Dál Riata: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) llun |
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
||
| Llinell 5: | Llinell 5: | ||
Y farn draddodiadol oedd fod Dál Riata wedi ei sefyldu gan ymfydwyr o Iwerddon, ond mae cryn amheuaeth am hyn bellach, yn enwedig o ystyried y cofnod archaeolegol. Cyfeirir ar drigolion Dál Riata yn aml fel y ''Scotti'' yn Lladin. |
Y farn draddodiadol oedd fod Dál Riata wedi ei sefyldu gan ymfydwyr o Iwerddon, ond mae cryn amheuaeth am hyn bellach, yn enwedig o ystyried y cofnod archaeolegol. Cyfeirir ar drigolion Dál Riata yn aml fel y ''Scotti'' yn Lladin. |
||
Cyrhaeddodd y deyrnas ei huchafbwynt dan [[Áedán mac Gabráin]], ei brenin rhwng [[574]] a [[608]], ond gorchfygwyd ef ym [[Brwydr Degsastan|Mrwydr Degsastan]] yn [[603]] gan [[Æthelfrith, brenin Northumbria]]. Gorchfygwyd [[Dyfnwal Frych]] (Domnall Brecc) mewn brwydrau yn Iwerddon, cyn ei orchfygu a'i ladd gan fyddin teyrnas Frythonig [[Ystrad Clud]] yn [[642]]. Daeth y deyrnas dan reolaeth [[Northumbria]], yna dan reolaeth y [[Pictiaid]]. |
Cyrhaeddodd y deyrnas ei huchafbwynt dan [[Áedán mac Gabráin]], ei brenin rhwng [[574]] a [[608]], ond gorchfygwyd ef ym [[Brwydr Degsastan|Mrwydr Degsastan]] yn [[603]] gan [[Æthelfrith, brenin Northumbria]]. Gorchfygwyd [[Dyfnwal Frych]] (Domnall Brecc), a ddaeth yn frenin tua [[629]], mewn brwydrau yn Iwerddon, cyn ei orchfygu a'i ladd gan fyddin teyrnas Frythonig [[Ystrad Clud]] yn [[642]]. Daeth y deyrnas dan reolaeth [[Northumbria]], yna dan reolaeth y [[Pictiaid]]. |
||
Cred rhai ysgolheigion fod Dál Riata wedi adennill ei nerth dan [[Áed Find]] (736-778), ond mae eraill yn amau hyn. Yn draddodiadol unwyd Dál Riata a theyrnas y Pictiaid gan [[Cináed mac Ailpín]] (Kenneth mac Alpin, 800-858). |
Cred rhai ysgolheigion fod Dál Riata wedi adennill ei nerth dan [[Áed Find]] (736-778), ond mae eraill yn amau hyn. Yn draddodiadol unwyd Dál Riata a theyrnas y Pictiaid gan [[Cináed mac Ailpín]] (Kenneth mac Alpin, 800-858). |
||
Fersiwn yn ôl 16:21, 27 Rhagfyr 2007
Teyrnas Gaeleg ei hiaith ar arfodir gorllewinol yr Alban oedd Dál Riata, hefyd Dalriada neu Dalriata. Roedd ei thiriogaeth yn yr ardaloedd sy'n awr yn Argyll a Bute, a Lochaber yn yr Alban, a County Antrim yng ngogledd Iwerddon.
Y farn draddodiadol oedd fod Dál Riata wedi ei sefyldu gan ymfydwyr o Iwerddon, ond mae cryn amheuaeth am hyn bellach, yn enwedig o ystyried y cofnod archaeolegol. Cyfeirir ar drigolion Dál Riata yn aml fel y Scotti yn Lladin.
Cyrhaeddodd y deyrnas ei huchafbwynt dan Áedán mac Gabráin, ei brenin rhwng 574 a 608, ond gorchfygwyd ef ym Mrwydr Degsastan yn 603 gan Æthelfrith, brenin Northumbria. Gorchfygwyd Dyfnwal Frych (Domnall Brecc), a ddaeth yn frenin tua 629, mewn brwydrau yn Iwerddon, cyn ei orchfygu a'i ladd gan fyddin teyrnas Frythonig Ystrad Clud yn 642. Daeth y deyrnas dan reolaeth Northumbria, yna dan reolaeth y Pictiaid.
Cred rhai ysgolheigion fod Dál Riata wedi adennill ei nerth dan Áed Find (736-778), ond mae eraill yn amau hyn. Yn draddodiadol unwyd Dál Riata a theyrnas y Pictiaid gan Cináed mac Ailpín (Kenneth mac Alpin, 800-858).