Siwgr

Siwgr brown

Fath o garbohydrad yw siwgr, a'r hyn a ddefnyddir i baratoi bwyd yw'n grisialau gwyn, sef swcros. Y siwgr sydd mewn celloedd blanhigion neu anifeiliaid yw glwcos.

Cemeg

Mewn biocemeg, mae siwgr yn moleciwl carbohydrad symlaf, sef monosaccharid a disaccharid. Mae siwgr yn cynnwys grŵp aldehyd (-CHO) neu grŵp keton (C=O) gan bondiau dwbl carbon-ocsigen a mae siwgr amlaf yn (CH₂O)_n gan yr _n yn rhwybeth rhwng 3 a 7. Beth bynnag, mae deoxyribos yn eithriad am fod ef yn siwgr heb ocsigen.

Rhennir siwgr ar ôl ei cynnwys carbon hefyd, ac er enghraifft mae siwgr trios (C₃H₆O₃) a siwgr pentos. Mae siwgr pentos yn cynnwys ribos a deocsiribos sydd mewn asid niwcleig (DNA). Mae siwgr hecsos yn cynnwys glwcos (ATP) sydd yn bwysig i gynhyrchu ynny. Mae planhigion yn cynhyrchu glwcos (C₆H₁₂O₆) yn ystod ffotosynthesis ac yn ei droi hi i starts i'w storio.

Siwgr sydd yn rhoi flas i fwyd

Cynhyrchir siwgr o wialenni siwgr, betys siwgr neu palmwydd siwgr. Gwledydd sydd yn cynhyrchu siwgr yw'n cynnwys Awstralia, Brasil a Thailand, ond mae'r cynhyrchwyr bennaf yn wledydd America Ladin, y Môr Caribî a'r Dwyrain Pell.

Cysylltiadau allanol

• "Siwgr" mewn 370 iaith