Treiglad: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Taflen treigladau meddal
Tafleni treiglad
Llinell 1: Llinell 1:
===Stronnaghys ayns çhengaghyn Celtiagh===

Ta'n taabyl shoh soilshaghey magh obbyr stronnaghys ayns ny çhengaghyn Celtiagh. Er y fa dy vel Llythyraethyn er lheh ec dagh fer jeu, ta enmyn cadjin currit oc son oardraghey. Ta shen jannoo ny s'assey eh ny çhengaghyn y chosoylaghey. Myr sampleyr, ta '''çh''' 'sy Ghaelg casley rish '''t meindwf''' ayns ny çhengaghyn Gaelgagh elley.

Ta kerroo lheeah cowraghey nagh vel stronnaghys ec y lettyr shoh 'sy çhengey shoh.

Newid mewn [[cytsain]] ar ddechrau [[gair]] yn ôl ei safle neu swyddogaeth yw '''treiglad'''. Mae treigladau'n nodweddiadol o'r [[ieithoedd Celtaidd]], ond mae treigladau'n digwydd mewn sawl iaith arall fel Fula (iaith yng ngorllewin [[Affrica]]) a Nivkh (iaith o [[Siberia]]).
Newid mewn [[cytsain]] ar ddechrau [[gair]] yn ôl ei safle neu swyddogaeth yw '''treiglad'''. Mae treigladau'n nodweddiadol o'r [[ieithoedd Celtaidd]], ond mae treigladau'n digwydd mewn sawl iaith arall fel Fula (iaith yng ngorllewin [[Affrica]]) a Nivkh (iaith o [[Siberia]]).


Llinell 150: Llinell 156:
|-
|-
| rowspan="2" | '''f''' bras || {{IPA|/fˠ/}} || {{IPA|/fw/}} → {{IPA|/w/}}, {{IPA|/fw/}} || {{IPA|/f/}} → ''veg'' || {{IPA|/fˠ/}} → ''veg'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
| rowspan="2" | '''f''' bras || {{IPA|/fˠ/}} || {{IPA|/fw/}} → {{IPA|/w/}}, {{IPA|/fw/}} || {{IPA|/f/}} → ''veg'' || {{IPA|/fˠ/}} → ''veg'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|

|-
|-
| ''Llythyraeth'' || '''fw''' → '''w''', '''fw''' || '''f''' → '''fh''' || '''f''' → '''fh''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
| ''Llythyraeth'' || '''fw''' → '''w''', '''fw''' || '''f''' → '''fh''' || '''f''' → '''fh''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
Llinell 195: Llinell 202:


===Treigliad trwynol===
===Treigliad trwynol===
Ceir '''treigial trywnol''' ar ôl [[rhagenw]], megis ''fy'', neu [[adroddiad]], megis ''yn''.
Ceir '''treiglad trywnol''' ar ôl [[rhagenw]], megis ''fy'', neu [[adroddiad]], megis ''yn''.


Dyma’r llythrennau sy’n treiglo’n drwynol:
Dyma’r llythrennau sy’n treiglo’n drwynol:
Llinell 204: Llinell 211:
*P → Mh
*P → Mh
*T → Nh
*T → Nh

===Treigladau trwynol yn yr ieithoedd Celtaidd ===

Mae'r taflen yma yn dangos gweithrediadau treigladau trwynol yn yr ieithoedd Celtaidd. O achos bod llythyraeth unigol gan bob iaith, rhowyd cyd-enwau arnon am ei trefnu nhw. Mae hyn yn i'gwneud hi'n hawddach cymharu yr ieithoedd. Ar enghraifft, mae '''çh''' Manaweg cyfwerth â '''t meindwf''' yn yr ieithoedd Gaeleg eraill.

Mae cell lwyd arddangos nad oes treiglad trwynol effeithio'r llythyren hon yn yr ieith hon.

:{| class="wikitable" cellspacing="7" style="text-align: center;"
|+'''Treigladau llaes yn yr ieithoedd Celtaidd '''
|-
!  
! style="background-color:#FFDEAD;" width = "100" | Cytseinol wreiddiol
! colspan = "6" style="background-color:#FFDEAD;" width = "100" | Cytseiniol wedi'i treiglo
|-
! style="background-color:#FFDEAD;" width = "100" | Enw
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | Swn ([[Gwyddor Seinegol Ryngwladol|GSR]])
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Manaweg]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Gaeleg yr Alban]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Gwyddeleg]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Cymraeg]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Cernyweg]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Llydaweg]]
|-
| rowspan="2" | '''p''' meindwf || {{IPA|/pʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;" | || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/pʲ/}} → {{IPA|/bʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;" |
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''p''' → '''bp'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''p''' bras || {{IPA|/pˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/pˠ/}} → {{IPA|/bˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''p''' → '''bp'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''p''' || {{IPA|/p/}} || {{IPA|/p/}} → {{IPA|/b/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/p/}} → {{IPA|/m̥/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''p''' → '''b'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''p''' → '''mh'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''t''' meindwf || {{IPA|/tʲ/}} || {{IPA|/ʧ/}} → {{IPA|/j/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/tʲ/}} → {{IPA|/dʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''çh''' → '''j''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''t''' → '''dt'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''t''' bras || {{IPA|/tˠ/}} || {{IPA|/tˠ/}} → {{IPA|/dˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/tˠ/}} → {{IPA|/dˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''t''', '''th''' → '''d''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''t''' → '''dt''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''t''' || {{IPA|/t/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/t/}} → {{IPA|/n̥/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''t''' → '''nh'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''ch'''<br>'''çh''' || {{IPA|/ʧ/}} || rowspan = "2" style="background-color:#D3D3D3;"| ''edrychwch ar <br> '''t meindwf''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''c''' meindwf <br> '''k''' meindwf || {{IPA|/c/}} || {{IPA|/c/}} → {{IPA|/ɟ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/c/}} → {{IPA|/ɟ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''c''', '''k''' → '''g''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''c''' → '''gc''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''c''' bras <br> '''k''' bras || {{IPA|/k/}} || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/ŋ̊/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/g/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''c''', '''k''' → '''g''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''c''' → '''gc''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''c''' || {{IPA|/k/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/ŋ̊/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''c''' → '''ngh''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''b''' meindwf || {{IPA|/bʲ/}} || {{IPA|/b/}} → {{IPA|/m/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/bʲ/}} → {{IPA|/mʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''b''' → '''m''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''b''' → '''mb'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''b''' bras || {{IPA|/bˠ/}} || {{IPA|/b/}} → {{IPA|/m/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/bˠ/}} → {{IPA|/mˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''b''' → '''m''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''b''' → '''mb''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''b''' || {{IPA|/b/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/b/}} → {{IPA|/m/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''b''' → '''m'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''d''' meindwf || {{IPA|/dʲ/}} || {{IPA|/ʤ/}} → {{IPA|/nj/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/dʲ/}} → {{IPA|/nʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''j''' → '''ny''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''d''' → '''nd'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''d''' bras || {{IPA|/dˠ/}} || {{IPA|/dˠ/}} → {{IPA|/nˠ/}}, {{IPA|/d/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/d̪ˠ/}} → {{IPA|/n̪ˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''d''' → '''n''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''d''' → '''nd''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''d''' || {{IPA|/d/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/d/}} → {{IPA|/n/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''d''' → '''n'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''j''' || {{IPA|/ʤ/}} || rowspan = "2" style="background-color:#D3D3D3;"| ''edrychwch ar <br> '''d meindwf''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''g''' meindwf || {{IPA|/gʲ/}} || {{IPA|/gʲ/}} → {{IPA|/ŋ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/ɟ/}} → {{IPA|/ɲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''g''' → '''ng''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''g''' → '''ng''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''g''' bras || {{IPA|/gˠ/}} || {{IPA|/gˠ/}} → {{IPA|/ŋˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/g/}} → {{IPA|/ŋ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''g''' → '''ng''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''g''' → '''ng''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''g''' || {{IPA|/g/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/g/}} → {{IPA|/ŋ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''g''' → '''ng''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''f''' meindwf || {{IPA|/fʲ/}} || {{IPA|/f/}} → {{IPA|/v/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/fʲ/}} → {{IPA|/vʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''f''' → '''v''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''f''' → '''bhf''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''f''' bras || {{IPA|/fˠ/}} || {{IPA|/fw/}} → {{IPA|/hw/}}, {{IPA|/w/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/fʲˠ/}} → {{IPA|/w/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''Llythyraeth'' || '''fw''' → '''w''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''f''' → '''bhf''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|}


===Treigliad llaes===
===Treigliad llaes===
Ceir '''treigial llaes''' ar ôl [[rhagenw]] benywaidd, megis ''ei'', neu [[cysyllteiriau]], megis ''a''.
Ceir '''treiglad llaes''' ar ôl [[rhagenw]] benywaidd, megis ''ei'', neu [[cysyllteiriau]], megis ''a''.


Dyma’r llythrennau sy’n treiglo’n llaes:
Dyma’r llythrennau sy’n treiglo’n llaes:
Llinell 214: Llinell 332:


Gyda'r treiglad llaes, rhoddwyd "h" cyn lafariaid hefyd.
Gyda'r treiglad llaes, rhoddwyd "h" cyn lafariaid hefyd.

===Treigladau llaes yn yr ieithoedd Celtaidd ===

Mae'r taflen yma yn dangos gweithrediadau treigladau llaes yn yr ieithoedd Celtaidd.

Mae cell lwyd arddangos nad oes treiglad llaes effeithio'r llythyren hon yn yr ieith hon.

:{| class="wikitable" cellspacing="7" style="text-align: center;"
|+'''Treigladau llaes yn yr ieithoedd Celtaidd '''
|-
! &nbsp;
! style="background-color:#FFDEAD;" width = "100" | Cytseinol wreiddiol
! colspan = "6" style="background-color:#FFDEAD;" width = "100" | Cytseiniol wedi'i treiglo
|-
! style="background-color:#FFDEAD;" width = "100" | Enw
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | Swn ([[Gwyddor Seinegol Ryngwladol|GSR]])
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Manaweg]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Gaeleg yr Alban]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Gwyddeleg]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Cymraeg]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Cernyweg]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Llydaweg]]
|-
| rowspan="2" | '''p''' || {{IPA|/p/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/p/}} → {{IPA|/f/}} || {{IPA|/p/}} → {{IPA|/f/}} || {{IPA|/p/}} → {{IPA|/f/}}
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''p''' → '''ph''' || '''p''' → '''f''' || '''p''' → '''f'''
|-
| rowspan="2" | '''t''' || {{IPA|/t/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/t/}} → {{IPA|/θ/}} || {{IPA|/t/}} → {{IPA|/θ/}} || {{IPA|/t/}} → {{IPA|/z/}}
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''t''' → '''th''' || '''t''' → '''th''' || '''t''' → '''z'''
|-
| rowspan="2" | '''c'''<br>'''k''' || {{IPA|/k/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/x/}} || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/h/}} || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/x/}}
|-
| ''Llythyraeth'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''c''' → '''ch''' || '''k''' → '''h''' || '''k''' → '''c'h'''
|}


{{eginyn iaith}}
{{eginyn iaith}}

Fersiwn yn ôl 21:15, 21 Gorffennaf 2009

Stronnaghys ayns çhengaghyn Celtiagh

Ta'n taabyl shoh soilshaghey magh obbyr stronnaghys ayns ny çhengaghyn Celtiagh. Er y fa dy vel Llythyraethyn er lheh ec dagh fer jeu, ta enmyn cadjin currit oc son oardraghey. Ta shen jannoo ny s'assey eh ny çhengaghyn y chosoylaghey. Myr sampleyr, ta çh 'sy Ghaelg casley rish t meindwf ayns ny çhengaghyn Gaelgagh elley.

Ta kerroo lheeah cowraghey nagh vel stronnaghys ec y lettyr shoh 'sy çhengey shoh.

Newid mewn cytsain ar ddechrau gair yn ôl ei safle neu swyddogaeth yw treiglad. Mae treigladau'n nodweddiadol o'r ieithoedd Celtaidd, ond mae treigladau'n digwydd mewn sawl iaith arall fel Fula (iaith yng ngorllewin Affrica) a Nivkh (iaith o Siberia).

Treigliadau yn Gymraeg

Mae gan y Gymraeg dri phrif dreiglad, y treiglad meddal, y treiglad trwynol a'r treiglad llaes. Yn Gymraeg mae treigliadau'n achosi i frawddegau llifo’n rhwydd ac yn fwy esmwyth i’r glust.

Treigliad meddal

Ceir treiglad meddal mewn enwau ac ansoddeiriau.

Dyma’r llythrennau sy’n treiglo’n feddal:

  • B → F
  • C → G
  • D → Dd
  • G yn cael ei ddisgyn
  • Ll → L
  • M → F
  • P → B
  • Rh → R
  • T → D

Treigladau meddal yn yr ieithoedd Celtaidd

Mae'r taflen yma yn dangos gweithrediadau treigladau meddal yn yr ieithoedd Celtaidd. O achos bod llythyraeth unigol gan bob iaith, rhowyd cyd-enwau arnon am ei trefnu nhw. Mae hyn yn i'gwneud hi'n hawddach cymharu yr ieithoedd. Ar enghraifft, mae çh Manaweg cyfwerth â t meindwf yn yr ieithoedd Gaeleg eraill.

Mae cell lwyd arddangos nad oes treiglad meddal effeithio'r llythyren hon yn yr ieith hon.

Treigladau meddal yn yr ieithoedd Celtaidd
  Cytseinol wreiddiol Cytseiniol wedi'i treiglo
Enw Swn (GSR) Manaweg Gaeleg yr Alban Gwyddeleg Cymraeg Cernyweg Llydaweg
p meindwf /pʲ/ /pʲ//fʲ/
Llythyraeth pph
p bras /pˠ/ /pˠ//fˠ/
Llythyraeth pph
p /p/ /p//f/ /pʰ//f/ /p//b/ /p//b/ /p//b/
Llythyraeth pph pph pb pb pb
t meindwf /tʲ/ /ʧ//h/, /ʧ/ /tʲʰ//h/, /hj/ /tʲ//h/
Llythyraeth çhh, çh tth tth
t bras /tˠ/ /tˠ//h/, /t/ /t̪ʰ//h/ /tˠ//h/
Llythyraeth t, thh, t, th tth th
t /t/ /t//d/ /t//d/ /t//d/
Llythyraeth td td td
ch
çh
/ʧ/ edrychwch ar
t meindwf
/ʧ//ʤ/
Llythyraeth chj
c meindwf
k meindwf
/c/ /c//ç/ /cʰ//çʰ/ /c//ç/
Llythyraeth c, kch cch cch
c bras
k bras
/k/ /k//x/ /kʰ/, /xk//x/ /k//x/
Llythyraeth c, kch cch cch
c /k/ /k//g/ /k//g/ /k//g/
Llythyraeth cg kg kg
b meindwf /bʲ/ /b//v/ /pj/, /jp//vj/ /bʲ//vʲ/
Llythyraeth bv bbh bbh
b bras /bˠ/ /bw/, /b//w/ /p//v/ /bˠ//w/
Llythyraeth bw, bw bbh bbh
b /b/ /b//v/ /b//v/ /b//v/
Llythyraeth bf bv bv
d meindwf /dʲ/ /ʤ//j/, /ʤ/ /tʲ//j/ /dʲ//ʝ/
Llythyraeth jy, j ddh ddh
d bras /dˠ/ /dˠ//ɣ/, /d/ /t̪//ɣ/ /d̪ˠ//ɣ/
Llythyraeth dgh, d ddh ddh
d /d/ /d//ð/ /d//ð/ /d//z/
Llythyraeth ddd ddh dz
j /ʤ/ edrychwch ar
d meindwf
Llythyraeth
g meindwf /gʲ/ /gʲ//y/ /kʲ//ʝ/ /ɟ//j/
Llythyraeth giyi, ghi ggh ggh
g bras /gˠ/ /gˠ//ɣ/ /kˠ//ɣ/ /gˠ//ɣ/
Llythyraeth ggh ggh ggh
g crwn /g/ /g//w/
Llythyraeth gw
g anghrwn /g/ /g/veg
Llythyraeth gveg
g /g/ /g/veg /g//x/
Llythyraeth gveg gc'h
gw /gw/ /gw//w/ /gw//w/ /gʷ//w/
Llythyraeth gww gww gww
m meindwf /mʲ/ /m//v/ /mj//vj/ /bʲ//vʲ/
Llythyraeth mv mmh mmh
m bras /mˠ/ /mw/, /m//w/ /m//v/ /mˠ//w/
Llythyraeth mw, mw mmh mmh
m /m/ /m//v/ /m//v/ /m//v/
Llythyraeth mf mv mv
f meindwf /fʲ/ /f/veg, /f/ /f/, /fj/veg /fʲ/veg
Llythyraeth fveg, f ffh ffh
f bras /fˠ/ /fw//w/, /fw/ /f/veg /fˠ/veg
Llythyraeth fww, fw ffh ffh
s meindwf /sʲ/ /ʃ//h/, /ʧ/, /ʃ/ /ʃ//h/, /hj/ /ʃ//h/, /t/
Llythyraeth shh, çh, sh ssh ssh, ts
s bras /sˠ/ /s//h/, /t/ /s//h/ /sˠ//h/, /t/
Llythyraeth sh, t ssh ssh, ts
ll /ɬ// /ɬ///l/, /ɬ/
Llythyraeth lll, ll
r meindwf /rˠ/ /rˠ//ɾʲ/
Llythyraeth r
r bras /rˠ/ /rˠ//ɾ/
Llythyraeth r
rh /r̥/ /r̥//r/, /r̥/
Llythyraeth rhr, rh
l meindwf /lʲ/ /ʎ//l/
Llythyraeth l
l bras /lˠ/ /l̪ˠ/
Llythyraeth l
n meindwf /nʲ/ /ɲ//ɲ/
Llythyraeth n
n bras /nˠ/ /n̪ˠ//n/
Llythyraeth n

Treigliad trwynol

Ceir treiglad trywnol ar ôl rhagenw, megis fy, neu adroddiad, megis yn.

Dyma’r llythrennau sy’n treiglo’n drwynol:

  • B → M
  • C → Ngh
  • D → N
  • G → Ng
  • P → Mh
  • T → Nh

Treigladau trwynol yn yr ieithoedd Celtaidd

Mae'r taflen yma yn dangos gweithrediadau treigladau trwynol yn yr ieithoedd Celtaidd. O achos bod llythyraeth unigol gan bob iaith, rhowyd cyd-enwau arnon am ei trefnu nhw. Mae hyn yn i'gwneud hi'n hawddach cymharu yr ieithoedd. Ar enghraifft, mae çh Manaweg cyfwerth â t meindwf yn yr ieithoedd Gaeleg eraill.

Mae cell lwyd arddangos nad oes treiglad trwynol effeithio'r llythyren hon yn yr ieith hon.

Treigladau llaes yn yr ieithoedd Celtaidd
  Cytseinol wreiddiol Cytseiniol wedi'i treiglo
Enw Swn (GSR) Manaweg Gaeleg yr Alban Gwyddeleg Cymraeg Cernyweg Llydaweg
p meindwf /pʲ/ /pʲ//bʲ/
Llythyraeth pbp
p bras /pˠ/ /pˠ//bˠ/
Llythyraeth pbp
p /p/ /p//b/ /p//m̥/
Llythyraeth pb pmh
t meindwf /tʲ/ /ʧ//j/ /tʲ//dʲ/
Llythyraeth çhj tdt
t bras /tˠ/ /tˠ//dˠ/ /tˠ//dˠ/
Llythyraeth t, thd tdt
t /t/ /t//n̥/
Llythyraeth tnh
ch
çh
/ʧ/ edrychwch ar
t meindwf
Llythyraeth
c meindwf
k meindwf
/c/ /c//ɟ/ /c//ɟ/
Llythyraeth c, kg cgc
c bras
k bras
/k/ /k//ŋ̊/ /k//g/
Llythyraeth c, kg cgc
c /k/ /k//ŋ̊/
Llythyraeth cngh
b meindwf /bʲ/ /b//m/ /bʲ//mʲ/
Llythyraeth bm bmb
b bras /bˠ/ /b//m/ /bˠ//mˠ/
Llythyraeth bm bmb
b /b/ /b//m/
Llythyraeth bm
d meindwf /dʲ/ /ʤ//nj/ /dʲ//nʲ/
Llythyraeth jny dnd
d bras /dˠ/ /dˠ//nˠ/, /d/ /d̪ˠ//n̪ˠ/
Llythyraeth dn dnd
d /d/ /d//n/
Llythyraeth dn
j /ʤ/ edrychwch ar
d meindwf
Llythyraeth
g meindwf /gʲ/ /gʲ//ŋ/ /ɟ//ɲ/
Llythyraeth gng gng
g bras /gˠ/ /gˠ//ŋˠ/ /g//ŋ/
Llythyraeth gng gng
g /g/ /g//ŋ/
Llythyraeth gng
f meindwf /fʲ/ /f//v/ /fʲ//vʲ/
Llythyraeth fv fbhf
f bras /fˠ/ /fw//hw/, /w/ /fʲˠ//w/
Llythyraeth fww fbhf

Treigliad llaes

Ceir treiglad llaes ar ôl rhagenw benywaidd, megis ei, neu cysyllteiriau, megis a.

Dyma’r llythrennau sy’n treiglo’n llaes:

  • C → Ch
  • P → Ph
  • T → Th

Gyda'r treiglad llaes, rhoddwyd "h" cyn lafariaid hefyd.

Treigladau llaes yn yr ieithoedd Celtaidd

Mae'r taflen yma yn dangos gweithrediadau treigladau llaes yn yr ieithoedd Celtaidd.

Mae cell lwyd arddangos nad oes treiglad llaes effeithio'r llythyren hon yn yr ieith hon.

Treigladau llaes yn yr ieithoedd Celtaidd
  Cytseinol wreiddiol Cytseiniol wedi'i treiglo
Enw Swn (GSR) Manaweg Gaeleg yr Alban Gwyddeleg Cymraeg Cernyweg Llydaweg
p /p/ /p//f/ /p//f/ /p//f/
Llythyraeth pph pf pf
t /t/ /t//θ/ /t//θ/ /t//z/
Llythyraeth tth tth tz
c
k
/k/ /k//x/ /k//h/ /k//x/
Llythyraeth cch kh kc'h
Eginyn erthygl sydd uchod am iaith. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.