Brychan: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 20:33, 31 Hydref 2017

Erthygl am y sant yw hon. Am y bardd o'r 19eg ganrif gweler John Davies (Brychan).

Pnnaeth a sant oedd Brychan (fl. 5g),a rhoddodd ei enw iFrycheiniog (yn ne-ddwyrain canolbarth Cymru) yn ôl traddodiad. Fel sant dydd ei ŵyl yw 5 Ebrill.

Bywgraffiad

Roedd ei dad yn Anlach ap Coronac, pennaethGwyddeleg a priododd Marchell ach Tewdrig pennaeth Llanfaes a oedd yn pia Garthmadrun, ar yr amod y byddai euplant yn cael eiu magu ar ei thir hi. Cwrddodd ei rhieni yn Iwerddon ar ol i'w fam fynd yno i ddianc rhag gaeaf arbennig o oer. odiad croesodd Marchell i Iwerddon a phriododd y tywysog Anlach fab Coronac. Ganed plentyn i Farchell yn Iwerddon.

Pan ddychwelasant i Gymru bu farw Tewdrig a chymerodd Brychan drosodd fel brenin Garthmadrun a newidiodd enw'r deyrnas honno i Frycheiniog (ond mae'n fwy tebygol i hynny ddigwydd yn hwyrach ymlaen, er cof am Frychan).

Etifeddiaeth

Roedd Brychan yn dad i bedwar ar hugain o blant yn ôl traddodiad (ffigwr a geir yn aml mewn llên gwerin, e.e. meibion Llywarch Hen). Tyfai'r rhan fwyaf ohonyn nhw i fyny i fod yn seintiau gan sefydlu eglwysi ledled y wlad. Cyfeirir at deulu ("llwyth") Brychan yn y Trioedd fel un o "dri llwyth seintiau Cymru" (ynghyd â theuluoedd Caw a Chunedda.

Enwir nifer o eglwysi, yn y de a'r canolbarth yn bennaf, ar ôl Brychan a'i ddisgynyddion; ffaith sy'n awgrymu fod Brycheiniog yn ystod ei deyrnasiad yn ganolfan Gristnogol bwysig.

Gweler hefyd

Rhestr o seintiau Cymru

Cyfeiriadau

@@ Llinell 2: / Llinell 2: @@
 :''Erthygl am y sant yw hon. Am y bardd o'r 19eg ganrif gweler [[John Davies (Brychan)]].''
-Brenin a [[sant]] oedd '''Brychan''' (fl. [[5g]]), sefydlwr [[teyrnas Brycheiniog]] (yn ne-ddwyrain [[canolbarth Cymru]]) yn ôl traddodiad. Fel sant dydd ei ŵyl yw [[5 Ebrill]].
+Pnnaeth a [[sant]] oedd '''Brychan''' (fl. [[5g]]),a rhoddodd ei enw i[[teyrnas Brycheiniog|Frycheiniog]] (yn ne-ddwyrain [[canolbarth Cymru]]) yn ôl traddodiad. Fel sant dydd ei ŵyl yw [[5 Ebrill]].
 ==Bywgraffiad==
-Niwlog ac amhendant yw llawer o'r dystiolaeth amdano (efallai'n cynrychioli mwy nag un ffigwr o'r enw). Dywedir ei fod o dras [[Gwyddelod|Wyddelig]] a'i fod yn frenin cynnar ar Frycheiniog. Dywedir ymhellach ei fod yn fab i [[Marchell ferch Tewdrig|Farchell]], ferch [[Tewdrig]], brenin [[Garthmadrun]]. Yn ôl traddodiad croesodd Marchell i [[Iwerddon]] a phriododd y tywysog Anlach fab Coronac. Ganed plentyn i Farchell yn Iwerddon.
+Roedd ei dad yn Anlach ap Coronac, pennaethGwyddeleg a priododd Marchell ach Tewdrig pennaeth Llanfaes a oedd yn pia Garthmadrun, ar yr amod y byddai euplant yn cael eiu magu ar ei thir hi.  [[Garthmadrun|Cwrddodd ei rhieni yn Iwerddon ar ol i'w fam fynd yno i ddianc rhag gaeaf arbennig o oer]]. odiad croesodd Marchell i [[Iwerddon]] a phriododd y tywysog Anlach fab Coronac. Ganed plentyn i Farchell yn Iwerddon.
 Pan ddychwelasant i Gymru bu farw Tewdrig a chymerodd Brychan drosodd fel brenin Garthmadrun a newidiodd enw'r deyrnas honno i Frycheiniog (ond mae'n fwy tebygol i hynny ddigwydd yn hwyrach ymlaen, er cof am Frychan).