Y Bala: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
PipepBot (sgwrs | cyfraniadau) B robot Modifying: no:Bala (Wales) |
Wa Bala |
||
| Llinell 9: | Llinell 9: | ||
Rhoddir yr enw ''[[bala]]'' ar lefydd sy'n agos i [[afon]] yn llifo o [[llyn|lyn]]. |
Rhoddir yr enw ''[[bala]]'' ar lefydd sy'n agos i [[afon]] yn llifo o [[llyn|lyn]]. |
||
Cynhelir gwyl gerddoriaeth boblogaidd, "Wa Bala" ar gyrion y dref ym Mis Medi, fel arfer dros gyfnod o ddwy noson. |
|||
==Hanes== |
==Hanes== |
||
Fersiwn yn ôl 23:41, 24 Tachwedd 2007
| Y Bala Gwynedd |
|
Mae'r Bala yn dref fach yng Ngwynedd (cyn ad-drefnu llywodraeth leol yn yr hen Sir Feirionydd). Does dim ond un stryd fawr yn y dref. Mae Llyn Tegid gerllaw. Mae'r dref ar yr A494, rhwng Dolgellau (18 milltir i'r de-orllewin) a Llangollen (22 milltir i'r dwyrain).
Mae Afon Tryweryn yn llifo heibio i'r dref i'r dwyrain ac yn ymuno ag Afon Dyfrdwy sy'n rhedeg trwy Lyn Tegid i ddod allan ar ochr ddeheuol y Bala.
Rhoddir yr enw bala ar lefydd sy'n agos i afon yn llifo o lyn.
Cynhelir gwyl gerddoriaeth boblogaidd, "Wa Bala" ar gyrion y dref ym Mis Medi, fel arfer dros gyfnod o ddwy noson.
Hanes
Ar un adeg roedd y Bala yn ganolfan bwysig i'r diwydiant gwlân ond dirwynodd i ben yn y 19eg ganrif. Yn y sgwâr yng nghanol y dref saif cerflun er cof am Tom Ellis (1859-1899), AS Meirionnydd ar ddiwedd y 19eg ganrif, a aned yng Nghefnddwysarn nepell o'r Bala. Yno hefyd mae plac yn coffhau y Parch. Thomas Charles o'r Bala, Methodist blaenllaw ac un o selogion y Gymdeithas Feiblau a symbylwyd gan daith Mary Jones yn droednoeth i'r Bala yr holl ffordd o Llanfihangel-y-Pennant yn 1800. Ym mhen gogleddol y dref gwelir y Green gyda cherrig yr Orsedd o Eisteddfod Genedlaethol 1967. Ger llaw y mae Tomen y Bala, sy'n motte castell Normanaidd efallai. O'r Bala daeth nifer o'r ymfudwyr a aethant i'r Wladfa ym Mhatagonia yn 1865.
Enwogion
- Thomas Charles
- Owain Meirion (1803 - 1868), baledwr
Eisteddfod Genedlaethol
Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol yn y Bala ym 1967 a 1997. Am wybodaeth bellach gweler:
Gweler hefyd Eisteddfod y Bala 1738.
Gefeilldref
Mae pentref Bala yn nhalaith Ontario, Canada, yn efeilldref swyddogol i'r Bala.
Dinas
Bangor
Trefi
Abermaw · Y Bala · Bethesda · Blaenau Ffestiniog · Caernarfon · Cricieth · Dolgellau · Harlech · Nefyn · Penrhyndeudraeth · Porthmadog · Pwllheli · Tywyn
Pentrefi
Aberangell · Aberdaron · Aberdesach · Aberdyfi · Aber-erch · Abergwyngregyn · Abergynolwyn · Aberllefenni · Abersoch · Afon Wen · Arthog · Beddgelert · Bethania · Bethel · Betws Garmon · Boduan · Y Bont-ddu · Bontnewydd (Arfon) · Bontnewydd (Meirionnydd) · Botwnnog · Brithdir · Bronaber · Bryncir · Bryncroes · Bryn-crug · Brynrefail · Bwlchtocyn · Caeathro · Carmel · Carneddi · Cefnddwysarn · Clynnog Fawr · Corris · Croesor · Crogen · Cwm-y-glo · Chwilog · Deiniolen · Dinas, Llanwnda · Dinas, Llŷn · Dinas Dinlle · Dinas Mawddwy · Dolbenmaen · Dolydd · Dyffryn Ardudwy · Edern · Efailnewydd · Fairbourne · Y Felinheli · Y Ffôr · Y Fron · Fron-goch · Ffestiniog · Ganllwyd · Garndolbenmaen · Garreg · Gellilydan · Glan-y-wern · Glasinfryn · Golan · Groeslon · Llanaber · Llanaelhaearn · Llanarmon · Llanbedr · Llanbedrog · Llanberis · Llandanwg · Llandecwyn · Llandegwning · Llandwrog · Llandygái · Llanddeiniolen · Llandderfel · Llanddwywe · Llanegryn · Llanenddwyn · Llanengan · Llanelltyd · Llanfachreth · Llanfaelrhys · Llanfaglan · Llanfair · Llanfihangel-y-Pennant (Abergynolwyn) · Llanfihangel-y-Pennant (Cwm Pennant) · Llanfihangel-y-traethau · Llanfor · Llanfrothen · Llangelynnin · Llangïan · Llangwnadl · Llwyngwril · Llangybi · Llangywer · Llaniestyn · Llanllechid · Llanllyfni · Llannor · Llanrug · Llanuwchllyn · Llanwnda · Llanymawddwy · Llanystumdwy · Llanycil · Llithfaen · Maentwrog · Mallwyd · Minffordd · Minllyn · Morfa Bychan · Morfa Nefyn · Mynydd Llandygái · Mynytho · Nantlle · Nantmor · Nant Peris · Nasareth · Nebo · Pant Glas · Penmorfa · Pennal · Penrhos · Penrhosgarnedd · Pen-sarn · Pentir · Pentrefelin · Pentre Gwynfryn · Pentreuchaf · Pen-y-groes · Pistyll · Pontllyfni · Portmeirion · Prenteg · Rachub · Y Rhiw · Rhiwlas · Rhos-fawr · Rhosgadfan · Rhoshirwaun · Rhoslan · Rhoslefain · Rhostryfan · Rhos-y-gwaliau · Rhyd · Rhyd-ddu · Rhyduchaf · Rhydyclafdy · Rhydymain · Sarnau · Sarn Mellteyrn · Saron · Sling · Soar · Talsarnau · Tal-y-bont, Abermaw · Tal-y-bont, Bangor · Tal-y-llyn · Tal-y-sarn · Tanygrisiau · Trawsfynydd · Treborth · Trefor · Tre-garth · Tremadog · Tudweiliog · Waunfawr