John Williams (Ab Ithel): Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 02:13, 14 Chwefror 2008

Hynafiaethydd a chlerigwr Cymreig oedd John Williams (Ab Ithel) (1811 - 27 Awst 1862).

Ganed ef yn Llangynhafal, Sir Ddinbych, yn fab i Roger ac Elizabeth Williams. Cymerodd ei enw barddol "Ab Ithel" o enw ei daid, William Bethell. Addysgwyd ef yng Ngholeg yr Iesu, Rhydychen a daeth yn gurad yn Llanfor, lle priododd Elizabeth Lloyd Williams. Cyhoeddodd ei lyfr cyntaf, Eglwys Loegr yn Anymddibynol ar Eglwys Rhufain yn 1836. Yn 1843 gaeth y gurad parhaol Nercwys, ac yn 1849 daeth yn rheithor Llanymawddwy. Yn 1846 dechreuodd gyhoeddi Archaeologia Cambrensis gyda H. Longueville Jones, a bu yn ei olygu o 1846 hyd 1853, ac roedd ganddo ran amlwg yn sefydlu Cymdeithas Hynafiaethau Cymru.

Daeth Ab Ithel yn amlwg iawn ym maes ysgolheictod Gymreig yn ei ddydd, ac wedi marwolaeth Aneurin Owen penodwyd ef gan y llywodraeth i gwblhau'r cynllun o gyhoeddi yr Annales Cambriae a Brut y Tywysogion, a ymddangosodd yn 1860. Roedd yn drwm dan ddylanwad syniadau Iolo Morgannwg, ac ni ystyrir ei waith o fawr werth gan ysgolheigion diweddar. Roedd yn un o brif drefnwyr Eisteddfod Fawr Llangollen yn 1858, pan wrthodwyd y wobr i Thomas Stephens am draethawd ar chwedl Madog am nad oedd yn derbyn gwirionedd yr hanes.

Ym mis Mawrth 1862 symudwyd ef i blwyf Llanenddwyn a Llanddwywe (Dyffryn Ardudwy), ond bu farw rai misoedd wedyn a chladdwyd ef yn Llanddwywe.

Cyhoeddiadau

Eglwys Loegr yn Anymddibynol ar Eglwys Rhufain (1836).
Ecclesiastical Antiquities of the Cymry (1844)

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
 Hynafiaethydd a chlerigwr Cymreig oedd '''John Williams (Ab Ithel)''' ([[1811]] - [[27 Awst]] [[1862]]).
-Ganed ef yn [[Llangynhafal]], [[Sir Ddinbych]], yn fab i Roger ac Elizabeth Williams. Cymerodd ei enw barddol "Ab Ithel" o enw ei daid, William Bethell. Addysgwyd ef yng [[Coleg Iesu, Rhydychen|Ngholeg Iesu, Rhydychen]] a daeth yn gurad yn [[Llanfor]], lle priododd Elizabeth Lloyd Williams. Cyhoeddodd ei lyfr cyntaf, ''Eglwys Loegr yn Anymddibynol ar Eglwys Rhufain'' yn [[1836]]. Yn [[1843]] gaeth y gurad parhaol [[Nercwys]], ac yn [[1849]] daeth yn rheithor [[Llanymawddwy]]. Yn [[1846]] dechreuodd gyhoeddi ''[[Archaeologia Cambrensis]]'' gyda H. Longueville Jones, a bu yn ei olygu o 1846 hyd [[1853]], ac roedd ganddo ran amlwg yn sefydlu ''[[Cymdeithas Hynafiaethau Cymru]]''.
+Ganed ef yn [[Llangynhafal]], [[Sir Ddinbych]], yn fab i Roger ac Elizabeth Williams. Cymerodd ei enw barddol "Ab Ithel" o enw ei daid, William Bethell. Addysgwyd ef yng [[Coleg Iesu, Rhydychen|Ngholeg yr Iesu, Rhydychen]] a daeth yn gurad yn [[Llanfor]], lle priododd Elizabeth Lloyd Williams. Cyhoeddodd ei lyfr cyntaf, ''Eglwys Loegr yn Anymddibynol ar Eglwys Rhufain'' yn [[1836]]. Yn [[1843]] gaeth y gurad parhaol [[Nercwys]], ac yn [[1849]] daeth yn rheithor [[Llanymawddwy]]. Yn [[1846]] dechreuodd gyhoeddi ''[[Archaeologia Cambrensis]]'' gyda H. Longueville Jones, a bu yn ei olygu o 1846 hyd [[1853]], ac roedd ganddo ran amlwg yn sefydlu ''[[Cymdeithas Hynafiaethau Cymru]]''.
 Daeth Ab Ithel yn amlwg iawn ym maes ysgolheictod Gymreig yn ei ddydd, ac wedi marwolaeth [[Aneurin Owen]] penodwyd ef gan y llywodraeth i gwblhau'r cynllun o gyhoeddi yr ''[[Annales Cambriae]]'' a ''[[Brut y Tywysogion]]'', a ymddangosodd yn [[1860]]. Roedd yn drwm dan ddylanwad syniadau [[Iolo Morgannwg]], ac ni ystyrir ei waith o fawr werth gan ysgolheigion diweddar. Roedd yn un o brif drefnwyr [[Eisteddfod Fawr Llangollen]] yn [[1858]], pan wrthodwyd y wobr i [[Thomas Stephens]] am draethawd ar chwedl [[Madog]] am nad oedd yn derbyn gwirionedd yr hanes.