Alemanni: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
TXiKiBoT (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: eu:Alamaniar |
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: mk:Алемани; cosmetic changes |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[ |
[[Delwedd:Alemanni_expansion.png|thumb|280px|Tiriogaethau yr Alamanni, a safleoedd brwydrau rhwng yr Alamanni a'r Rhufeiniaid, 3ydd i 6ed ganrif]] |
||
Roedd yr '''Alemanni''', '''Allemanni''' neu '''Alamanni''' yn wreiddiol yn gynghrair o lwythau Almaenig oedd yn byw o amgylch rhan uchaf yr [[Afon Main]], yn awr yn yr [[Almaen]]. Bu llawer o frwydro rhwng yr Alemanni a'r Ymerodraeth Rufeinig o'r [[3edd ganrif]] ymlaen; gyda'r Alamanni yn aml yn croesi'r ffin i ymosod ar dalaith [[Germania Superior]]. O'r [[5ed ganrif]] ymlaen, ehangodd eu tiriogaethau, gan symud i mewn i [[Alsace]] a chyrraedd dyffrynnoedd yr [[Alpau]] erbyn yr [[8fed ganrif]]. Ffurfiasant wlad [[Alemannia]], oedd ar brydiau yn annibynnol ond yn amlach na pheidio dan reolaeth y [[Ffranciaid]]. Collodd ''Allemania'' ei hunaniaeth pan ymgorfforodd [[Siarl Martel]] y wlad yn yr Ymerodraeth Ffrancaidd yn gynnar yn yr [[8fed ganrif]]. |
Roedd yr '''Alemanni''', '''Allemanni''' neu '''Alamanni''' yn wreiddiol yn gynghrair o lwythau Almaenig oedd yn byw o amgylch rhan uchaf yr [[Afon Main]], yn awr yn yr [[Almaen]]. Bu llawer o frwydro rhwng yr Alemanni a'r Ymerodraeth Rufeinig o'r [[3edd ganrif]] ymlaen; gyda'r Alamanni yn aml yn croesi'r ffin i ymosod ar dalaith [[Germania Superior]]. O'r [[5ed ganrif]] ymlaen, ehangodd eu tiriogaethau, gan symud i mewn i [[Alsace]] a chyrraedd dyffrynnoedd yr [[Alpau]] erbyn yr [[8fed ganrif]]. Ffurfiasant wlad [[Alemannia]], oedd ar brydiau yn annibynnol ond yn amlach na pheidio dan reolaeth y [[Ffranciaid]]. Collodd ''Allemania'' ei hunaniaeth pan ymgorfforodd [[Siarl Martel]] y wlad yn yr Ymerodraeth Ffrancaidd yn gynnar yn yr [[8fed ganrif]]. |
||
Llinell 6: | Llinell 6: | ||
[[ |
[[Delwedd:Alamannien Hochburgund ca 1000.png|thumb|250px|Alemannia (melyn) a Bwrgwyn Uchaf (gwyrdd) tua 1000.]] |
||
==Rhestr o reolwyr yr Alemanni== |
== Rhestr o reolwyr yr Alemanni == |
||
;Brenhinoedd |
;Brenhinoedd |
||
* [[Chrocus]] 306 |
* [[Chrocus]] 306 |
||
Llinell 23: | Llinell 23: | ||
* [[Rando]] 368 |
* [[Rando]] 368 |
||
* [[Hariobaud]] 4th c. |
* [[Hariobaud]] 4th c. |
||
* [[Vadomar]] |
* [[Vadomar]] 354 - 360 |
||
* [[Vithicab]] 360 - 368 |
* [[Vithicab]] 360 - 368 |
||
* [[Priarius]] ? - 378 |
* [[Priarius]] ? - 378 |
||
Llinell 32: | Llinell 32: | ||
* [[Leuthari I]] cyn 552 - 554 |
* [[Leuthari I]] cyn 552 - 554 |
||
* [[Haming]] 539 - 554 |
* [[Haming]] 539 - 554 |
||
* [[Lantachar]] hyd |
* [[Lantachar]] hyd 548 (esgobaeth Avenches) |
||
* [[Magnachar]] 565 (esgobaeth Avenches) |
* [[Magnachar]] 565 (esgobaeth Avenches) |
||
* [[Vaefar]] 573 (esgobaeth Avenches) |
* [[Vaefar]] 573 (esgobaeth Avenches) |
||
Llinell 74: | Llinell 74: | ||
[[la:Alamanni]] |
[[la:Alamanni]] |
||
[[lt:Alemanai]] |
[[lt:Alemanai]] |
||
[[mk:Алемани]] |
|||
[[ms:Alamanni]] |
[[ms:Alamanni]] |
||
[[nds-nl:Allemannen (volk)]] |
[[nds-nl:Allemannen (volk)]] |
Fersiwn yn ôl 00:18, 16 Medi 2009
Roedd yr Alemanni, Allemanni neu Alamanni yn wreiddiol yn gynghrair o lwythau Almaenig oedd yn byw o amgylch rhan uchaf yr Afon Main, yn awr yn yr Almaen. Bu llawer o frwydro rhwng yr Alemanni a'r Ymerodraeth Rufeinig o'r 3edd ganrif ymlaen; gyda'r Alamanni yn aml yn croesi'r ffin i ymosod ar dalaith Germania Superior. O'r 5ed ganrif ymlaen, ehangodd eu tiriogaethau, gan symud i mewn i Alsace a chyrraedd dyffrynnoedd yr Alpau erbyn yr 8fed ganrif. Ffurfiasant wlad Alemannia, oedd ar brydiau yn annibynnol ond yn amlach na pheidio dan reolaeth y Ffranciaid. Collodd Allemania ei hunaniaeth pan ymgorfforodd Siarl Martel y wlad yn yr Ymerodraeth Ffrancaidd yn gynnar yn yr 8fed ganrif.
Daw'r enw "Yr Almaen" am y wlad o enw'r Alamanni, ac felly hefyd yn Ffrangeg (Allemagne) ac yn Sbaeneg (Alemania).
Rhestr o reolwyr yr Alemanni
- Brenhinoedd
- Chrocus 306
- Mederich (tad Agenarich, brawd Chnodomar)
- Chnodomar 350, 357
- Vestralp 357, 359
- Ur 357, 359
- Agenarich (Serapio) 357
- Suomar 357, 358
- Hortar 357, 359
- Gundomad 354 (cyd-frenin Vadomar)
- Ursicin 357, 359
- Makrian 368 - 371
- Rando 368
- Hariobaud 4th c.
- Vadomar 354 - 360
- Vithicab 360 - 368
- Priarius ? - 378
- Gibuld (Gebavult) c. 470
- Dugiaid dan reolaeth y Ffranciaid
- Butilin 539 - 554
- Leuthari I cyn 552 - 554
- Haming 539 - 554
- Lantachar hyd 548 (esgobaeth Avenches)
- Magnachar 565 (esgobaeth Avenches)
- Vaefar 573 (esgobaeth Avenches)
- Theodefrid
- Leutfred I hyd 588
- Uncilin 588 - 607
- Gunzo 613
- Chrodobert 630
- Leuthari II 642
- Gotfrid hyd 709
- Willehari 709 - 712 (yn Ortenau)
- Lantfrid 709 - 730
- Theudebald 709 - 744