Ogof: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 11:16, 18 Mawrth 2017

Gwagle naturiol o dan ddaear yw ogof. Gellir ffurfio ar yr un pryd fel y creigiau o'u gwmpas, er enghraifft mewn lafa. Mae llawer o ogofâu felly ar ynysoedd Hawaii.

Beth bynnag, ffurfiwyd mwyafrif o ogofâu ar ôl ffurfiad y creigiau, trwy doddiad y creigiau neu trwy erydiad. A mae rhai yn ffurfio ar arfordir y môr, trwy weithrediad y tonnau. Mae'r rheini yn eithaf bychain.

Toddiad cerrig mae'n digwydd i galchfaen yn bennaf, ond mae'na nifer o enghraifftiau toddiad cerrig mewn defnydd fel sialc, dolomit, marmor, iâ, gwenithfaen, halen, lafa a gypswm. Fel arfer, mae carst yn ffurfio ar yr yn pryd fel ogof. Mae'r calchfaen yn toddi oherwydd glaw a dŵr ddaear sydd yn cynnwys CO₂ (asid carbonig) ac asidau naturiol eraill. Mewn llawer ogofâu calchfaen mae stalagtitau a stalagmitau, yn aml yn creu tirlun danddaearol trawiadol.

Ogofâu Cymru

Ceir rhestr lawn o ogofâu yng Nghymru ar wefan Capra. Dyma restr o'r ogofâu hynny sydd wedi'u cofrestru gan Cadw:

Ogof Arian, Moelfre, Ynys Mon SH485881
Ogof Pant-y-Wennol, Llandudno, Conwy. SH808816
Ogofâu Kendrick, Llandudno, Sir Conwy. SH779828
Ogof Tan-y-Bryn, Llandudno, Sir Conwy. SH799816
Ogofâu Cefn Meiriadog, Cefn Meiriadog, Sir Ddinbych.SJ020705
Ogof Bontnewydd, Cefn Meiriadog, Sir Ddinbych. SJ015710
Ogof Llandegla, Llandegla, Sir Ddinbych. SJ187536
Ogofâu'r Gop, Trelawnyd a Gwaenysgor, Sir y Fflint. SJ086800
Ffynnon Beuno, Tremeirchion, Sir Ddinbych. SJ085724
Ogof Cae Gwyn, Tremeirchion, Sir Ddinbych. SJ085724
Ogof Llangynydd, Llangynydd, Abertawe. SS405929
Ogof Lledrid, Llanilltud Gŵyr, Abertawe. SS531909
Ogof Cat Hole, Llanilltud Gŵyr, Abertawe. SS537900
Ogof Porth Einion, Porth Einion, Abertawe. SS451850
Ogof y Pebyll, Pencoed, Pen-y-bont ar Ogwr. SS951807
Ogof Paviland, Rhosili, Abertawe. SS437859
Ogof San Pedr, Cas-gwent, Sir Fynwy. ST538927

Gweler hefyd

Agen Allwedd, Bannau Brycheiniog
Ogof Craig a Ffynnon, Bannau Brycheiniog
Ogof Daren Cilau, Bannau Brycheiniog
Ogof Draenen, Bannau Brycheiniog
Ogof Ffynnon Ddu, Bannau Brycheiniog

@@ Llinell 4: / Llinell 4: @@
 Gwagle naturiol o dan ddaear yw '''ogof'''. Gellir ffurfio ar yr un pryd fel y creigiau o'u gwmpas, er enghraifft mewn [[lafa]]. Mae llawer o ogofâu felly ar [[ynysoedd Hawaii]].
-Beth bynnag, ffurfiwyd mwyafrif o ogofau ar ôl ffurfiad y creigiau, trwy doddiad y creigiau neu trwy [[erydiad]]. A mae rhai yn ffurfio ar arfordir y môr, trwy weithrediad y tonnau. Mae'r rheini yn eithaf bychain.
+Beth bynnag, ffurfiwyd mwyafrif o ogofâu ar ôl ffurfiad y creigiau, trwy doddiad y creigiau neu trwy [[erydiad]]. A mae rhai yn ffurfio ar arfordir y môr, trwy weithrediad y tonnau. Mae'r rheini yn eithaf bychain.
-Toddiad cerrig mae'n digwydd i [[calchfaen|galchfaen]] yn bennaf, ond mae'na nifer o enghraifftiau toddiad cerrig mewn defnydd fel [[sialc]], [[dolomit]], [[marmor]], [[iâ]], [[gwenithfaen]], [[halen]], [[lafa]] a [[gypswm]]. Fel arfer, mae [[carst]] yn ffurfio ar yr yn pryd fel ogof. Mae'r calchfaen yn toddi oherwydd glaw a dŵr ddaear sydd yn cynnwys CO<sub>2</sub> (asid carbonig) ac asidau naturiol eraill. Mewn llawer ogofau calchfaen mae [[stalagtit]]au a [[stalagmit]]au, yn aml yn creu tirlun danddaearol trawiadol.
+Toddiad cerrig mae'n digwydd i [[calchfaen|galchfaen]] yn bennaf, ond mae'na nifer o enghraifftiau toddiad cerrig mewn defnydd fel [[sialc]], [[dolomit]], [[marmor]], [[iâ]], [[gwenithfaen]], [[halen]], [[lafa]] a [[gypswm]]. Fel arfer, mae [[carst]] yn ffurfio ar yr yn pryd fel ogof. Mae'r calchfaen yn toddi oherwydd glaw a dŵr ddaear sydd yn cynnwys CO<sub>2</sub> (asid carbonig) ac asidau naturiol eraill. Mewn llawer ogofâu calchfaen mae [[stalagtit]]au a [[stalagmit]]au, yn aml yn creu tirlun danddaearol trawiadol.
 == Ogofâu Cymru ==