Egni llanw: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Stillmant (sgwrs | cyfraniadau)
Bach o hanes
ehangu
Llinell 1: Llinell 1:
[[Delwedd:Sihwa Lake Tidal Power Station 01.png|bawd|Gorsaf egni llanw Llyn Sihwa yn nhalaith Gyeonggi yn [[De Corea|Ne Corea]] sy'n cynhyrchu 254 MW.]]
{{Gwella}}
Math o [[Egni hydro]] yw '''egni llanw''' sy'n ffynhonnell egni [[Adnodd adnewyddadwy|adnewyddadwy]] ac sy'n defnyddio [[egni]] o donnau'r môr i gynhyrchu egni trydannol.
[[Delwedd:Sihwa Lake Tidal Power Station 01.png|bawd|
'Sihwa Lake Tidal Power Station' yn nhalaith Gyeonggi yn [[De Corea|Ne Corea]].
]]
'''Egni llanw''' yn ffynhonnell egni [[Adnodd adnewyddadwy|adnewyddadwy]] trwy defnyddio egni o'r tonnau i creu egni trydannol.


Mae tonnau a llanw a thrai'n fwy dibynadwy, yn fwy cyson na'r gwynt o safbwynt cynhyrchu trydan. Ceir dau brif fath: gorsaf bwer llif y dŵr a morlynnoedd.
Yn 1966, roedd gorsaf pŵer llanw cyntaf y byd wedi dechrau gweithredu, o'r enw 'Rance Tidal Power Station'. Yr orsaf sydd wedi ei leoli yn [[Ffrainc]], gallu cynhyrchu uchafswm o 240 MW <ref>{{Cite web|url=http://www.british-hydro.org/downloads/La%20Rance-BHA-Oct%202009.pdf|title=La Rance Tidal Power Plant|date=|access-date=|website=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref>. Agorodd y 'Sihwa Lake Tidal Power Station' yn Ne Corea yn 2011, ac ar hyn o bryd yw'r orsaf pŵer llanw mwyaff y byd.

==Gorsaf bwer llif y dŵr==
[[Delwedd:SeaGen installed.jpg|bawd|chwith|SeaGen - twrbein llif y dŵr masnachol cynta'r byd, a leolir yn Strangford Lough, [[Gogledd Iwerddon]].]]
Mae gorsaf bwer llif y dŵr (''dynamic tidal power'') yn dibynnu ar symudiad y dŵr wrth iddo ddod i fewn neu fynd allan gan droi [[Tyrbin gwynt|breichiau melin]] tebyg i felin wynt ar ben i lawr. Ond yn wahanol i egni'r gwynt, neu gelloedd solar, mae'n dibynu ar system lloer-daear: y lloer yn atynnu'r eigion ato, ddwywaith y dydd.

==Morlynnoedd==
Morglawdd enfawr o garreg, fel arfer, sy'n cynnal dŵr y llanw a'i ollwng drwy dwrbein yw morlyn ee [[Morlyn Llanw Abertawe]]. Gweithia ar ei orau pan fo lefel y penllanw a lefel y trai ar ei eithaf yn fawr. Ym Morlyn Llanw Abertawe, mae'r gwahaniaeth hwn yn 10.5m metr ar ei uchaf.

==Hanes==
Defnyddiwyd melinau llanw a thrai ers cyn yr [[Oesoedd Canol]] i droi offer mecanyddol ee maen melin i falu blawd. Adeiladwyd [[Melin Lanw Caeriw]] yn 1801 ond fe'i codwyd ar hen gaer o [[Oes Haearn]] a chrerir y pwll gan argae ar draws Afon Caeriw, drwy gau'r llifddorau pan fo'r llanw yn ei anterth (ar ei uchaf).. O dan y felin ei hun ceir dau lif-ddôr er mwyn gollwng y dŵr pan fo'r môr ar drai. Wrth i'r dŵr basio'r llifddorau hyn mae'n troi dwy olwyn ddŵr enfawr a hyn, yn ei dro'n troi olwynion cocos ac yn malu'r ŷd. Dyma'r unig felin lanw o'i bath yng Nghymru. Caewyd drysau'r felin yn 1937 ond yn 1972 dechreuwyd ei hadfer gan ei hagor fel arddangosfa ac oddi wefn ceir amgueddfa.

Yn 1966, roedd gorsaf pŵer llanw cyntaf y byd, sef ''Stankell vordredan ar Renk'' (Ffrangeg: ''Usine marémotrice de la Rance'') yn [[Llydaw]], wedi dechrau cynhyrchu trydan a gall gynhyrchu uchafswm o 240 MW<ref>{{Cite web|url=http://www.british-hydro.org/downloads/La%20Rance-BHA-Oct%202009.pdf|title=La Rance Tidal Power Plant|date=|access-date=|website=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref>. Agorodd y 'Sihwa Lake Tidal Power Station' yn Ne Corea yn 2011, ac ar hyn o bryd yw'r orsaf pŵer llanw mwyaff y byd.

==Gweler hefyd==
*[[Morlyn Llanw Abertawe]]

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

[[Categori:Ynni adnewyddadwy]]

Fersiwn yn ôl 07:45, 5 Tachwedd 2017

Gorsaf egni llanw Llyn Sihwa yn nhalaith Gyeonggi yn Ne Corea sy'n cynhyrchu 254 MW.

Math o Egni hydro yw egni llanw sy'n ffynhonnell egni adnewyddadwy ac sy'n defnyddio egni o donnau'r môr i gynhyrchu egni trydannol.

Mae tonnau a llanw a thrai'n fwy dibynadwy, yn fwy cyson na'r gwynt o safbwynt cynhyrchu trydan. Ceir dau brif fath: gorsaf bwer llif y dŵr a morlynnoedd.

Gorsaf bwer llif y dŵr

SeaGen - twrbein llif y dŵr masnachol cynta'r byd, a leolir yn Strangford Lough, Gogledd Iwerddon.

Mae gorsaf bwer llif y dŵr (dynamic tidal power) yn dibynnu ar symudiad y dŵr wrth iddo ddod i fewn neu fynd allan gan droi breichiau melin tebyg i felin wynt ar ben i lawr. Ond yn wahanol i egni'r gwynt, neu gelloedd solar, mae'n dibynu ar system lloer-daear: y lloer yn atynnu'r eigion ato, ddwywaith y dydd.

Morlynnoedd

Morglawdd enfawr o garreg, fel arfer, sy'n cynnal dŵr y llanw a'i ollwng drwy dwrbein yw morlyn ee Morlyn Llanw Abertawe. Gweithia ar ei orau pan fo lefel y penllanw a lefel y trai ar ei eithaf yn fawr. Ym Morlyn Llanw Abertawe, mae'r gwahaniaeth hwn yn 10.5m metr ar ei uchaf.

Hanes

Defnyddiwyd melinau llanw a thrai ers cyn yr Oesoedd Canol i droi offer mecanyddol ee maen melin i falu blawd. Adeiladwyd Melin Lanw Caeriw yn 1801 ond fe'i codwyd ar hen gaer o Oes Haearn a chrerir y pwll gan argae ar draws Afon Caeriw, drwy gau'r llifddorau pan fo'r llanw yn ei anterth (ar ei uchaf).. O dan y felin ei hun ceir dau lif-ddôr er mwyn gollwng y dŵr pan fo'r môr ar drai. Wrth i'r dŵr basio'r llifddorau hyn mae'n troi dwy olwyn ddŵr enfawr a hyn, yn ei dro'n troi olwynion cocos ac yn malu'r ŷd. Dyma'r unig felin lanw o'i bath yng Nghymru. Caewyd drysau'r felin yn 1937 ond yn 1972 dechreuwyd ei hadfer gan ei hagor fel arddangosfa ac oddi wefn ceir amgueddfa.

Yn 1966, roedd gorsaf pŵer llanw cyntaf y byd, sef Stankell vordredan ar Renk (Ffrangeg: Usine marémotrice de la Rance) yn Llydaw, wedi dechrau cynhyrchu trydan a gall gynhyrchu uchafswm o 240 MW[1]. Agorodd y 'Sihwa Lake Tidal Power Station' yn Ne Corea yn 2011, ac ar hyn o bryd yw'r orsaf pŵer llanw mwyaff y byd.

Gweler hefyd

Cyfeiriadau

  1. "La Rance Tidal Power Plant" (PDF).