Brythoniaid: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
TXiKiBoT (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn newid: en:Britons (historical) |
BDim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Mae llawer o ysgrifenwyr wedi anghofio am y '''Brythoniaid''' - maen' nhw'n defnyddio'r gair "[[Y Celtiaid|Celtiaid]]" am ei fod mor ffasiynol ar hyn o bryd. |
Mae llawer o ysgrifenwyr wedi anghofio am y '''Brythoniaid''' - maen' nhw'n defnyddio'r gair "[[Y Celtiaid|Celtiaid]]" am ei fod mor ffasiynol ar hyn o bryd. |
||
Y Brythoniaid oedd y bobl oedd yn |
Y Brythoniaid oedd y bobl oedd yn byw yn ynys Prydain i'r de o [[Ucheldiroedd yr Alban]] cyn goresgyniad [[Yr Ymerodraeth Rufeinig|y Rhufeiniaid]]. Nid un "genedl" oeddynt ond yn hytrach gasgliad o freninaethau annibynnol mawr a bach yn seiliedig ar batrymau llwythol. |
||
Erbyn i'r Rhufeiniaid adael yn [[410]] O.C. roedd [[Lladin]], iaith y Rhufeiniaid, wedi dylanwadu ar y [[Brythoneg|Frythoneg]] ac roedd hi'n dechrau newid ei strwythr. Roedd yr iaith yn datblygu a'r ysgogiad i gofnodi gwahanol ddeunydd - ysgrifau am hanes a dirwyiad tybiedig y genedl gan y mynach [[Gildas]], canu [[Taliesin]] ac [[Aneirin]]) a chofnodion a phytiau mewn llawysgrifau eglwysig - yn arwain at gychwyn [[llenyddiaeth Gymraeg]]. |
Erbyn i'r Rhufeiniaid adael yn [[410]] O.C. roedd [[Lladin]], iaith y Rhufeiniaid, wedi dylanwadu ar y [[Brythoneg|Frythoneg]] ac roedd hi'n dechrau newid ei strwythr. Roedd yr iaith yn datblygu a'r ysgogiad i gofnodi gwahanol ddeunydd - ysgrifau am hanes a dirwyiad tybiedig y genedl gan y mynach [[Gildas]], canu [[Taliesin]] ac [[Aneirin]]) a chofnodion a phytiau mewn llawysgrifau eglwysig - yn arwain at gychwyn [[llenyddiaeth Gymraeg]]. |
||
| Llinell 7: | Llinell 7: | ||
Yn llenyddiaeth gynnar Cymru defnyddir yr enwau "Cymry" a "Brython" (Brythoniaid) ochr yn ochr. |
Yn llenyddiaeth gynnar Cymru defnyddir yr enwau "Cymry" a "Brython" (Brythoniaid) ochr yn ochr. |
||
Roedd y Cymry'n ymwybodol iawn o' |
Roedd y Cymry'n ymwybodol iawn o'u perthynas â'r Llydawyr yn [[Llydaw]] (Breton) a'r Cernywiaid yng [[Cernyw|Nghernyw]]. Dyma lle'r aeth nifer o'r Brythoniaid, yn ôl chwedl [[Macsen Wledig]] a ffynonellau eraill, wedi'r goresgyniad Sacsonaidd yn [[Lloegr]] - a dyma lle ymsefydlodd nifer o'r seintiau Brythonaidd cynnar. |
||
==Llyfryddiaeth== |
==Llyfryddiaeth== |
||
Fersiwn yn ôl 23:18, 21 Medi 2008
Mae llawer o ysgrifenwyr wedi anghofio am y Brythoniaid - maen' nhw'n defnyddio'r gair "Celtiaid" am ei fod mor ffasiynol ar hyn o bryd.
Y Brythoniaid oedd y bobl oedd yn byw yn ynys Prydain i'r de o Ucheldiroedd yr Alban cyn goresgyniad y Rhufeiniaid. Nid un "genedl" oeddynt ond yn hytrach gasgliad o freninaethau annibynnol mawr a bach yn seiliedig ar batrymau llwythol.
Erbyn i'r Rhufeiniaid adael yn 410 O.C. roedd Lladin, iaith y Rhufeiniaid, wedi dylanwadu ar y Frythoneg ac roedd hi'n dechrau newid ei strwythr. Roedd yr iaith yn datblygu a'r ysgogiad i gofnodi gwahanol ddeunydd - ysgrifau am hanes a dirwyiad tybiedig y genedl gan y mynach Gildas, canu Taliesin ac Aneirin) a chofnodion a phytiau mewn llawysgrifau eglwysig - yn arwain at gychwyn llenyddiaeth Gymraeg.
Yn llenyddiaeth gynnar Cymru defnyddir yr enwau "Cymry" a "Brython" (Brythoniaid) ochr yn ochr.
Roedd y Cymry'n ymwybodol iawn o'u perthynas â'r Llydawyr yn Llydaw (Breton) a'r Cernywiaid yng Nghernyw. Dyma lle'r aeth nifer o'r Brythoniaid, yn ôl chwedl Macsen Wledig a ffynonellau eraill, wedi'r goresgyniad Sacsonaidd yn Lloegr - a dyma lle ymsefydlodd nifer o'r seintiau Brythonaidd cynnar.
Llyfryddiaeth
- Geraint Bowen (gol.), Y Gwareiddiad Celtaidd (Caerdydd, 1987). Gweler yn arbennig pennod 4, "Y Brydain Rufeinig" gan D. Ellis Evans a phennod 9, "Yr Ymfudo i Lydaw" gan Léon Fleuriot.
- Wendy Davies, Wales in the Early Middle Ages (Leicester, 1982)
- John Morris, The Age of Arthur (Llundain, 1973)
- Christopher Snyder, The Britons (Blackwell, 2003)