Tegeingl: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 16:57, 29 Chwefror 2008

Cantref yng ngogledd-ddwyrain Cymru oedd Tegeingl. Fe'i enwir ar ôl y Deceangli, un o lwythau Celtaidd Cymru yn Oes yr Haearn a'r cyfnod Rhufeinig.

Mae'r cantref yn gorwedd yn nwyrain y Berfeddwlad ar arfordir y Gogledd rhwng Afon Clwyd yn y gorllewin a Glannau Dyfrdwy yn y dwyrain. I'r gorllewin mae'n ffinio â chantrefi Rhos a Rhufoniog, yn y de-orllewin â chwmwd Dogfeiling yng nghantref Dyffryn Clwyd, ac yn y de-ddwyrain ag Ystrad Alun a Phenarlâg. Roedd y diriogaeth yn cyfateb yn fras i Sir y Fflint heddiw.

Yn Oes y Tywysogion roedd Tegeingl yn cynnwys tri chwmwd Rhuddlan, Prestatyn a Cwnsyllt. Perthynai'r cantref i dywysogion cynnar teyrnas Gwynedd, ond a ddiwedd yr 8fed ganrif fe'i goresgynwyd gan y Mersiaid, gelynion mawr Gwynedd a Phowys. Arosodd yn nwylo'r Saeson a'r Normaniaid nes i Owain Gwynedd ei adfer i Wynedd yn y 12fed ganrif. Newidiai ddwylo sawl gwaith yn yr ymgiprys rhwng tywysogion Gwynedd a Choron Lloegr yn y ganrif olynol.

Rhuddlan oedd ei ganolfan, ond roedd Diserth yn bwysig hefyd. Yn ddiweddarach sefydlwyd mynachlog yn Ninas Basing.

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
 [[Cantref]] yng ngogledd-ddwyrain [[Cymru]] oedd '''Tegeingl'''. Fe'i enwir ar ôl y [[Deceangli]], un o [[Llwythau Celtaidd Cymru|lwythau Celtaidd Cymru]] yn [[Oes yr Haearn]] a'r [[Cyfnod y Rhufeiniaid yng Nghymru|cyfnod Rhufeinig]].
-Mae'r cantref yn gorwedd yn nwyrain y [[Berfeddwlad]] ar arfordir y Gogledd rhwng [[Afon Clwyd]] yn y gorllewin a [[Glannau Dyfrdwy]] yn y dwyrain. I'r gorllewin mae'n ffinio â chantrefi [[Rhos]] a [[Rhufoniog]], yn y de-orllewin â [[Cwmwd|chwmwd]] [[Dogfeiling]] yng nghantref [[Dyffryn Clwyd (cantref)|Dyffryn Clwyd]], ac yn y de-ddwyrain ag [[Ystrad Alun]] a [[Pennarlâg (cantref)|Phennarlâg]]. Roedd y diriogaeth yn cyfateb yn fras i [[Sir y Fflint]] heddiw.
+Mae'r cantref yn gorwedd yn nwyrain y [[Berfeddwlad]] ar arfordir y Gogledd rhwng [[Afon Clwyd]] yn y gorllewin a [[Glannau Dyfrdwy]] yn y dwyrain. I'r gorllewin mae'n ffinio â chantrefi [[Rhos]] a [[Rhufoniog]], yn y de-orllewin â [[Cwmwd|chwmwd]] [[Dogfeiling]] yng nghantref [[Dyffryn Clwyd (cantref)|Dyffryn Clwyd]], ac yn y de-ddwyrain ag [[Ystrad Alun]] a [[Penarlâg (cantref)|Phenarlâg]]. Roedd y diriogaeth yn cyfateb yn fras i [[Sir y Fflint]] heddiw.
-Yn [[Oes y Tywysogion]] roedd Tegeingl yn cynnwys tri chwmwd [[Rhuddlan (cwmwd)|Rhuddlan]], [[Prestatyn (cwmwd)|Prestatyn]] a [[Coleshill]]. Perthynai'r cantref i dywysogion cynnar [[teyrnas Gwynedd]], ond a ddiwedd yr [[8fed ganrif]] fe'i goresgynwyd gan y [[Mersia]]id, gelynion mawr Gwynedd a [[Powys|Phowys]]. Arosodd yn nwylo'r [[Saeson]] a'r [[Normaniaid]] nes i [[Owain Gwynedd]] ei adfer i Wynedd yn y [[12fed ganrif]]. Newidiai ddwylo sawl gwaith yn yr ymgiprys rhwng tywysogion Gwynedd a Choron Lloegr yn y ganrif olynol.
+Yn [[Oes y Tywysogion]] roedd Tegeingl yn cynnwys tri chwmwd [[Rhuddlan (cwmwd)|Rhuddlan]], [[Prestatyn (cwmwd)|Prestatyn]] a [[Cwnsyllt]]. Perthynai'r cantref i dywysogion cynnar [[teyrnas Gwynedd]], ond a ddiwedd yr [[8fed ganrif]] fe'i goresgynwyd gan y [[Mersia]]id, gelynion mawr Gwynedd a [[Powys|Phowys]]. Arosodd yn nwylo'r [[Saeson]] a'r [[Normaniaid]] nes i [[Owain Gwynedd]] ei adfer i Wynedd yn y [[12fed ganrif]]. Newidiai ddwylo sawl gwaith yn yr ymgiprys rhwng tywysogion Gwynedd a Choron Lloegr yn y ganrif olynol.
 [[Rhuddlan]] oedd ei ganolfan, ond roedd [[Diserth]] yn bwysig hefyd. Yn ddiweddarach sefydlwyd [[mynachlog]] yn [[Dinas Basing|Ninas Basing]].