Bwlch y Ddeufaen

Delwedd:BwlchyDdeufaen.JPG

Meini hirion bob ochr i'r hen ffordd, Bwlch y Ddeufaen

Mae Bwlch y Ddeufaen yn fwlch ychydig i'r gorllewin o Rowen yn sir Conwy. Roedd y bwlch yma o bwysigrwydd mawr yn yr hen amser, oherwydd mai trwy'r bwlch yma yr oedd yr hen ffordd tua'r gorllewin yn arwain, yn hytrach nag ar hyd yr arfordir lle roedd aber Afon Conwy a cheigiau'r Penmaen Mawr a Phenmaen Bach yn rhwystrau. Daw'r enw o ddau faen hir wedi eu gosod bob ochr i'r ffordd, un 3 medr o uchder a'r llall 2 m.

Roedd yr hen ffordd Rufeinig rhwng Deva (Caer) a Segontium (Caernarfon yn arwain trwy'r bwlch, a gellir gweld yr olion yn glir mewn rhai mannau. Fodd bynnag, roedd tramwyfa bwysig trwy'r bwlch ymhell cyn i'r Rhufeiniaid adeiladu eu ffordd hwy, a gellir gweld llawer o olion o Oes yr Efydd bob ochr i'r ffordd, yn ogystal a siambr gladdu Maen y Bardd o'r cyfnod Neolithig ychydig i'r dwyrain o'r bwlch. Ceir cylch cerrig yma yn ogystal.

Gellir cyrraedd yma o Rowen, trwy ddilyn y ffordd uwchben Rowen tua'r gorllewin hyd y man parcio ym mhen draw'r ffordd, neu o Abergwyngregyn neu Lanfairfechan.

Llyfryddiaeth

• Lynch, Frances (1995) Gwynedd (A guide to ancient and historic Wales) (Llundain:HMSO) ISBN: 0-11-701574-1