Acen grom: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
tacluso ychydig |
Thaf (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
||
| Llinell 32: | Llinell 32: | ||
* [[Yr wyddor Roeg]] |
* [[Yr wyddor Roeg]] |
||
===Dolenni |
===Dolenni allanol=== |
||
*[http://diacritics.typo.cz] Y Prosiect Diacritics (Yn Saesneg) |
*[http://diacritics.typo.cz] Y Prosiect Diacritics (Yn Saesneg) |
||
*[http://www.starr.net/is/type/kbh.html] Cymorth mewnbwn am acennodau (Yn Saesneg) |
*[http://www.starr.net/is/type/kbh.html] Cymorth mewnbwn am acennodau (Yn Saesneg) |
||
[[Categori:Gwyddorau]] |
[[Categori:Gwyddorau]] |
||
[[Categori: |
[[Categori:Teipograffeg]] |
||
{{Eginyn iaith}} |
{{Eginyn iaith}} |
||
| Llinell 46: | Llinell 47: | ||
[[de:Zirkumflex]] |
[[de:Zirkumflex]] |
||
[[es:Acento circunflejo]] |
[[es:Acento circunflejo]] |
||
[[en:Circumflex accent]] |
|||
[[eo:Ĉapelitaj literoj]] |
[[eo:Ĉapelitaj literoj]] |
||
[[fa:هشتک]] |
[[fa:هشتک]] |
||
Fersiwn yn ôl 14:52, 16 Medi 2009
Mae'r acen grom, hirnod neu do bach ( ˆ ) yn acennod defnyddir yn Afrikaans, Croateg, Cymraeg, Eidaleg, Esperanto, Ffrîseg, Ffrangeg, Llydaweg, Norwyeg, Portiwgaleg, Rwmaneg, Serbeg, Tyrceg a ieithoedd eraill.
Traw
Mae'r acen grom yn cael ei ddefnyddio yn gyntaf yn yr orgraff polytonydd o Hen Roeg, lle ddigwyddodd ar llafariaid hir i ddangos cynnydd wedyn gostyngiad yn traw.
Hyd
Mae'r acen grom yn dangos hyd llafariaid yn amrhyw o ieithoedd.
Yn Gymraeg yw’r acen grom yn cael ei ddefnyddio i gwahaniaethu rhwng homograffâu, e.e. ‘tan’ a ‘tân’
Yn Frangeg yw’r acen grom yn cael ei ddefnyddio ar â, ê, î, ô ac û. Hir yw'r llafariaid hyn, ac yn hanesyddol, mae'n nhw'n cynrychioli ‘s’ ar goll, e.e. y gair ‘ffenestr’: Roedd fenêtre yn fesnestre.
Siapaneg. Yn y system rhufeineiddio Kunrei-shiki, gall yr acen grom yn cael ei ddefnyddio yn hytrach na'r acen macron, e.e. gall y gair ‘arigatō’(diolch) yn cael ei ysgrifennu fel ‘arigatô’
Yn Dyrceg, mae'r acen grom yn cael ei ddefnyddio ar â ac û i gwahaniaethu rhwng homograffâu, e.e. ‘şura’ (dacw) a ‘şûra’ (cyngor).
Uchder
Gall yr acen grom yn cael ei ddefnyddio i ddangos yr uchder llafariaid:
Portiwgaleg. Uwch na ‘á’ /a/, ‘é‘ /ɛ/, ac ‘ó’ /ɔ/ yw ‘â‘ /ɐ/, ‘ê’ /e/, ac ‘ô’ /o/. Mae'r acen grom yn cael ei ddefnyddio dim ond ar llafariaid dan bwysau.
Estyniad Llythyren
Yn Esperanto, mae'r acen grom yn cael ei ddefnyddio ar y llythrennau ĉ, ĝ, ĥ, ĵ ac ŝ.
Yn Rwmaneg, mae'r acen grom yn cael ei ddefnyddio ar y llythrennau â ac î am y sŵn /ɨ/.
Yn Saesneg
Ar eiriau benthyg, mae'r acen grom yn cael ei gadw, fel acennodau eraill, e.e. rôle o'r iaith Ffangeg. Ym Mhrydain yn y ddeunawfed ganrif (cyn y bost geiniog, pan drethwyd papur), defnyddwyr yr acen grom i gadw gofod, yn bendant y llythrennau ‘ugh’, e.e. ‘thô‘ yn lle ‘through’ neu ‘brôt’ yn lle ‘brought’
