Ogof Pen-y-Fai: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
chwaneg |
|||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Ogof]] cynhanesyddol ger [[Rhosili]] ar y [[Gŵyr]] yw '''Ogof Paviland'''. Yn gywirach mae'n gyfres o ogofâu cysylltiedig a fu'n gartref i ddynion filoedd o flynyddoedd cyn Crist. Darganfuwyd yno fwyeill llaw o [[Oes yr Hen Gerrig]], dannedd [[blaidd|bleiddiaid]] ac esgyrn [[arth|eirth]]. |
[[Ogof]] cynhanesyddol ger [[Rhosili]] ar y [[Gŵyr]] yw '''Ogof Paviland''' (neu '''Ogof Pen-y-Fai'''). Yn gywirach mae'n gyfres o ogofâu cysylltiedig a fu'n gartref i ddynion filoedd o flynyddoedd cyn Crist. Darganfuwyd yno fwyeill llaw o [[Oes yr Hen Gerrig]], dannedd [[blaidd|bleiddiaid]] ac esgyrn [[arth|eirth]]. |
||
Ond y darganfyddiad pwysicaf oedd [[sgerbwd]] corff dynol o Oes yr Hen Gerrig a adnabyddir dan yr enw "Arglwyddes Goch Pafiland". Gwnaed y darganfyddiad hwnnw gan yr hynafiaethydd ac [[archaeoleg]]ydd cynnar [[William Buckland]] yn [[1823]] yn Ogof Twll y Gafr. Credai Buckland ac eraill mai sgerbwd merch oedd hi ond dangoswyd mai gweddillion dyn ifanc tuag 21 oed ydyw. Roedd yn byw tua 29,000 o flynyddoedd yn ôl. Paentiwyd ei sgerbwd a lliw ''ochre'' coch, fel amddiffyn yn erbyn pwerau maleisus yn ôl pob tebyg (arfer cyffredin yn y cyfnod hwnnw). Dyma'r gweddillion dynol modern (''Homo sapiens sapiens'') hynaf a ddarganfuwyd ym Mhrydain a'r claddu defodol hynaf y gwyddys amdano yn [[Ewrop]] i gyd. Cafwyd [[penglog]] [[mamoth]] yn ei ymyl ond yn anffodus mae hynny ar goll erbyn hyn. |
Ond y darganfyddiad pwysicaf oedd [[sgerbwd]] corff dynol o Oes yr Hen Gerrig a adnabyddir dan yr enw "Arglwyddes Goch Pafiland". Gwnaed y darganfyddiad hwnnw gan yr hynafiaethydd ac [[archaeoleg]]ydd cynnar [[William Buckland]] yn [[1823]] yn Ogof Twll y Gafr. Credai Buckland ac eraill mai sgerbwd merch oedd hi ond dangoswyd mai gweddillion dyn ifanc tuag 21 oed ydyw. Roedd yn byw tua 29,000 o flynyddoedd yn ôl. Paentiwyd ei sgerbwd a lliw ''ochre'' coch, fel amddiffyn yn erbyn pwerau maleisus yn ôl pob tebyg (arfer cyffredin yn y cyfnod hwnnw). Dyma'r gweddillion dynol modern (''Homo sapiens sapiens'') hynaf a ddarganfuwyd ym Mhrydain a'r claddu defodol hynaf y gwyddys amdano yn [[Ewrop]] i gyd. Cafwyd [[penglog]] [[mamoth]] yn ei ymyl ond yn anffodus mae hynny ar goll erbyn hyn. |
||
| Llinell 7: | Llinell 7: | ||
==Cysylltiad allanol== |
==Cysylltiad allanol== |
||
*[http://www.gtj.org.uk/cy/item10/8642 Ogof Paviland], Casglu'r Tlysau |
*[http://www.gtj.org.uk/cy/item10/8642 Ogof Paviland], Casglu'r Tlysau |
||
*[http://news.bbc.co.uk/welsh/hi/newsid_7130000/newsid_7130800/7130868.stm Erthygl am y darganfyddiau diweddaraf am y sgerbwd ar safle BBC Cymru] |
|||
{{eginyn Cymru}} |
{{eginyn Cymru}} |
||
Fersiwn yn ôl 17:03, 7 Rhagfyr 2007
Ogof cynhanesyddol ger Rhosili ar y Gŵyr yw Ogof Paviland (neu Ogof Pen-y-Fai). Yn gywirach mae'n gyfres o ogofâu cysylltiedig a fu'n gartref i ddynion filoedd o flynyddoedd cyn Crist. Darganfuwyd yno fwyeill llaw o Oes yr Hen Gerrig, dannedd bleiddiaid ac esgyrn eirth.
Ond y darganfyddiad pwysicaf oedd sgerbwd corff dynol o Oes yr Hen Gerrig a adnabyddir dan yr enw "Arglwyddes Goch Pafiland". Gwnaed y darganfyddiad hwnnw gan yr hynafiaethydd ac archaeolegydd cynnar William Buckland yn 1823 yn Ogof Twll y Gafr. Credai Buckland ac eraill mai sgerbwd merch oedd hi ond dangoswyd mai gweddillion dyn ifanc tuag 21 oed ydyw. Roedd yn byw tua 29,000 o flynyddoedd yn ôl. Paentiwyd ei sgerbwd a lliw ochre coch, fel amddiffyn yn erbyn pwerau maleisus yn ôl pob tebyg (arfer cyffredin yn y cyfnod hwnnw). Dyma'r gweddillion dynol modern (Homo sapiens sapiens) hynaf a ddarganfuwyd ym Mhrydain a'r claddu defodol hynaf y gwyddys amdano yn Ewrop i gyd. Cafwyd penglog mamoth yn ei ymyl ond yn anffodus mae hynny ar goll erbyn hyn.
Ymhlith y darganfyddiadau diweddarach o'r ogof y mae casgliad o bennau gwaywffyn a chrafwyr croen callestr, sydd efallai i'w dyddio i'r cyfnod Aurignasiaidd.
