William Abraham (Mabon): Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 07:27, 14 Mehefin 2017

Gweler hefyd Mabon.

Llywydd cyntaf Ffederasiwn Glowyr De Cymru ac Aelod Seneddol y Rhondda oedd William Abraham (Mabon) (14 Mehefin 1842 - 14 Mai 1922). Bu'n bleidiol iawn i'r Gymraeg a defnyddiodd hi unwaith yn y Senedd, ond chwarddodd pawb ar ei ben; yna dywedodd wrthynt eu bod wedi chwerthin am ben Gweddi'r Arglwydd.^[1]

Bywyd cynnar

Ganed ef yng Nghwmafan, yn fab i Thomas a Mary Abraham. Addysgwyd ef yn Ysgol Genedlaethol Cwmafan, gan adael yn ddeg oed, ac yna bu'n gweithio mewn gwaith alcam ac fel glowr. Yn y 1860au bu am gyfnod yn Chile yn gweithio yn y gweithfeydd copr yno. Wedi iddo ddychwelyd i Gymru, yn 1870, etholwyd ef yn gynrychiolydd y glowyr a bu'n llywydd y glowyr ar y Joint Sliding Scale Association o 1875 hyd 1903.

Diwrnod Mabon

Rhwng 1892 a 1898 byddai'r glowyr yn cael diwrnod o wyliau o'r gwaith ar y dydd Llun cyntaf o bob mis, a gelwid y diwrnod yma yn "Ddiwrnod Mabon."

Yr Aelod Seneddol

Daeth yn aelod seneddol dros y Rhondda yn 1885, a bu'n cynrychioli Gorllewin Rhondda o 1918 hyd 1922. Ar y dechrau, roedd yn aelod o'r Blaid Ryddfrydol, yna'n ddiweddarach yn aelod o'r Blaid Lafur pan ddaeth y blaid honno'n sefydliad annibynnol. Sefydlwyd Ffederasiwn Glowyr De Cymru yn 1898, gyda Mabon yn llywydd. Pan oedd yn America gofynwyd iddo beth oedd ystyr "MP" ar ôl ei enw; atebodd "Mae'r llythrennau'n golygu 1. Mabon Pentref 2. Methodist Preacher 3. Minor's President 4. Member of Parliament 5. Man of Power, more's the pity!"

Eisteddfodwr brwd

Roedd hefyd yn gefnogwr brwd o'r Eisteddfod, a daeth ei enw barddol "Mabon" yn gysylltiedig a'i enw ac yn llysenw iddo.

Llyfryddiaeth

Evans, Eric Wyn, Mabon (William Abraham, 1842-1922): a study in trade union leadership (Caerdydd, 1959).
Atgofion Dyn Papur Newydd; Picton Davies.

Cyfeiriadau

↑ Rhywbeth Bob Dydd; Hafina Clwyd Gwasg Carreg Gwalch (2008).

Senedd y Deyrnas Unedig
Rhagflaenydd: etholaeth newydd	Aelod Seneddol dros Rondda 1885 – 1918	Olynydd: dilewyd yr etholaeth
Rhagflaenydd: etholaeth newydd	Aelod Seneddol dros Orllewin Rhondda 1918 – 1920	Olynydd: William John

[1] Rhywbeth Bob Dydd; Hafina Clwyd Gwasg Carreg Gwalch (2008).

[1]

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
 [[Delwedd:William Abraham - Mabon.jpeg|bawd|dde|William Abraham (Mabon)]]
 ::''Gweler hefyd [[Mabon]].''
-Llywydd cyntaf [[Ffederasiwn Glowyr De Cymru]] ac [[Aelod Seneddol]] oedd '''William Abraham (Mabon)''' ([[14 Mehefin]] [[1842]] - [[14 Mai]] [[1922]]).
+Llywydd cyntaf [[Ffederasiwn Glowyr De Cymru]] ac [[Aelod Seneddol]] y [[Rhondda (etholaeth seneddol)|Rhondda]] oedd '''William Abraham (Mabon)''' ([[14 Mehefin]] [[1842]] - [[14 Mai]] [[1922]]). Bu'n bleidiol iawn i'r Gymraeg a defnyddiodd hi unwaith yn y [[Senedd y Deyrnas Unedig|Senedd]], ond chwarddodd pawb ar ei ben; yna dywedodd wrthynt eu bod wedi chwerthin am ben [[Gweddi'r Arglwydd]].<ref>''Rhywbeth Bob Dydd''; Hafina Clwyd Gwasg Carreg Gwalch (2008).</ref>
+==Bywyd cynnar==
-Ganed ef yng [[Cwmafan|Nghwmafan]], yn fab i Thomas a Mary Abraham. Addysgwyd ef yn Ysgol Genedlaethol Cwmafan, gan adael yn ddeg oed, ac yna bu'n gweithio mewn gwaith alcam ac fel glowr. Yn y [[1860au]] bu am gyfnod yn [[Chile]] yn gweithio yn y gweithfeydd [[copr]] yno. Wedi iddo ddychwelyd i Gymru, etholwyd ef yn gynrychiolydd y glowyr yn [[1870]], a bu'n llywydd y glowyr ar y ''Joint Sliding Scale Association'' o 1875 hyd 1903.
+Ganed ef yng [[Cwmafan|Nghwmafan]], yn fab i Thomas a Mary Abraham. Addysgwyd ef yn Ysgol Genedlaethol Cwmafan, gan adael yn ddeg oed, ac yna bu'n gweithio mewn gwaith alcam ac fel glowr. Yn y [[1860au]] bu am gyfnod yn [[Chile]] yn gweithio yn y gweithfeydd [[copr]] yno. Wedi iddo ddychwelyd i Gymru, yn [[1870]], etholwyd ef yn gynrychiolydd y glowyr a bu'n llywydd y glowyr ar y ''Joint Sliding Scale Association'' o 1875 hyd 1903.
 ==Diwrnod Mabon==
@@ Llinell 9: / Llinell 10: @@
 ==Yr Aelod Seneddol==
-Daeth yn aelod seneddol dros y Rhondda yn 1885, a bu'n cynrychioli Gorllewin Rhondda o 1918 hyd 1922. Ar y cyntaf, roedd yn aelod o'r [[Plaid Ryddfrydol (DU)|Blaid Ryddfrydol]], yna'n ddiweddarach yn aelod o'r [[Y Blaid Lafur|Blaid Lafur]] pan ddaeth y blaid honno'n sefydliad annibynnol. Sefydlwyd Ffederasiwn Glowyr De Cymru yn 1898, gyda Mabon yn llywydd.
+Daeth yn aelod seneddol dros y Rhondda yn 1885, a bu'n cynrychioli Gorllewin Rhondda o 1918 hyd 1922. Ar y dechrau, roedd yn aelod o'r [[Plaid Ryddfrydol (DU)|Blaid Ryddfrydol]], yna'n ddiweddarach yn aelod o'r [[Y Blaid Lafur|Blaid Lafur]] pan ddaeth y blaid honno'n sefydliad annibynnol. Sefydlwyd [[Ffederasiwn Glowyr De Cymru]] yn 1898, gyda Mabon yn llywydd. Pan oedd yn America gofynwyd iddo beth oedd ystyr "MP" ar ôl ei enw; atebodd "Mae'r llythrennau'n golygu 1. Mabon Pentref 2. ''Methodist Preacher 3. Minor's President 4. Member of Parliament 5. Man of Power, more's the pity!"''
 ==Eisteddfodwr brwd==
-Roedd hefyd yn gefnogwr cryf i'r [[Eisteddfod]], a daeth ei enw barddol "Mabon" yn gysylltiedig a'i enw.
+Roedd hefyd yn gefnogwr brwd o'r [[Eisteddfod]], a daeth ei enw barddol "Mabon" yn gysylltiedig a'i enw ac yn llysenw iddo.
 == Llyfryddiaeth ==
 * Evans, Eric Wyn, ''Mabon (William Abraham, 1842-1922): a study in trade union leadership'' (Caerdydd, 1959).
+*''Atgofion Dyn Papur Newydd''; Picton Davies.
+==Cyfeiriadau==
+{{cyfeiriadau}}
 {{dechrau-bocs}}