farw ar [[4 Chwefror]] [[211]]. Llofruddiwyd Geta gan Caracalla yn [[212]]. Dywedir i tua 20,000 o bobl oedd yn gwybod mai'r ymerawdwr yn gyfrifol am y llofruddiaeth gael ei lladd. Gadwodd Caracalla ddinas [[Rhufain]] i fynd ar ymgyrchoedd milwrol, ac ni ddychwelodd tra bu byw. |
||
Aeth Caracalla i [[Germania]], lle bu'n brwydro'n llwyddiannus yn erbyn rhai o'r llwythi Almaenaidd. Yn ddiweddarach bu'n ymladd yn y dwyrain. Ar ymweliad a [[Groeg]] daeth yn edmygydd mawr o [[Alecsander Mawr]] a phenderfynodd geisio ei efelychu. Yn [[215]] aeth i [[Alexandria]] i ymweld a bedd ei eilun, ond wedi cyhoeddi dychan ynglyn a llofruddiaeth Geta, dinistriwyd llawer o'r ddinas a lladdwyd miloedd o'r dinaswyr gan filwyr Caracalla. Yna aeth i ryfela yn erbyn y [[Parthia |
Aeth Caracalla i [[Germania]], lle bu'n brwydro'n llwyddiannus yn erbyn rhai o'r llwythi Almaenaidd. Yn ddiweddarach bu'n ymladd yn y dwyrain. Ar ymweliad a [[Groeg]] daeth yn edmygydd mawr o [[Alecsander Mawr]] a phenderfynodd geisio ei efelychu. Yn [[215]] aeth i [[Alexandria]] i ymweld a bedd ei eilun, ond wedi cyhoeddi dychan ynglyn a llofruddiaeth Geta, dinistriwyd llawer o'r ddinas a lladdwyd miloedd o'r dinaswyr gan filwyr Caracalla. Yna aeth i ryfela yn erbyn y [[Parthia]]id gyda chryn lwyddiant. |
||
Er gwaethaf ei lwyddiant milwrol yr oedd y rhan fwyaf o'r boblogaeth yn casau Caracalla oherwydd ei greulondeb, a chododd cynllwyn ei ei erbyn, gyda pennaeth y Praetoriaid, [[Macrinus]], yn ei arwain. Llofruddiwyd Caracalla pan oedd ar ei ffordd i ddinas [[Carrhae]] yn [[Mesopotamia]]. Daeth Macrinus yn ymerawdwr yn ei le am gyfnod. Mae [[Baddonau Caracalla]] a adeiladwyd ganddo yn Rhufain yn parhau mewn bodolaeth. |
Er gwaethaf ei lwyddiant milwrol yr oedd y rhan fwyaf o'r boblogaeth yn casau Caracalla oherwydd ei greulondeb, a chododd cynllwyn ei ei erbyn, gyda pennaeth y Praetoriaid, [[Macrinus]], yn ei arwain. Llofruddiwyd Caracalla pan oedd ar ei ffordd i ddinas [[Carrhae]] yn [[Mesopotamia]]. Daeth Macrinus yn ymerawdwr yn ei le am gyfnod. Mae [[Baddonau Caracalla]] a adeiladwyd ganddo yn Rhufain yn parhau mewn bodolaeth. |
||
Llinell 60: | Llinell 60: | ||
[[tl:Caracalla]] |
[[tl:Caracalla]] |
||
[[tr:Caracalla]] |
[[tr:Caracalla]] |
||
[[uk: |
[[uk:Каракалла]] |
||
[[zh:卡拉卡拉]] |
[[zh:卡拉卡拉]] |
Fersiwn yn ôl 01:14, 11 Tachwedd 2009
Marcus Aurelius Antoninus Basianus (186 - 217), mwy adnabyddus fel Caracalla, oedd ymerawdwr Rhufain o 211 hyd ei farwolaeth. Daw'r enw Caracalla o "caracallus", math o ddilledyn, efallai clogyn, a wisgai'r ymerawdwr yn gyson.
Ganed Caracalla yn Lugdunum, Lyon yn Ffrainc heddiw, yn fab i Septimius Severus oedd ar y pryd yn rhaglaw talaith Gallia Lugdunensis. Pan ddaeth ei dad yn ymerawdwr cafodd Caracalla y teitl "Cesar" pan oedd yn saith oed. Yn 198 enwyd wf yn "Augustus", ac felly'n gyd-ymerawdwr a'i dad. Yn 209 enwyd ei frawd Geta yn gyd-ymerawdwr hefyd. I gryfhau ei sefyllfa, gorfododd ei dad Caracalla i briodi Plautina, Plautianus, pennaeth Gard y Praetoriwm.
Yr oedd y berthynas rhwng Caracalla a Geta yn ddrwg, a gwaethygodd ymhellach pan enwyd y ddau yn gyd-olynwyr i'w tad pan fu ef farw ar 4 Chwefror 211. Llofruddiwyd Geta gan Caracalla yn 212. Dywedir i tua 20,000 o bobl oedd yn gwybod mai'r ymerawdwr yn gyfrifol am y llofruddiaeth gael ei lladd. Gadwodd Caracalla ddinas Rhufain i fynd ar ymgyrchoedd milwrol, ac ni ddychwelodd tra bu byw.
Aeth Caracalla i Germania, lle bu'n brwydro'n llwyddiannus yn erbyn rhai o'r llwythi Almaenaidd. Yn ddiweddarach bu'n ymladd yn y dwyrain. Ar ymweliad a Groeg daeth yn edmygydd mawr o Alecsander Mawr a phenderfynodd geisio ei efelychu. Yn 215 aeth i Alexandria i ymweld a bedd ei eilun, ond wedi cyhoeddi dychan ynglyn a llofruddiaeth Geta, dinistriwyd llawer o'r ddinas a lladdwyd miloedd o'r dinaswyr gan filwyr Caracalla. Yna aeth i ryfela yn erbyn y Parthiaid gyda chryn lwyddiant.
Er gwaethaf ei lwyddiant milwrol yr oedd y rhan fwyaf o'r boblogaeth yn casau Caracalla oherwydd ei greulondeb, a chododd cynllwyn ei ei erbyn, gyda pennaeth y Praetoriaid, Macrinus, yn ei arwain. Llofruddiwyd Caracalla pan oedd ar ei ffordd i ddinas Carrhae yn Mesopotamia. Daeth Macrinus yn ymerawdwr yn ei le am gyfnod. Mae Baddonau Caracalla a adeiladwyd ganddo yn Rhufain yn parhau mewn bodolaeth.