Ciwb: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Delwedd:Cubo desarrollo.gif|thumb|Ciwb yn troi o rwyd i fod yn hecsahedron rheolaidd|299x299px]] |
[[Delwedd:Cubo desarrollo.gif|thumb|Ciwb yn troi o rwyd i fod yn hecsahedron rheolaidd|299x299px]] |
||
Mewn [[geometreg]], sy'n rhan o [[mathemateg|fathemateg]], mae'r '''ciwb''' yn ffurf solat, rheolaidd [[Gofod tri dimensiwn|tri dimensiwn]] â chwe arwyneb (neu ochr) sgwâr gyda 3 ohonynt yn cyfarfod |
Mewn [[geometreg]], sy'n rhan o [[mathemateg|fathemateg]], mae'r '''ciwb''' yn ffurf solat, rheolaidd [[Gofod tri dimensiwn|tri dimensiwn]] â chwe arwyneb (neu ochr) sgwâr gyda 3 ohonynt yn cyfarfod ar [[ongl sgwâr]]<ref>[ sgwar-onglog [[Geiriadur Prifysgol Cymru]] (GPC); adalwyd 13 Medi 2018.</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/bitesize/tgau/mathemateg/siap/locysau/revision/2/]</ref> i'w gilydd ym mhob [[fertig]] (cornel). Y gair ar lafar gwlad amdano'n amal ydy "bocs" neu "flwch". |
||
Y ciwb yw'r unig hecsahedron rheolaidd, ac mae'n un o'r pum ffurf Platonig. Mae ganddo, felly, 6 arwyneb, 12 ymyl ac 8 fertig. Mae'r ciwb hefyd yn paralelepiped sgwâr, yn giwboid hafalochrog ac yn rhombohedron-dde. Mae'n brism sgwâr reolaidd mewn tri chyfeiriadaeth (''orientations''), ac mae hefyd yn trapesohedron trigonol mewn pedwar cyfeiriad. |
Y ciwb yw'r unig hecsahedron rheolaidd, ac mae'n un o'r pum ffurf Platonig. Mae ganddo, felly, 6 arwyneb, 12 ymyl ac 8 fertig. Mae'r ciwb hefyd yn paralelepiped sgwâr, yn giwboid hafalochrog ac yn rhombohedron-dde. Mae'n brism sgwâr reolaidd mewn tri chyfeiriadaeth (''orientations''), ac mae hefyd yn trapesohedron trigonol mewn pedwar cyfeiriad. |
||
Llinell 29: | Llinell 29: | ||
==Gogwydd sfferig== |
==Gogwydd sfferig== |
||
Gellir cynrychioli'r ciwb hefyd drwy ogwydd sfferig, a'i daflunio ar blân drwy dafluniad stereograffig. Mae'r tafluniad hwn yn |
Gellir cynrychioli'r ciwb hefyd drwy ogwydd sfferig, a'i daflunio ar blân drwy dafluniad stereograffig. Mae'r tafluniad hwn yn fap gydymffurfiol, ac felly'n cadw'r onglau ond nid yr [[arwynebedd]] na'r hyd. Taflunir y llinellau syth fel bwa crwm ar y sffêr. |
||
{|class=wikitable |
{|class=wikitable |
Fersiwn yn ôl 21:01, 13 Medi 2018
Mewn geometreg, sy'n rhan o fathemateg, mae'r ciwb yn ffurf solat, rheolaidd tri dimensiwn â chwe arwyneb (neu ochr) sgwâr gyda 3 ohonynt yn cyfarfod ar ongl sgwâr[1][2] i'w gilydd ym mhob fertig (cornel). Y gair ar lafar gwlad amdano'n amal ydy "bocs" neu "flwch".
Y ciwb yw'r unig hecsahedron rheolaidd, ac mae'n un o'r pum ffurf Platonig. Mae ganddo, felly, 6 arwyneb, 12 ymyl ac 8 fertig. Mae'r ciwb hefyd yn paralelepiped sgwâr, yn giwboid hafalochrog ac yn rhombohedron-dde. Mae'n brism sgwâr reolaidd mewn tri chyfeiriadaeth (orientations), ac mae hefyd yn trapesohedron trigonol mewn pedwar cyfeiriad.
Mae'n eitha tebyg i'r octahedron yn ei gymesuredd ciwbig neu octahedrol. Y ciwb yw'r unig polyhedron amgrwm sydd â'i wynebau i gyd yn sgwariau.
Tafluniadau orthogonal
Mae gan y ciwb bedwar tafluniad orthogonal (orthogonal projections) wedi eu canoli ar fertig, ymylon, arwynebau ac yn normal i'w ffurf fertig. Mae'r cyntaf a'r trydydd yn cyfateb i A2 a B2 plân Coxeter.
Canolir ar | Arwyneb | Fertig |
---|---|---|
Planau Coxeter | B2 |
A2 |
Cymeruredd y Tafluniadau |
[4] | [6] |
Edrychiad ar ogwydd |
Gogwydd sfferig
Gellir cynrychioli'r ciwb hefyd drwy ogwydd sfferig, a'i daflunio ar blân drwy dafluniad stereograffig. Mae'r tafluniad hwn yn fap gydymffurfiol, ac felly'n cadw'r onglau ond nid yr arwynebedd na'r hyd. Taflunir y llinellau syth fel bwa crwm ar y sffêr.
Tafluniad orthograffig | Tafluniad stereograffig |
---|
Cyfesurynnau Cartesaidd
Ar gyfer ciwb a ganolwyd ar y tarddiad ("the origin"), gyda'i ymylon yn gyfochrog i'r echelin, a chyda hyd yr ymylon i gyd yn 2, yna mae'r cyfesurynnau Cartesaidd yn
- (±1, ±1, ±1)
ond mae'r yn cynnwys holl bwyntiau (x0, x1, x2) gyda −1 < xi < 1 am bob i.
Yr hafaliad o fewn R3
Mewn geometreg dadansoddol, arwyneb ciwb gyda'i ganol yn (x0, y0, z0) a hyd ei ymylon yn 2a yw 'locws' y pwyntiau (x, y, z) fel bod
Cyfeiriadau
- ↑ [ sgwar-onglog Geiriadur Prifysgol Cymru (GPC); adalwyd 13 Medi 2018.
- ↑ [1]