Gwaelod-y-garth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
BDim crynodeb golygu
Llinell 12: Llinell 12:
*[[G. J. Williams]] - ysgolhaig Cymraeg.
*[[G. J. Williams]] - ysgolhaig Cymraeg.
*[[Jane Davidson]] - gweinidog yn [[llywodraeth Cynulliad Cymru]].
*[[Jane Davidson]] - gweinidog yn [[llywodraeth Cynulliad Cymru]].
*[[Catrin Dafydd]] - awdures, enillydd y Fedal Lenyddiaeth yn [[Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd|Eisteddfod yr Urdd]] 2005
*[[Catrin Dafydd (llenores)|Catrin Dafydd]] - awdures, enillydd y Fedal Lenyddiaeth yn [[Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd|Eisteddfod yr Urdd]] 2005


==Addysg==
==Addysg==

Fersiwn yn ôl 18:55, 23 Awst 2017

Gwaelod-y-garth.

Pentref ger Caerdydd yw Gwaelod-y-garth, ym mhlwyf Pentyrch. Mae wedi bod yn ran o Ddinas Caerdydd ers 1996 a bu'n rhan o sir Morgannwg Ganol rhwng 1974 a 1996. Fe'i lleolir rhwng Caerdydd a Phontypridd.

Hanes

Yn yr 16g roedd Gwaelod-y-garth yn enwog am ei mwyngloddfeydd haearn. Agorwyd y gweithfeydd haearn cyntaf rhwng 1565 a 1625. Yn ystod y 19g ailagorwyd gweithfeydd yno gan gmwni Blackmoor Booker. Agorwyd Gwaith Glô Y Lan yn 1872 gan TW Booker a gyflogodd tua 300 o weithwyr. Ar 6 Rhagfyr 1875 , oherwydd diffyg awyru, bu ffrwydriad a laddodd 12 o fechgyn. Dyma'r ddamwain waethaf o'i bath yn Ne Cymru yn y flwyddyn honno, a'r waethaf yn ardal Caerdydd erioed. Yn 2015, 140 mlynedd yn ddiweddarach, rhoddwyd torch o flodau yn y fan, i nodi'r drychineb.[1]

Bu ymgyrchu i gadw'r gweithfeydd yn y 1990au.

Enwogion

Addysg

Lleolir Ysgol Gynradd Gwaelod Y Garth ar y briffordd yn y pentref, sef ysgol gynradd ddwyieithog gyda unedau Cymraeg a Saesneg arwahan. Derbyniai dros 70% o'r plant eu addysg drwy gyfrwng y Gymraeg.

Cyfeiriadau

  1. Gwefan y BBC; adalwyd 6 12 2015

Dolenni allanol